Als je klachten van kortademigheid en hoesten verband houden met het sporten vraag je je al snel af of je inspanningsastma hebt. Het kan je favoriete sport en deelname aan leuke activiteiten flink belemmeren. 

Aan de hand van een aantal symptomen kun je inspanningsastma herkennen. Bovendien kunnen soortgelijke symptomen ook door andere aandoeningen veroorzaakt worden. Het is dus belangrijk dat er een diagnose gesteld wordt.

Dit artikel vertelt je de symptomen van inspanningsastma, de oorzaken, hoe het vastgesteld wordt inclusief de andere oorzaken.

De symptomen van inspanningsastma

De tekenen en symptomen van inspanningsastma:

1. kortademigheid (soms blijvende kortademigheid), moeite om lucht uit de longen te persen
2. piepen
3. hoesten
4. vermoeidheid tijdens inspanning, ernstige vermoeidheid
5. strak gevoel in de borstkas
6. pijn op de borst
7. mindere sportprestaties
8. activiteit vermijden (met name bij jonge kinderen)

Voor sommige mensen is hoesten het enige symptoom.

Kenmerken van de symptomen:

1. meestal beginnen ze tijdens of kort na inspanning
2. begint meestal 5-10 minuten na de inspanning. 
3. na 30-45 minuten rust gaan de symptomen vaak vanzelf over
4. kunnen 60 minuten aanhouden of langer (indien onbehandeld)
5. na rust kunnen de symptomen terugkomen

De volgende factoren kunnen inspanningsastma verergeren:

1. veel pollen
2. koude droge lucht
3. luchtvervuiling
4. inademen van rook, chemicaliën of dampen van schoonmaakmiddelen
5. wanneer je van een luchtwegziekte of verkoudheid aan het herstellen bent 

Als je tekenen ervaart moet je langs de dokter. Een snelle nauwkeurige diagnose is belangrijk. De arts kan tussen inspanningsastma en andere mogelijke oorzaken differentiëren.

Zoek bij de volgende symptomen direct medische hulp:

1. ademhalingsproblemen door een piepende ademhaling of kortademigheid die snel toeneemt in ernst
2. wanneer er geen verbetering optreedt (zelfs niet na een inhalator)

Oorzaken inspanningsastma

Inspanningsastma treedt op wanneer de luchtwegen zich tijdens lichamelijke activiteiten vernauwen.

Een vernauwing van de luchtwegen wordt ook wel bronchoconstrictie waarbij de bronchiën samentrekken wat tot de astmatische symptomen kan leiden.

Dit veroorzaakt vervelende klachten zoals hoesten, kortademigheid en een piepende ademhaling. 

Droge, koude lucht kan astma uitlokken. Als je in rust door je neus ademhaalt zal de lucht zowel verwarmd als bevochtigd worden. Echter, bij het sporten adem je vaker door je mond waardoor de lucht droog en koud blijft. Als reactie op deze koude, droge lucht kunnen de spierbanden van astmapatiënten gaan reageren en vernauwen.

Kinderen en volwassenen kunnen inspanningsastma krijgen. De kans op deze aandoeningen neemt toe als je astma en allergieën hebt. 

90% van de astmapatiënten ervaart ook inspanningsastma. Echter, ook zonder astma kun je inspanningsastma hebben, hier heeft ongeveer 10% last van.

Het komt ook vaker onder topatleten voor.

Diagnose inspanningsastma

Aan de hand van een medisch onderzoek, longfunctietesten en het uitsluiten van andere oorzaken kan de diagnose inspanningsastma gesteld worden.

De longfunctie wordt met een spirometrietest beoordeeld. Een spirometer meet de hoeveelheid lucht dat je in en uitademt en de snelheid van het uitademen. 

De test wordt eventueel herhaald nadat je je long met een bronchodilatator hebt geopend om te zien of de uitslagen anders zijn. Op deze manier kan chronische astma uitgesloten worden.

Op een loopband kan een inspanningstest uitgevoerd worden om de symptomen uit te lokken waarbij de ademhalingsfrequentie wordt verhoogd.

De inspanningstest kan ook met een inhalatietest gesimuleerd worden omdat de inhalotor een bronchoconctrie veroorzaakt.

Ook kunnen allergieën inspanningsastma veroorzaken of verergeren. Aan de hand van een huidtest (krastest) kunnen allergieën voor pollen, huisdieren, huisstofmijt en schimmels aangetoond worden.

Soms kunnen kinderen inspanningsastma ontgroeien, maar het zal niet helaas niet helemaal verdwijnen.

Behandeling inspanningsastma

Het is een aandoening die over het algemeen onder controle wordt gehouden met medicijnen zodat het geen probleem wordt.

Behandelingen en maatregelen inspanningsastma:

1. medicijnen voor het sporten innemen (kortwerkende bèta agonisten, ipratropium)
2. de mond en neus met een sjaal bedekken wanneer je in droog, koud weer traint
3. ademhaling voor, tijdens en na de workout goed in de gaten houden
4. een goede warming-up

Onderliggende chronische astma kan met langetermijnmedicatie beheerst worden en mogelijk zijn de medicijnen voor het sporten niet voldoende.

Take home message

Als je inspanningsastma hebt kan er tijdens of na het sporten snel vermoeidheid, kortademigheid of hoesten optreden.

Inspanningsastma kan de snelheid en duur van het hardlopen beïnvloeden. Maar het doet meer dan alleen je training in de war schoppen. Onbehandeld kan het zelfs ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.

Dus heb ik inspanningsastma?

De tekenen en symptomen van inspanningsastma zijn kortademigheid, hoesten, piepen, vermoeidheid tijdens inspanning, ernstige vermoeidheid, strak gevoel in de borstkas of pijn op de borst, mindere sportprestaties en activiteiten vermijden. Soms is hoesten het enige symptoom.

Meestal beginnen de symptomen tijdens inspanning of 5-10 minuten na de inspanning. Na 30-45 minuten rust zullen de symptomen vaak vanzelf overgaan.

Nadat je actief buiten bent geweest kun je ook gaan hoesten als je binnenkomt. De symptomen kunnen echter na rust terugkokmen.

Gelukkig kun je inspanningsastma met medicijnen en de juiste oefeningen beheersen zodat je actief kunt blijven. 

Houd ook rekeningen met de factoren die het kunnen verergeren zoals koude lucht en pollen.