Dankzij conserveringsmiddel blijft voedsel langer houdbaar. Ze bestaan al duizenden jaren.

Kunstmatige conserveringsmiddelen zijn echter met een aantal ernstige gezondheidsproblemen in verband gebracht, zoals zenuwschade en kanker.

Dus zijn conserveringsmiddelen schadelijk?

Dit artikel vertelt je of conserveringsmiddelen schadelijk zijn, bespreekt de gevaren ervan en biedt natuurlijke alternatieven.

De gevaren

Helaas kunnen kunstmatige conserveringsmiddelen zoals nitraten, benzoaten, sulfieten, sorbaten, parabenen, formaldehyde, BHA en BHT serieuze bedreigingen vormen voor onze gezondheid.

Dit is geen kwestie om licht over te denken, aangezien deze stoffen verband houden met diverse gezondheidsproblemen, variërend van overgevoeligheid en astma tot hyperactiviteit en allergieën.

De meest beangstigende realiteit is echter de mogelijkheid van ernstige schade, zelfs tot aan het ontwikkelen van kanker.

De connectie tussen kunstmatige conserveringsmiddelen en kanker is ronduit alarmerend.

Het wordt nog zorgwekkender wanneer we ons bewust worden van de aanwezigheid van nitrosaminen in bepaalde voedingsmiddelen, gevormd door de interactie tussen nitrieten en nitraten.

Het feit dat deze stoffen, eenmaal in aanraking met maagzuur, kunnen transformeren tot kankerverwekkende agentia, is ronduit verontrustend.

Deze ontdekking vraagt om een kritische blik op wat we consumeren en benadrukt het belang van bewuste voedingskeuzes voor een gezondere levensstijl.

De onduidelijkheden

Conserveringsmiddelen zijn dus met een aantal gezondheidsrisico’s in verband gebracht, maar zijn conserveringsmiddelen schadelijk? 

De specifieke conserveermiddelen en de specifieke gevolgen daarvan moeten nog beter onderzocht worden. 

Het is nog niet helemaal duidelijk of gezondheidsproblemen door chemische conserveringsmiddelen worden veroorzaakt of juist door een ongezonde levensstijl. 

Ongezonde maaltijden kunnen natuurlijk conserveringsmiddelen bevatten.

4 Aandachtspunten

1. Individuele gevoeligheid. Niet iedereen reageert op dezelfde manier op conserveringsmiddelen. Sommige mensen kunnen gevoeliger zijn voor bepaalde stoffen en kunnen negatieve reacties ervaren, terwijl anderen er geen enkel probleem mee hebben. Het is essentieel om naar individuele verschillen te kijken en te erkennen dat wat veilig is voor de meerderheid niet noodzakelijk veilig is voor iedereen.

2. Synergetische effecten. Hoewel sommige conserveringsmiddelen mogelijk als individuele stoffen als veilig worden beschouwd, kan het gebruik van verschillende conserveringsmiddelen in combinatie met andere additieven leiden tot synergetische effecten die de gezondheid kunnen beïnvloeden. Onderzoek naar deze interacties is noodzakelijk om het volledige beeld van de veiligheid te begrijpen.

3. Regelgeving en etikettering. Veel landen hebben voorschriften en limieten voor het gebruik van conserveringsmiddelen in voedselproducten. Etikettering is verplicht, waarbij fabrikanten de conserveringsmiddelen moeten vermelden die ze hebben gebruikt. Consumenten kunnen de etiketten lezen om op de hoogte te blijven van de conserveringsmiddelen die in het voedsel aanwezig zijn en deze vermijden als ze gevoelig zijn voor bepaalde stoffen.

4. Voedingspatroon en algemene gezondheid. Het is belangrijk om te benadrukken dat het risico op gezondheidsproblemen niet alleen afhangt van conserveringsmiddelen, maar ook van het algehele voedingspatroon en de levensstijl van een persoon. Het eten van een evenwichtige en gezonde voeding, gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging en het vermijden van andere schadelijke stoffen, draagt bij aan een goede gezondheid.

Is E211 (Natriumbenzoaat) schadelijk?

Natriumbenzoaat, oftewel conserveermiddel E211 wordt op grote schaal in levensmiddelen gebruikt. 

Het is een internationaal goedgekeurd voedseladditief. Algemeen wordt het als veilig erkend en door deskundigen als veilig geacht wanneer het gebruikt wordt waar het voor bedoeld is. 

In smaakstoffen en levensmiddelen mag het met een maximum van 0.1% gebruikt worden.

In het lichaam stapel je het niet op omdat je lichaam het binnen 24 uur verwerkt en via de urine uitscheidt.

Houd er wel rekening mee dat sommige mensen voor conserveermiddel E211 gevoelig zijn. Bij het vermoeden van een allergie is het goed om een arts te raadplegen.

Natuurlijke alternatieven

Bekende anorganische conserveermiddelen zijn onder andere natriumchloride (NaCl), nitraatzouten, nitrietzouten, zwaveldioxide (SO2) en sulfieten.

Naast kunstmatige zijn er ook natuurlijke conserveermiddelen die de groei van bederf veroorzakende organismen (bacteriën, schimmels) effectief kunnen vertragen.

Ze kunnen ook nog eens smaakveranderingen, kleurveranderingen en textuur tegengaan.

Voorbeelden van natuurlijke conserveringsmiddelen:

1. zout
2. azijn
3. oregano-extract
4. suiker
5. alcohol
6. hop
7. ricinusolie
8. vitamine C
9. diatomeeënaarde
10. rozemarijnextract
11. citroenzuur
12. citrusoliën
13. druivenpitextract
14. neemolie
15. gebufferde azijn

Take home message

Dankzij conserveringsmiddelen blijft het voedsel langer vers. Maar is er een keerzijde? Zijn conserveringsmiddelen schadelijk?

Volgens de FDA zijn voor de meeste mensen alle gebruikte fysische en chemische conserveringstechnieken veilig. Matiging is net zoals met alle andere dingen de sleutel.

Echter, uit rapporten blijkt dat een aantal kunstmatige conserveringsmiddelen zoals benzoaten, nitraten, sulfieten, sorbaten, formaldehyde, parabenen, BHT en BHA tot ernstige gezondheidsrisico’s kunnen leiden zoals allergie, overgevoeligheid, hyperactiviteit, astma, zenuwschade en kanker.

Zo zouden conserveringsmiddelen mogelijke ademhalingsproblemen bij astma kunnen triggeren. Overmatige aanhoudende consumptie zou het hartweefsel kunnen verzwakken wat met name een gevaar vormt voor oudere mensen. Uit rapporten blijkt dat het bij jonge kinderen met hyperactief gedrag mogelijk problemen kan veroorzaken.

Op basis van wetenschappelijk onderzoek kunnen eventuele richtlijnen en voorschriften aangepast worden.

Helaas zijn er dus een aantal kunstmatige conserveringsmiddelen in verband gebracht met ernstige gezondheidsproblemen.

Zo kunnen conserveermiddelen zich zelfs tot kankerverwekkende agentia vormen.

Er zijn ook natuurlijke conserveringsmiddelen beschikbaar die de groei van micro-organismen effectief kunnen vertragen en dus ook het bederf tegengaan. 

Bovendien kunnen ze veranderingen in smaak, kleur en textuur beperken.

Voorbeelden hiervan zijn vitamine C, azijn, citrusoliën, druivenpitextract, rozemarijnextract, citroenzuur, neemolie en gebufferde azijn.