Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Als de blauwalgen in bloei zijn, er een witte schuimlaag op het water ligt, en je je na zwemmen, vissen of varen ziek voelt, ben je mogelijk ziek van blauwalg.
Niet alle blauwalgen produceren giftige stoffen. Aan de hand van de symptomen en tekenen kun je een idee krijgen of blauwalg de boosdoener is.
Dit artikel vertelt je of je ziek van blauwalg bent, de symptomen, oorzaken en behandelingsopties.
Symptomen blauwalg
Sommige blauwalgen produceren giftige stoffen. Als blauwalgen bloeien en je het water met blauwalg aanraakt, inademd of inslikt, kunnen er gezondheidseffecten optreden.
Wanneer je aan hoge concentraties blauwalg en hun gifstoffen wordt blootgesteld kan er het volgende optreden:
- diarree
- misselijkheid, braken
- huidirritatie
- irritatie van ogen of keel
- ademhalingsmoeilijkheden
- allergische reacties
- roze/rood oog (conjunctivitis)
- gezwollen lippen
- ontstoken neusslijmvlies (rhinitis)
- keelpijn
- oorpijn
- atypische longontsteking
- hooikoortsachtig syndroom
- elektrolytenonevenwicht
- malaise
- hoofdpijn
- spierzwakte/pijn
Na orale blootstelling duurt het gewoonlijk 3-5 uur voordat de maagdarmsymptomen optreden. Deze symptomen kunnen 1-2 dagen voortduren.
Als je symptomen opmerkt moet je direct een dokter raadplegen.
We zullen de symptomen nog even kort doornemen per lichaamsgebied.
Maagdarmsymptomen:
- misselijkheid
- braken
- diarree
- milde leverenzymstijgingen
Inademing:
- onstoken neusslijmlvies (rhinitis)
- keelpijn
- longontsteking.
- bronchospasme
Huidsymptomen:
- dermatitis
- periorale blaren
Ogen:
- roze/rode ogen (conjunctivitis)
- zwelling
- traanvorming
- lichtgevoeligheid (fotofobie)
Behandeling blauwalg
De symptomen worden veroorzaakt door cyanobacteriën en hun gifstoffen (toxines). Voor deze cyanotoxines bestaan er geen specifieke tegengiffen en ook geen specifieke behandelingen.
Het is belangrijk dat je blootstelling vermijdt. Eventueel zou je vocht en elektrolyten kunnen aanvullen.
Zoals eerder besproken kunnen de symptomen dus 1-2 dagen aanhouden. Als je symptomen opmerkt moet je dus naar de dokter gaan.
Waar en wanneer groeien algen?
Blauwalgen (cyanobacteriën) leven voornamelijk aan de oppervlakte van zoet en zout water en daaronder.
Blauwalg gedijt wanneer het water stilstaat, warm is en rijk is aan voedingsstoffen. Algen bloeien meestal in de late zomer of vroege herfst.
Algenbloei is meestal blauw-groen, maar de kleur kan variëren.
Een schuimlaag op het wateroppervlak kan dus goed door de algenbloei ontstaan zijn. Dit geeft een rotte plantachtige geur.
Gifstoffen algen
Algen zijn pas schadelijk als er gifstoffen (cyanotoxines) geproduceerd worden. De verschillende soorten gifstoffen van algen:
- Nodularine
- Microcystine
- Cylindrospermopsine
- Anatoxine-a
- Lyngbyatoxine
- Anatoin-a(s)
- Saxitoxinen
Blauwalg thuis
Ook thuis kun je met blauwalg in aanraking komen wanneer oppervlaktewater door de bloei is aangetast.
Als het water thuis niet merkbaar is aangetast door de blauwalgen zullen gezondheidseffecten niet verwacht worden.
Echter, sommige mensen zijn gevoeliger voor blauwalg. Hierdoor kunnen er bij lage niveaus al symptomen optreden.
Take home message
Tijdens het zwemmen, vissen of varen kun je aan blauwalg worden blootgesteld.
Als je in vies water bent geweest en je je niet lekker voelt, denk je als snel dat je ziek van blauwalg bent.
Na blootstelling aan hoge concentraties blauwalg en hun gifstoffen kun je last krijgen van onder andere diarree, misselijkheid, braken, ademhalingsmoeilijkheden, huidirritatie, irritatie van ogen of keel, allergische reacties en roze/rood oog.
Je kunt ook blootgesteld worden als je vis uit een getroffen gebied eet.
Er zijn geen specifieke tegengiffen of behandelingen. Het is belangrijk dat je blootstelling aan blauwalg vermijdt. Vul eventueel vocht en elektrolyten aan.