Niets meer kunnen proeven gaat niet alleen ten koste van het eten, het kan ook even schrikken zijn.

Zelden zal je smaakzin helemaal verloren gaan, maar er zijn wel degelijk oorzaken die daartoe kunnen leiden.

Er zijn verschillende soorten smaakstoornissen. Niets meer kunnen proeven wordt ageusie genoemd, minder proeven wordt hypogeusie genoemd en een veranderde smaak of verhoogde smaakgevoeligheid wordt dysgeusie genoemd.

Dus, waarom proef ik niks?

Dit artikel vertelt je de 5 mogelijke oorzaken waarom je niets proeft en omstandigheden die de smaakperceptie kunnen veranderen.

1. Verminderde reukzin

De smaakzin is nauw verbonden met de reukzin. Als je bovenste luchtwegen geblokkeerd raken zal dat dus ten koste gaan van de reukzin. Oorzaken hiervan zijn:

1. verkoudheid
2. neus-, keel- of sinusinfectie
3. blokkade van de neusholte (poliep, gezwel)

Een verlies van smaakzin kan ook veroorzaakt worden door COVID-19.

2. Veranderde smaakperceptie

Mogelijk proef je minder van bepaalde smaken. Verschillende ziekten, omstandigheden en leefstijlfactoren kunnen de perceptie van smaak veranderen:

1. Honger: gevoeliger voor zoete en zoute smaken
2. Roken: minder registratie van zoute, zoete, bittere en zure smaken
3. Overgewicht: maakt de smaakpapillen minder gevoelig
4. Verkoudheid, griep, allergie: vermindert de reukzin (olfactorische perceptie)
5. Ziekte: een aangetaste lichamelijke conditie vermindert de gevoeligheid voor smaken
6. Maaltijden: 1-4 uur na het eten zal de gevoeligheid afnemen
7. Zwangerschap (verandert bij 60% van de zwangeren): verhoogde zoutinname
8. Temperatuur: een hogere temperatuur verhoogt de reactie op zoetheid en verlaagt de reactie op zoute en bittere smaken. Anderzijds verhoogt een lagere temperatuur de reactie op bittere smaken en verlaagt het de reactie op zure smaken.

3. Medicatie

Een verlies van de smaakzin (ageusie) kan ook door geneesmiddelen veroorzaakt worden. De meest voorkomende boosdoeners die daarmee in verband gebracht worden zijn:

1. amitryptyline
2. clopidogrel
3. fenytoïne
4. losartan
5. captopril
6. vincristine
7. cyclobenzaprine HCl
8. acarbose
9. terbinafine
10. rifabutine
11. lovastatine
12. penicillamine

4. Aangetaste zenuwen

Ook kunnen je smaak- en reukzenuwen aangetast zijn door bijvoorbeeld een hoofdwond. Mogelijk ligt er een aandoening van het centrale zenuwstelsel aan ten grondslag.

5. Veroudering

Het kan een teken van veroudering zijn. Ongeveer 75% van de mensen boven de leeftijd van 80 heeft een verminderde smaak. Naarmate we ouder worden neigt namelijk de smaakdiscriminatie minder te worden.

Verkoudheid smaakzin

Een veelvoorkomende oorzaak van niet meer kunnen proeven is een verkoudheid. We hebben het allemaal wel eens gehad en het maakt je favoriete maaltijden een stuk minder plezierig.

De reukzin is dan wel enorm belangrijk, maar je smaakpapillen zouden toch nog gewoon goed moeten werken? Een logische gedachte, dus hoe zit dat precies?

Bij een verkoudheid ben je niet je smaakzin maar je reukzin kwijtgeraakt. Als je verkouden bent kunnen je luchtwegen verstopt zijn wat ten koste gaat van je reukzin (olfactorische perceptie).

En tijdens het proeven vormt je reukzin een belangrijk onderdeel. 

Een verkoudheid wordt ook wel een bovenste luchtweginfectie genoemd waar je neuk vaak ontstoken zal raken. Dit zorgt vervolgens dat het neusweefsel gaat zwellen en verstopt raakt.

De reukzin en smaakzin zijn met elkaar verbonden. Als je reukzin tijdelijk aangetast is zal je smaakzin dus ook verminderd zijn.

Hoe de smaakzin werkt

Onze smaakpapillen bevatten zeer gevoelige microvilli, dit zijn microscopische haartjes die zoete, zoute, zure, of bittere smaken kunnen registeren en boodschappen naar je hersenen zullen sturen.

Gemiddeld heb je maar liefst 10.000 smaakpapillen die ook nog eens elke twee weken vervangen worden.

Hoewel alle delen van je tong de zoete, zoute, zure, bittere en hartige smaken kunnen registreren, zijn de zijkanten van je tong gevoeliger in vergelijking met het midden van je tong.

Ook is de achterkant van je tong erg gevoelig voor bitterheid. En niet zonder reden. 

Dit dient ter preventie zodat je bedorven of giftig voedsel tijdig uitspuugt voordat het je keel bereikt en doorgeslikt wordt.

Take home message

Van een gewone verkoudheid tot hoofdwonden en zenuwaandoeningen, er zijn dus verschillende oorzaken van minder proeven. Zelden is de smaakzin compleet verdwenen. 

Niks kunnen proeven zal het uiteten gaan verpesten. Maar waarom proef ik niks?

Oorzaken van minder proeven zijn een verminderde reukzin door bijvoorbeeld verkoudheid, veroudering, een veranderde smaakperceptie en bepaalde geneesmiddelen.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken is tijdens een verkoudheids niet je smaakzin maar juist je reukzin vermindert. Ze zijn namelijk nauw met elkaar verbonden.

Door de verstopte bovenste luchtwegen (zwelling en slijm) zal de reukzin verminderen waardoor je dus niet meer zo goed kunt proeven.

Van een gewone verkoudheid tot een hoofdwond, een verminderde smaak kent dus meerdere oorzaken.

Houd ook rekening met de verschillende oorzaken die de perceptie van je smaak kunnen verminderen zoals zwangerschap en zwaarlijvigheid.

Voor een correcte diagnose ga je altijd langs je dokter. Deze lijst is niet volledig en de dokter kan het beste tussen de verschillende oorzaken differentiëren.

Door de onderliggende oorzaak te behandelen kan de smaak in de meeste gevallen weer hersteld worden.