Volgens de Hartstichting mag je elke dag maximaal 6 gram zout eten, maar 80% van de Nederlanders overschrijdt dit.

Verrassend genoeg is dit voor veel zoutliefhebbers mogelijk niet zo ernstig.

Er zijn namelijk studies die de zoutgevoeligheid in kaart hebben gebracht, die aantonen dat de bloeddruk vaak niet omhoog gaat als je meer zout binnenkrijgt.

Dus bij hoeveel mensen zal zout de bloeddruk verhogen?

Dit artikel legt uit waarom sommige mensen wel zoutgevoelig zijn en anderen niet, en hoe zout precies de bloeddruk kan verhogen.

De mogelijke verklaring

Een recent onderzoek werpt licht op waarom bepaalde individuen gevoeliger zijn voor zout en een verhoogde bloeddruk ervaren, terwijl anderen hier minder vatbaar voor zijn. 

Het onderzoek suggereert dat verminderde activiteit van het kallikrein-kininesysteem in de nieren een rol kan spelen bij de zoutgevoeligheid van de bloeddruk. 

Dit systeem, dat betrokken is bij het reguleren van bloeddruk en vochtbalans, lijkt minder actief te zijn bij mensen die gevoelig zijn voor zout. 

Interessant genoeg tonen eerdere studies aan dat medicijnen die dit systeem stimuleren, zoals bepaalde kanaalblokkers, de bloeddruk kunnen verlagen bij diermodellen voor hypertensie. 

Deze ontdekking opent mogelijk nieuwe wegen voor de ontwikkeling van effectievere behandelingen voor hypertensie, gebaseerd op het herstellen van de normale werking van het kallikrein-kininesysteem. 

Hoe zout bloeddruk verhoogt

Wanneer je meer zout consumeert, kan dit ervoor zorgen dat je lichaam meer water vasthoudt. 

Dit betekent dat er meer water in je lichaam circuleert, wat op zijn beurt kan leiden tot een toename van de bloedstroom door je slagaders, de bloedvaten die bloed van je hart naar de rest van je lichaam transporteren.

Een belangrijk fenomeen dat hierbij een rol speelt, wordt ‘druk natriurese’ genoemd. 

Dit is een natuurlijk proces waarbij een stijging van de bloeddruk in de nierslagaders ervoor zorgt dat je lichaam meer zout en water uitplast. 

Met andere woorden, wanneer je bloeddruk stijgt, reageren je nieren door meer zout en water uit te scheiden.

Meer vocht buiten je cellen

Als je meer natrium en water binnenkrijgt, neemt de hoeveelheid extracellulair vocht toe. Dit is het vocht dat zich buiten je cellen bevindt. 

Een toename van extracellulair vocht betekent een toename van het bloedvolume. Hierdoor stijgt de hoeveelheid bloed die terugstroomt naar je hart, wat op zijn beurt zorgt voor een uitrekking van de boezems van je hart. 

Deze uitrekking stimuleert je hart om krachtiger te pompen, waardoor de hoeveelheid bloed die het door je lichaam pompt, toeneemt. Dit alles leidt uiteindelijk tot een verhoging van de bloeddruk in je hele lichaam.

Kortom, wanneer je meer zout en water consumeert, houdt je lichaam meer vocht vast, wat leidt tot een toename van het bloedvolume en een verhoogde bloeddruk. 

Dit komt doordat je hart harder moet werken om het extra bloed rond te pompen.

Zout en het RAAS-systeem

Het menselijk lichaam reageert sterk op zoutinname, voornamelijk via het renine-angiotensine-aldosteronsysteem (RAAS). 

Vocht-en zoutbalans. Dit systeem reguleert de balans van vocht en natrium in het lichaam. Bij een hoge zoutinname wordt het RAAS onderdrukt, terwijl bij een lage zoutinname het wordt gestimuleerd. Het lichaam past zich snel aan tekorten aan, maar reageert trager op overschotten, wat deels te wijten is aan evolutionaire redenen om tekorten te vermijden. Helaas zijn we minder goed in het omgaan met overmatige zoutinname.

Zoutgevoeligheid. Zoutgevoeligheid, waarbij bloeddruk stijgt bij hoge zoutinname, treft ongeveer de helft van de mensen met hypertensie en een kwart van de normale mensen. Een hoge zoutinname kan ook weefselschade veroorzaken, los van bloeddrukverhogingen. Dit komt doordat zoutgevoelige personen een verhoogde vaatweerstand ervaren bij hoge zoutinname, wat leidt tot meer druk op de bloedvaten en mogelijke schade aan weefsels.

Nierschade. De combinatie van hoge zoutinname en de activatie van het RAAS kan nadelige effecten hebben op de nieren. Dit kan leiden tot nierbeschadiging, vooral bij mensen met hypertensie. Het onderdrukken van het RAAS kan deze schade verminderen, wat aangeeft dat het systeem betrokken is bij de negatieve effecten van overmatig zoutgebruik. Bovendien kan een hoge zoutinname leiden tot ontstekingen en oxidatieve stress in de nieren, wat de schade verder kan verergeren. Deze ontstekingen worden verergerd door een combinatie van hoge zoutinname en andere factoren, zoals de aanwezigheid van bepaalde stoffen zoals angiotensine II. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel van schade en ontsteking in de nieren.

Kortom, het lichaam reageert op zoutinname door het RAAS-systeem te activeren of te onderdrukken, afhankelijk van de behoefte aan vocht en natriumbalans. 

Echter, overmatige zoutinname kan leiden tot schade aan de nieren en ontstekingen, vooral bij mensen met hypertensie. Het is belangrijk om de zoutinname te beperken om nadelige gezondheidseffecten te voorkomen.

Take home message

Het eten van te veel zout is een algemeen probleem, met 80% van de Nederlanders die de aanbevolen limiet overschrijden. 

Maar verrassend genoeg kan dit voor veel zoutliefhebbers misschien niet zo ernstig zijn als gedacht. 

Studies naar zoutgevoeligheid tonen namelijk aan dat een hogere zoutinname vaak niet leidt tot een verhoging van de bloeddruk.

Zoutgevoeligheid varieert, waarbij ongeveer de helft van de mensen met hypertensie reageert op een hogere zoutinname, terwijl ongeveer een kwart van de mensen met een normale bloeddruk ook zoutgevoelig is. 

Dit betekent dat driekwart van de mensen geen sterke reactie vertoont op veranderingen in zoutinname.

Deze tekst verklaart waarom sommige mensen zoutgevoelig zijn en anderen niet, evenals hoe zout de bloeddruk kan verhogen. 

Recente studies suggereren dat verminderde activiteit van het kallikrein-kininesysteem in de nieren een rol kan spelen bij zoutgevoeligheid, wat mogelijk nieuwe behandelingen voor hypertensie kan opleveren.

Het mechanisme achter de bloeddrukverhoging door zoutinname heb ik ook toegelicht. 

Meer zout consumeren zorgt ervoor dat het lichaam meer water vasthoudt, wat het bloedvolume verhoogt en de bloeddruk doet stijgen. 

Dit komt doordat het hart harder moet werken om het extra bloed door het lichaam te pompen.

Wil je meer weten over dit onderwerp en andere veelgestelde vragen? Neem dan een kijkje op mijn YouTube-kanaa, waar ik deze onderwerpen in slechts één minuut bespreek.