Bij meditatie focus je bijvoorbeeld op je ademhaling dat als ankerpunt fungeert. Wanneer er een gedachte binnenkomt observeer je die gedachte en kijk je wat die gedachte met je lichaam doet (bijvoorbeeld stress). Vervolgens keer je weer terug naar je ademhaling.
Je focust je dus op het huidige moment en alle gedachten en activiteiten die zich in je hersenen, in het heden afspelen. Er komen steeds meer positieve effecten aan het licht.
Van minder stress tot een sterker immuunsysteem, meditatie brengt bijzondere gezondheidsvoordelen met zich mee. Maar hoe kan meditatie dit? Kortom, wat gebeurt er als je mediteert?
KORT ANTWOORD
Meditatie verandert zowel de hersenstructuur als de hersenfunctie. Je hersenen zijn namelijk plastisch en kunnen zich met oefeningen veranderen en ontwikkelen. Meditatie versterkt de hersendelen die betrokken zijn bij zelfbewustzijn, aandacht, geheugen en leren, terwijl het gelijktijdig je sympatische zenuwstelsel kan kalmeren.
Dit artikel vertelt je hoe meditatie werkt, wat meditatie met je hersenen doet en hoe je het stap voor stap kunt uitvoeren.

Wat gebeurt er met je hersenen als je mediteert?
Je hersencellen (neuronen) maken paden die verantwoordelijk zijn voor je gedachten, gevoelens, gewaarwordingen en handelingen.
Door bepaalde activiteiten te herhalen zullen de zenuwverbindingen en hersengebieden die daarbij betrokken zijn versterkt worden.
Zo hebben veelbelovende studies aangetoond dat meditatie de grijze stof in verschillende hersengebieden kan laten toenemen. Hieronder vallen:
- hippocampus (leren, geheugen)
- anterieure insula: aandacht, zelfbewustzijn en cognitieve functie
Hoe werkt meditatie?
Als je mediteert wordt je je bewust van alle gedachtes die binnenkomen en wat die gedachten precies met je lichaam doen.
Meditatie is dus een opzettelijk bewustzijn naar de gedachtes in het heden. Zo kun je merken dat bijvoorbeeld werkgerelateerde gedachten stress kan opleveren.
Door deze gedachten en sensaties te observeren, er geen oordeel aan te geven en weer los te laten, kunnen emotionele stress en lichamelijke pijn even verdwijnen. Zo kan het je stress, emotionele reactiviteit en depressie verminderen.
Dankzij meditatie kun je het sympathische zenuwstelsel kalmeren en kunnen de hersendelen die je aandacht, zelfbewustzijn, leervermogen, geheugen en cognitie regulatie versterkt worden.
De gedachte achter meditatie is dus betrekkelijk eenvoudig, maar in de praktijk zal het niet gemakkelijk zijn. Je slechts 1 minuut ononderbroken op de ademhaling focussen is al een zware uitdaging.
Dus hoe mediteer je?
Mediteren stap voor stap
Je zult eerst een anker moeten hebben zoals je ademhaling waar je naar terug kan keren als je gedachten afdwalen.
Vind een comfortabele houding, breng je aandacht naar je ademhaling en observeer de gedachten die binnenkomen.
Mediteren stap voor stap:
- Ga comfortabel rechtop zitten of liggen.
- Scan je lichaam en wordt je bewust van je ademhaling of sensaties zoals drukpunten.
- Je ademhaling wordt als het ware het anker waar je steeds naar terugkeert.
- Word je bewust van de gedachten die binnenkomen en wat voor gevoel die gedachten je geven.
- Wanneer je gedachten afdwalen probeer je de aandacht weer naar je ademhaling te krijgen.
- Als je eenmaal klaar bent open je je ogen.
Je kunt je eventueel ook bewust worden van alle lichaamssensaties in de verschillende lichaamsdelen. Van je tenen tot je hoofd, overal kunnen spanningen zijn.
Je weet wat er gebeurt als je mediteert, de gezondheidsvoordelen die het met zich mee brengt en je weet hoe je precies moet mediteren. Het is tijd om deze gezonde gewoonte in je leven te integreren.
Je zou zelfs wandelend kunnen mediteren. Kijk wat voor jou het beste werkt.
Hoe lang mediteren voor positieve veranderingen?
Door dagelijks ten minste 10 minuten te mediteren kun je al positieve effecten ervaren. Voor nog betere resultaten zou je volgens meerdere meditatiebeoefenaars dagelijks twee keer gedurende 20 minuten moeten mediteren.
10 minuten meditatie is dan wel de consensus, uit studies blijkt dat slechts 5 minuten meditatie al heilzaam kan zijn. Hoe lang je ook gaat mediteren, zorg ervoor dat je consistent bent.
Meditatie gezondheidsvoordelen
Meditatie brengt verschillende gezondheidsvoordelen met zich mee waar je de vruchten van kunt plukken.
Geestelijke gezondheidsvoordelen meditatie:
- emotionele stabiliteit
- minder stress
- minder angst
- gaat depressie tegen
Lichamelijke gezondheidsvoordelen:
- vermindert cellulaire ontstekingen
- stimuleert de immuunfunctie
- minder chronische pijn
- minder hoge bloeddruk
- verbetert geheugen (meer grijze massa in de hersenen)
- minder hart- en vaatziekten
- reguleert de hormonale afscheiding
- meer ziekte bestrijdende chemicaliën
Overige gezondheidsvoordelen:
- verhoogde focus
- verhoogde creativiteit
Meditatie is krachtig, hier zul je al snel achterkomen als je voor het eerst gaat mediteren. Na wat oefeningen wordt je ontspannen en kan je zelfs euforie en een natuurlijke high ervaren.
De natuurlijke high die je van mediatie kan krijgen kan het reguleren van je emoties bevorderen en kun je beter met zware situaties omgaan.
Take home message
De gehele dag is er een informatie- en gedachtenoverload, met name in de huidige wereld waarin we voortdurend geprikkeld worden.
Het is niet verwonderlijk dat al die prikkels en gedachten voor stress en andere gezondheidsproblemen kunnen zorgen. Meditatie kan de remedie zijn.
Maar wat gebeurt er als je mediteert?
Bij meditatie focus je op je ademhaling, dit is het ankerpunt waar je naar terugkeert als je gedachten afdwalen. Als er een gedachte binnenkomt observeer je de gedachte en keer je weer terug naar je ademhaling.
Op deze manier kan meditatie je zenuwstelsel kalmeren en verschillende hersendelen versterken die betrokken zijn bij je aandacht, zelfbewustzijn en geheugen.
Je kunt overal mediteren en je hebt er alleen je eigen brein voor nodig. Bovendien hoef je dagelijks slechts 10 minuten te mediteren voor merkbare resultaten.
Wacht dus niet langer met meditatie en probeer het vandaag nog.
Over Diederik
Bronnen
Shen, H., Chen, M., & Cui, D. (2020). Biological mechanism study of meditation and its application in mental disorders. General Psychiatry, 33(4).