Maar liefst 10% van de mensen heeft galstenen. Echter, slechts een minderheid zal symptomen gaan ervaren. Sommige mensen klagen ook over een zeurende galsteen.

Dit artikel vertelt je de tekenen van galstenen, de oorzaken, het diagnostisch proces en de behandelingsmogelijkheden.

De tekenen van galstenen

Je denkt al snel aan galstenen als je last hebt van een plotselinge hevige buikpijn. Je kunt een galsteen herkennen aan de hand van de tekenen en symptomen.

Er zijn ook nog eens een aantal symptomen die duiden op een complicatie. Iets waar je goed rekening mee moet houden.

In de meeste gevallen zullen galstenen helemaal geen symptomen veroorzaken. Pas als een galsteen je galbuis verstopt zullen er symptomen ontstaan. De galsteenpijn kan enkele minuten tot enkele uren duren.

De symptomen van galstenen: 

1. plotselinge hevige buikpijn die meestal 1-5 uur duurt (galgangkoliek)
2. plotselinge, snel toenemende pijn rechtsboven of in het midden van de buik
3. plotselinge, vergerende knagende pijn 
4. rugpijn die tussen de schouderbladen zit
5. pijn aan de rechterschouder
6. misselijkheid, braken
7. duur van de pijn: meestal 1-5 uur maar kan soms slechts een paar minuten aanhouden. 

Er zijn een aantal symptomen die op complicaties kunnen duiden, zoals een toenemende pijn in de rechterbovenbuik.

Wees ook alert op een ontsteking van de galblaas die tot een aantal symptomen kan leiden waaronder aanhoudende pijn, geelzucht (gele huid en ogen) en een hoge temperatuur.

Wanneer de galstenen tot klachten of complicaties leiden, wordt er gesproken van galsteenziekte of cholelithiasis.

Hopelijk heb je nu een beter idee of het gaat om een zeurende galsteen of iets anders.

Hoe galstenen gediagnosticeerd worden

Op basis van de medische voorgeschiedenis, lichamelijk onderzoek, beeldvormend onderzoek en  laboratoriumtest, kan de diagnose galsteen gesteld worden.

Het aanvullend onderzoek omvat:

1. Echografie: beste test om galstenen aan te tonen waarbij er pijnloze geluidsgolven worden gebruikt
2. Laboratoriumonderzoek: ontstekingen of infecties van de galwegen, galblaas, lever of alvleesklier
3. kijkonderzoek van de galwegen: endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP)
4. CT-scans: röntgenstralen met computertechnologie waar de galblaas, galwegen en alvleesklier in beeld worden gebracht
5. Cholescintigrafie: galwegfoto’s met een veilig radioactief materiaal om te zien hoe de radioactieve stof zich door de galwegen beweegt.
6. MRI: gedetailleerde beelden van de organen of weefsels met behulp van radiogolven

De behandeling van galstenen

Aan de hand van de klachten en het aanvullend onderzoek wordt er besloten of je behandeld wordt. 

Dit klinkt misschien een beetje gek, maar kleine stenen zullen niet tot langdurig ongemak leiden en de meeste galstenen zullen verdwijnen zonder operatie. 

Kortom, als je geen klachten hebt is er dus meestal ook geen behandeling nodig. Je kunt je laten behandelen als je er in het vervolg last van hebt.

Bij grote stenen, stenen die tot chronische pijn en infecties leiden, is er wel een operatie nodig. Dit geldt ook voor complicaties, geelzucht en acute alvleesklierontsteking.

Behandelopties van galstenen omvatten chirurgische verwijdering van de galblaas wanneer de galstenen vaak terugkomen, of de galstenen kunnen opgelost worden met geneesmiddelen. Weet wel dat dit maanden tot jaren kan duren

Hoe galstenen ontstaan

De precieze oorzaak is onbekend, maar er zijn wel wat aanwijzingen.

De gal heeft een bepaalde samenstelling en als die verandert, raakt het evenwicht verstoord, wat vervolgens galstenen kan veroorzaken. Zo is in de meeste gevallen het cholesterolgehalte te hoog.

1. Te hoog cholesterol

Cholesterol wordt uitgescheiden door de lever en normaal gesproken kan het gal dit cholesterol oplossen. 

Maar als je te veel cholesterol hebt, kan het overtollige cholesterol niet opgelost worden wat tot kristalvorming en dus galstenen leidt.

De meest voorkomende soort galsteen is een galsteen met cholesterol.

2. Geen goede galblaas lediging

Wanneer je galblaas zich onvolledig of niet vaak genoeg ledigt kan de concentratie van het gal te hoog worden wat de kans op galsteenvorming verhoogt.

3. Te veel bilirubine

Er komt bilirubine vrij wanneer je rode bloedcellen worden afgebroken, maar aandoeningen zoals levercirrose en galweginfecties zorgen ervoor dat de lever te veel van dit bilirubine aanmaakt.

Dit kan galsteenvorming veroorzaken waarbij zwarte of donkerbruine galstenen ontstaan, ook wel galstenen met pigment genoemd.

Daarnaast zijn er nog wat risicofactoren van galstenen:

1. 40 jaar of ouder
2. overgewicht
3. vrouwen

Take home message

Wanneer de samenstelling van gal verstoord raakt, ontstaan er galstenen. In de meeste gevallen zul je geen symptomen krijgen en is er ook geen behandeling nodig.

Echter, galstenen kunnen een plotselinge hevige buikpijn veroorzaken die tussen 15 minuten en meerdere uren kan duren.

De pijn van een galsteen kan als knagend gevoeld worden, dat verklaart misschien waarom mensen klagen over een zeurende galsteen.

Als de symptomen terugkomen, heb je waarschijnlijk een behandeling nodig zoals een chirurgische verwijdering van de galblaas. Dit is tevens de meest voorkomende behandeling.

Eventueel kunnen de galstenen opgelost worden met ursodiol. Bijvoorbeeld als je geen operatie wilt ondergaan of geen operatie kunt ondergaan.