Bij jicht vormen zich in en rond je gewrichten kleine kristallen. Jicht is de meest voorkomende gewrichtsontsteking. Zo heeft één tot twee mensen op de honderd er last van. 

Mogelijk heb je last van een zeurende jichtaanval, zo is het gewricht niet alleen pijnlijk maar kan het ook zeer gevoelig, warm en heet zijn.

Je denkt al snel aan jicht bij een intense plotselinge gewrichtspijn die vaak ‘s nachts optreedt. Het kan aanvoelen als een scherp mes dat in het gewricht steekt.

Er zijn verschillende behandelingen waarmee de symptomen verlicht kunnen worden en je andere aanvallen in het vervolg kan helpen voorkomen.

Dit artikel vertelt je de tekenen van jicht, de vaakst getroffen gewrichten, hoe de diagnose gesteld wordt en de behandelingsmogelijkheden.

Tekenen van jicht

Een plotselinge, hevige pijnaanval in een of meer gewrichten is het belangrijkste symptoom. De grote teen is meestal getroffen. 

Er zijn natuurlijk nog veel meer symptomen van jicht:

1. zwelling in en rond het getroffen gewricht
2. intense pijn in een of meer gewrichten
3. warm, heet en zeer gevoelig gewricht, tot op het moment dat het niets aan kan raken
4. jeukende, vervellende, schilferige huid wanneer de zwelling afneemt
5. glanzende rode huid 
6. naarmate jicht vordert een beperkt bewegingsbereik

Bepaalde patronen van jichtaanvallen:

1. in een paar uur ontwikkelen de aanvallen zich snel 
2. nachtelijke jichtaanvallen (maar kunnen op elk moment optreden)
3. treedt bijna altijd plotseling op 
4. de eerste 4-12 uur is de pijn waarschijnlijk het hevigst
5. houdt tussen de 3-10 dagen aan
6. na verloop van tijd zal onbehandelde jicht vaker voorkomen
7. om de paar maanden of jaren kunnen de aanvallen terugkomen

Door de intense pijn kan het verplaatsen moeilijker worden, zo kan alleen al de lichte druk van je bedovertrek kan ondraaglijk worden.

De symptomen zullen zich in de loop van een paar uur snel ontwikkelen en ze zullen meestal 3 tot wel 10 dagen aanhouden. 

Hierna zou de pijn over moeten gaan en wordt gewricht weer normaal. Bijna iedereen zal op een gegeven moment weer aanvallen krijgen en binnen 12 maanden zullen de aanvallen meestal weer plaatsvinden. 

De latere aanvallen zullen waarschijnlijk zowel langer duren als meer gewrichten treffen. 

Het is moeilijk te voorspellen hoe vaak je er mee te maken zult krijgen en wanneer ze precies zullen gaan optreden. 

De aangedane gewrichten

Jicht kan bijna elk gewricht treffen, maar meestal worden de uiteinden van de ledematen aangetast zoals je tenen, vingers, knieën en enkels. Het kan op hetzelfde moment in meer dan één gewricht verschijnen. 

Deze gewrichten zijn vaker aangetast:

1. tenen (met name grote teengewricht)
2. middenvoet (plek waar je schoenveters zitten)
3. knieën
4. vingers, polsen, ellebogen
5. enkels

Bij plotselinge hevige pijn in een gewricht moet je je arts bellen. Bij een ontstoken en warm gewricht dat gepaard gaat met koorts, moet je direct medische hulp inschakelen. Dit kan namelijk op een infectie duiden.

Hoe de diagnose gesteld wordt

Jicht kan op basis van de klachten, het lichamelijk onderzoek, röntgenfoto’s en laboratoriumtests gesteld worden. In je bloed zal ook de hoeveelheid urinezuur gemeten worden.

Jicht kan alleen tijdens een opflakkering bevestigd worden. Hierbij zal het gewricht heet, pijnlijk  en gezwollen zijn. Bij de laboratoriumtest zullen er urinezuurkristallen gezien worden.

Jicht kan op een aantal andere ziekten ziekten lijken zoals:

1. pseudojicht
2. septische artritis (geïnfecteerd gewricht)
3. reuma
4. psoriatische artritis
5. cellulitis (bacteriële huidinfectie)
6. spanningsfractuur

De dokter zal hier rekening mee houden. Behandeling is erg belangrijk want na verloop van tijd kan jicht meer gewrichten gaan aantasten.

De behandeling van jicht

Een jichtaanval wordt meestal met een NSAID (niet-steroïde ontstekingsremmer) behandeld. Als de pijn en zwelling niet minder worden, kunnen er ook steroïden voorgeschreven worden in tabletvorm of injectie.

Er zijn nog meer jichtbehandelingen:

1. ijs op het getroffen gebied
2. water drinken om de urinezuurkristallen weg te spoelen
3. vrij verkrijgbare pijnstillers: NSAID, ibuprofen, naproxen
4. voorgeschreven ontstekingsremmers: indometacine en colchicine
5. korte kuur met prednison of methylprednisolon

Hoe jicht veroorzaakt wordt

Jicht wordt veroorzaakt door een ophoping van urinezuur in je bloed.

Als je lichaam het overmatige urinezuur niet kan uitscheiden zullen de kristallen zich in de gewrichten gaan hopen (zoals in je grote teen).

Dit leidt tot hevige gewrichtspijn, zwelling, roodheid en warmte.

Jicht komt over het algemeen vaker voor bij mannen. Met name mannen boven de 30 en postmenopauzale vrouwen worden getroffen. 

Risicofactoren:

1. (oudere) mannen
2. bepaalde medicijnen: plaspillen (diuretica), hoge bloeddruk (zoals ACE-remmers)
3. genetische aanleg: komt soms in families voor
4. als je de menopauze hebt gehad
5. alcohol drinken
6. artrose
7. hoge bloeddruk
8. overgewicht 
9. nierproblemen
10. een hoog cholesterolgehalte
11. suikerziekte
12. na een verwonding of operatie

Take home message

Ongeveer 4% van de mensen heeft jicht. Jicht is een pijnlijke gewrichtsontsteking waarbij er plotselinge gewrichtspijn kan optreden.

Waarom heb ik last van een zeurende jichtaanval?

Mogelijk heb je jicht als je last hebt van intense gewrichtspijn, roodheid, ontsteking, aanhoudend ongemak en beperkt bewegingsbereik.

Elk gewricht kan getroffen worden, maar de gewrichten aan de uiteinden van je ledematen zijn meestal aangetast zoals je tenen, vingers, enkels en knieën.

Als de hevige pijn weg is, kan het ongemak helaas nog enkele dagen tot enkele weken aanhouden.

Oorzaken van jicht zijn bepaalde levensstijlfactoren, omgevingsfactoren en genetische factoren.

Jammer genoeg kan jicht op dit moment niet genezen worden, maar gelukkig zijn er verschillende behandelingen die de pijn en ontsteking kunnen verlichten.