Zink Tekort: Symptomen en Oorzaken

Zink is een essentieel mineraal dat belangrijk is voor de celproductie, immuunfuncties en voortplanting.  De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink bedraagt 8 mg voor volwassen vrouwen en 11 mg per voor volwassen mannen, maar 1,1 miljard mensen hebben een zinktekort vanwege onvoldoende inname via de voeding. Wellicht heb je ergens over zink gelezen en vraag je je nu af of je een tekort hebt. kortom, wat zijn de symptomen van een zinktekort?  Als je een zinktekort hebt, kan je lichaam geen nieuwe gezonde cellen aanmaken. De meest voorkomende symptomen van een zinktekort zijn: 

• verlies van eetlust
• tragere groei
• slechte werking van het immuunsysteem

Bij een ernstig zinktekort kunnen de volgende symptomen optreden:

• diarree
• gebrek aan alertheid
• vertraagde seksuele rijpheid
• lethargisch gevoel
• oog- en huidletsels
• verminderde reuk- en smaakzin
• slechte wondgenezing
• haaruitval
• onverklaarbaar gewichtsverlies

Oorzaken zink tekort 

Er zijn drie hoofdoorzaken van een zinktekort:

• Onvoldoende zink inname via de voeding
• Verlies van overtollige hoeveelheden zink uit het lichaam, bij bijvoorbeeld een slechte opname
• Chronische aandoeningen

De volgende chronische aandoeningen kunnen leiden tot een zinktekort:

• alcoholverslaving
• coeliakie
• chronische diarree
• chronische leverziekte
• chronische nierziekte
• colitis ulcerosa
• ziekte van Crohn
• alvleesklierziekte
• diabetes
• sikkelcelziekte
• kanker

Vegetariërs en zink tekort Het lichaam breekt het zink in vlees efficiënter af dan andere voedselsoorten waardoor vegetariërs vaak een lager zinkgehalte hebben.  Daarnaast eten vegetariërs meer peulvruchten, bonen, sojabonen, noten en volkorenproducten. Dit zijn gezonde voedingsmiddelen, maar ze kunnen de opname van zink belemmeren door de aanwezigheid van fytaten. Fytaten binden zich namelijk aan zink, waardoor de absorptie wordt aangetast.  Leeftijd en zink tekort Ouderen hebben een verhoogd risico op zinktekort omdat ze minder gevarieerd eten of bepaalde medicijnen nemen die de zinkafgifte verhogen. Deze medicijnen zijn thiazidediuretica (chloortalidon of hydrochloorthiazide).

Zinktekort is te zien aan de nagels

Rond de middelbare schoolleeftijd kunnen er verspreide witte vlekken op de nagels verschijnen. Dit kan wijzen op een zinktekort. Een zinktekort kan namelijk bijdragen aan degeneratie van de nagelplaat. 30 milligram zink per dag gedurende drie maanden zal in de meeste gevallen de witte vlekken verminderen. De witte vlekken kunnen ook veroorzaakt zijn door een allergische reactie of een schimmelinfectie.

Diagnose zinktekort 

Het is mogelijk om een zinktekort vast te stellen met een urinetest, bloedtest of haaranalyse. Hoewel een arts een bloed- of urinetest kan aanvragen, levert dit geen definitief resultaat op. Zink is namelijk maar in kleine hoeveelheden aanwezig in de lichaamscellen.  Een zinktekort wordt vastgesteld op basis van een volledige medische gezondheidsgeschiedenis en een compleet overzicht van de voeding. Wanneer je niet gevarieerd eet of onvoldoende calorieën per dag binnenkrijgt wordt de kans op een zinktekort groter. 

Voorkom zinktekort tijdens zwangerschap

Als je zwanger bent gaat de zinkbehoefte omhoog.  Het is belangrijk dat je geen zinktekort hebt tijdens de zwangerschap. De foetus in de baarmoeder heeft voldoende zink nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen.  Een zinktekort kan ook het zwanger worden bemoeilijken. Een zinktekort kan bij mannen leiden tot impotentie.  Een gezonde zinkspiegel is ook belangrijk bij het geven van borstvoeding voor een goede ontwikkeling van de baby. Baby’s die borstvoeding krijgen lopen namelijk een groot risico op zinktekort.  

Behandelen zinktekort

Supplementen zoals zinkgluconaat, zinksulfaat, of zinkacetaat  zijn in de meeste apotheken en gezondheidswinkels verkrijgbaar. De hoeveelheden elementair zink kunnen onderling variëren.  Elk supplement zou informatie moeten bevatten over de precieze hoeveel elementair zink voor elk type. Zink wordt vaak verwerkt in keelpastilles, omdat het mogelijk helpt bij verkoudheid.

Zinktekort aanvullen

Je kan je zinkinname eenvoudig verhogen door gevarieerd te eten. Deze voedingsmiddelen bevatten grote hoeveelheden zink: 

• oesters
• verrijkte ontbijtgranen
• rundergehakt
• gebakken bonen
• kikkererwten
• yoghurt
• havermout
• melk

Er is een simpele bereidingswijze waarmee je de beschikbaarheid van zink kan verhogen.

Ook gezuurde graanproducten verminderen het aantal fytaten waardoor de hoeveelheid beschikbaar zink toeneemt.

Take home message 

Zink is cruciaal voor de celproductie, immuunfunctie, een gezonde groei, voortplanting en seksuele ontwikkeling. Een zinktekort leidt tot een verscheidenheid aan lichamelijke kwalen.

Onvoldoende zinkinname kan leiden tot bijwerkingen zoals een gebrek aan alertheid, haaruitval, en een verminderd smaak- en reukvermogen. 

Baby’s die borstvoeding krijgen en oudere volwassenen lopen het grootste risico op een zink. 

Door supplementen te nemen of gevarieerd te eten kan je een zinktekort voorkomen of behandelen. Eet voldoende mager vlees, groenten, fruit en zuivelproducten.