Iedereen heeft wel eens last van onderhuidse bultjes. Onderhuidse bultjes worden ook wel Subcutane knobbeltjes genoemd. Ze zitten vaak op het gezicht en dan wil je er natuurlijk zo snel mogelijk van af komen.  

Onderhuidse bultjes zijn vaak gemakkelijk te voelen maar moeilijk te zien. Hierdoor is de oorzaak soms wat moeilijker te achterhalen.

Dit artikel vertelt je wat de onderhuidse bultjes precies zijn, de oorzaken en wat je er tegen kan doen.

Oorzaken onderhuidse bultjes

In de meeste gevallen zijn onderhuidse bultjes onschuldig. Veel voorkomende oorzaken van onderhuidse bultjes zijn: 

1. milia: vastzittende dode huidcellen
2. epidermoid cysten
3. ingegroeide haartjes
4. infecties 
5. trauma’s 
6. inflammatoire (ontstekingen)
7. neoplastische ontstaanswijze
8. lipomen

De mogelijke oorzaken kunnen vaak achterhaald worden aan de hand van een aantal specifieke kenmerken.

Milia. Milia zijn onderhuidse gezichtsbultjes. Deze bultjes zijn vaak klein en geel of wit van kleur. Hoewel ze meestal onschuldig zijn kunnen ze erg frustrerend zijn, met name als je deze bultjes in je gezicht hebt. Het kan ontstaan wanneer stukjes dode huidcellen vast komen te zitten. Deze huidcellen bestaan uit keratineproteïne en kunnen kleine, harde witte bolletjes vormen. 

Epidermoid cyste. Dit is een rond, klein, onderhuids bultje. In de meeste gevallen worden ze veroorzaakt door huidcellen die er niet vanaf vallen. Daarnaast kunnen ze door een ophoping van keratine ontstaan wat het haarzakje irriteert of beschadigd. De keratine kan een vieze geur afgeven. In het midden kan een kleine mee-eter gezien worden. Hoewel epidermoid cysten overal kunnen voorkomen, worden ze met name op het gezicht, torso of nek aangetroffen. Het komt bij mannen twee keer zo vaak voor. Epidermoid cysten groeien langzaam. Ze kunnen soms wel jarenlang blijven.

Hidradenitis suppurativa. Op de plaatsen waarbij de huid tegen elkaar aanwrijft kunnen pijnlijke kleine onderhuidse bultjes ontstaan. Dit wordt meestal in de liezen, oksels, billen en borsten gezien.

Cysteuze puistjes. Deze puistjes ontstaan door een overproductie aan olie, geïnfecteerde haarfollikels en keratineophopingen. Dit zijn dieper gelegen puistjes, je kan er met je vingers dus niet bij. De ontsteking kan jammer genoeg het genezingsproces belemmeren.

Ingegroeide haren. Wanneer de haren onder het huidoppervlak in de haarschacht vast komen te zitten ontstaan er ingegroeide haren. Hierdoor kunnen er rode bultjes ontstaan. Een dermatoloog kan de haar verwijderen en met medicijnen eventuele ontstekingen verminderen.

Dermatofibroom. Deze onderhuidse bultjes zijn klein en hard en kunnen soms pijn doen of jeuken. Ze kunnen mogelijk ontstaan na kleine verwondingen zoals insectenbeten of splinters. Dermatofibromen zijn ongevaarlijke huidgezwellen. Ze zijn over het algemeen niet groter dan één centimeter en worden voornamelijk op de bovenarmen en onderbenen aangetroffen. Vrouwen hebben er vaker last van. De kleur varieert van bruin tot donker roze en ze voelen rubberachtig aan.

Keratosis Pilaris. Dit wordt veroorzaakt door opgehoopte keratine en veroorzaakt een ‘’kippenhuid’’. Keratine is een eiwit dat je huid, nagels en haar tegen infecties en gifstoffen beschermt. Echter, de ophoping van keratine kan het haarzakje blokkeren. Met behulp van een chemische peeling glycolzuur en salicylzuur kan de ontsteking verlicht worden. Als dit niet helpt kan je naar een dermatoloog gaan.

Reuma knobbels. Bij reuma kunnen zich er nog wel eens knobbels onder de huid ontwikkelen. Maar liefst 25% van de reumapatiënten heeft er last van. Deze knobbels zijn vaak in de buurt van de aangedane gewrichten gelegen.

Onderhuidse bultjes met artritis. Bacteriële ziekteverwekkers zoals syfilis, lepra, gaap en pinta kunnen zowel onderhuidse bultjes als artritis (ontstoken gewrichten) veroorzaken. Ze kunnen twee opslagziekten veroorzaken namelijk de ziekte van Farber en multicentrische reticulohistiocytose.

Lipomen. Lipomen zijn onderhuidse vetuitstulpingen en ontstaan vaak tussen de leeftijd van 40-60 jaar. Hoe lipomen precies ontstaan is niet bekend. Het wordt soms bij bepaalde onderliggende aandoeningen gezien. In de meeste gevallen zijn ze niet groter dan 5 centimeter. Ze zijn vaak pijnloos, onschuldig en voelen rubberachtig aan. Bij aanraking kunnen ze lijken te bewegen. Ze worden meestal niet verwijderd tenzij de patiënt er erg last van heeft.

Sarcoïdose. De onderhuidse bultjes die bij sarcoïdose worden gezien staan ook wel bekend als Darier-Roussy sarcoïdose. 

Behandeling onderhuidse bultjes

Veel mensen gaan knijpen. Dit is niet verstandig omdat de fysieke schade het infectierisico vergroot waardoor het probleem groter kan worden. Bovendien neemt de kans op littekens toe.

In veel gevallen zullen de onderhuidse bultjes zonder behandeling verdwijnen. Milia en lipomen hoeven meestal niet behandeld te worden.

Hetzelfde geldt voor epidermoid cysten. Echter, aangezien er een kleine kans is dat ze kankerachtig worden moet je ze goed in de gaten houden. 

zodra het uiterlijk of de grootte verandert moet je langs de dokter gaan. Met behulp van een snelle procedure kan de cyste gedraineerd worden.

Dermatofibromen zijn dan wel onderhuidse gezwellen, ze zijn ongevaarlijk en hoeven niet behandeld te worden. Als je er last van krijg kunnen ze eventueel operatief verwijderd worden.

Maak in het geval van cysteuze puistjes een afspraak bij de dermatoloog. Je kan er zelf namelijk niet bij. 

Wanneer naar de dokter met een onderhuids bultje 

In een aantal gevallen zal de arts het bultje verder moeten onderzoeken.

In de volgende situaties moet je voor een onderhuidse knobbel naar de dokter:

1. verandert uiterlijk
2. veranderingen in grootte
3. ontstoken of rode knobbel
4. gevoelige of pijnlijke knobbel 
5. plotseling verschijnende pijnloze of harde knobbels

Take home message 

Gelukkig zijn onderhuidse bultjes meestal onschuldig. Oorzaken van onderhuidse bultjes zijn onder andere milia, epidermoid cysten, hidradenitis suppurativa, cysteuze puistjes, reumaknobbels, ingegroeide haren, lipomen, dermatofibromen en keratosis pilaris.

Onderhuidse bultjes worden vaak veroorzaakt door vastzittende dode huidcellen. Dit worden ook wel milia genoemd. Echter, de precieze oorzaak is niet altijd te achterhalen.

Een hands-off aanpak is meestal het beste in het geval van onderhuidse bultjes en puistjes in het gezicht.