Goed cholesterol, slecht cholesterol, iedereen heeft het over cholesterol. Wat het precies is wordt echter vaak niet uitgelegd, waardoor je niet wijzer wordt. 

De wasachtige substantie cholesterol is niet per definitie slecht. Cholesterol is zelfs belangrijker dan je in eerste instantie zou verwachten. Zo heeft je lichaam cholesterol nodig voor de aanmaak van vitaminen en hormonen en voor de opbouw van cellen.

Kortom, wat is cholesterol? 

Dit artikel vertelt je de functies van cholesterol, het verschil tussen goed en slecht cholesterol, waar cholesterol in zit en hoe je je cholesterolgehalte kan verlagen. 

Wat is cholesterol? 

Cholesterol is een bloedvet, dat ook wel een lipide wordt genoemd. Cholesterol en andere bloedvetten worden aan eiwitten gebonden en vervolgens als kleine bolletjes (lipoproteïnen) door het bloed vervoert, om uiteindelijk belangrijke lichaamsfuncties te kunnen ondersteunen. 

Functies van cholesterol

De belangrijkste functies van cholesterol zijn:

1. integriteit van celmembranen
2. vloeibaarheid van celmembranen 
3. precursor bij de synthese van vitamine D, steroïde hormonen en galzuren
4. lipidenmetabolisme 
5. cholesterol is betrokken bij celsignalering, vetvertering en vetabsorptie in je darmen, morfogenese, voortplanting, natrium- en waterbalans en stressreacties.

Goed en slecht cholesterol

Zonder cholesterol kan ons lichaam niet optimaal functioneren, maar een teveel ervan kan ook slecht zijn. Te veel cholesterol kan stolsels, hart- en vaatziekten en hersenproblemen veroorzaken. 

Cholesterol circuleert door ons bloed. Wanneer het cholesterolgehalte toeneemt, zal ook de kans op gezondheidsaandoeningen toenemen. 

Er is echter ook een type cholesterol dat de kans op aandoeningen juist kan verlagen.

LDL-cholesterol. Low density lipoprotein, oftewel LDL is een lipoprotein (vetbolletje) met een lage dichtheid. Dit is het ongezonde type cholesterol. Ook heb je VLDL, oftewel very low density lipoprotein.  

HDL-cholesterol. High density lipoprotein, oftewel HDL. Dit zijn de vetbolletjes (lipoproteïnen) met een hoge dichtheid die, in tegenstelling tot LDL, je gezondheid juist kunnen bevorderen. 

Zowel een teveel aan LDL-cholesterol als een tekort aan HDL-cholesterol verhogen de kans op plaquevorming aan de binnenwand van je slagaders.

Waar zit cholesterol in? 

Voedingsmiddelen

1. rood vlees
2. volvette zuivelproducten

Transvetten

1. commercieel gebakken koekjes 
2. magnetron popcorn

De voedingsmiddelen die het hoogste cholesterolgehalte kunnen veroorzaken: 

1. varkensvlees
2. vet rundvlees
3. lam
4. reuzel en vet
5. gevogelte (met vel)
6. volle zuivelproducten: melk, kaas, yoghurt en room
7. verzadigde plantaardige oliën: palmolie, kokosolie, palmpitolie
8. gefrituurd fastfood
9. afhaalmaaltijden 
10. bewerkte voedingsmiddelen

Cholesterol verminderen

Met een aantal dieet- en leefstijlveranderingen kan je je cholesterolgehalte verlagen, wat je hartgezondheid ten goede zal komen.

Dieetaanpassingen: 

1. schrap transvetten 
2. beperk verzadigde vetten: rood vlees, volvette zuivel 
3. verhoog de inname van oplosbare vezels
4. ga voor voedingsmiddelen die omega-3 vetzuren bevatten
5. toevoegen van wei-eiwit

Cholesterolarmdieet

1. haver
2. bonen
3. volkoren granen waaronder gerst
4. aubergine
5. okra
6. plantaardige oliën
7. noten
8. verrijkte voedingsmiddelen met sterolen en stanolen
9. citrusvruchten, appels, aardbeien, druiven
10. vette vis
11. soya
12. vezels

Met de volgende levensstijlveranderingen kan je een hoog cholesterolgehalte verlagen en onder controle houden: 

1. een hartgezond dieet
2. handhaven van een gezond gewicht
3. regelmatige lichaamsbeweging

Als je met deze veranderingen een hoog cholesterol blijft houden, kan je met je arts praten over eventuele cholesterolverlagende medicijnen.

Take home message 

Cholesterol is dus een bloedvet. Een lipoproteïne is cholesterol gebonden aan eiwitten dat vervolgens als bolletje vervoert kan worden om uiteindelijk belangrijke functies uit te kunnen voeren.

Er zijn twee cholesterolbronnen. Je lever kan het aanmaken en de rest krijg je uit dierlijk voedsel. Rood vlees en volle zuivelproducten zijn voedingsmiddelen met cholesterol. 

Er wordt een belangrijk onderscheid gemaakt. Zo is LDL-cholesterol slecht, terwijl HDL-cholesterol juist gunstig is. 

Cholesterol is belangrijk voor de vloeibaarheid van celmembranen, de integriteit van celmembranen, het is de precursor bij de synthese van vitamine D, steroïde hormonen, celsignalering, vetvertering en vetabsorptie, stressreacties en natrium- en waterbalans.

Het is daarom verstandig om je cholesterol te testen. Als je cholesterol te hoog blijkt te zijn, kan je met dieet- en leefstijlaanpassingen je cholesterol verlagen.