Moeilijk ademen is een verontrustende ervaring.

Het kan veroorzaakt worden door ontstoken en vernauwde luchtwegen, waardoor de luchtdoorstroming beperkt wordt en ademhalingsproblemen ontstaan. 

Daarnaast kan het komen door vochtophoping in de longen, overmatige slijmproductie, verminderde longfunctie en hartproblemen.

Bovendien kan het ook optreden door een te snelle ademhaling (hyperventilatie), en verhoogde spierspanning, met name in de spieren die betrokken zijn bij de ademhaling.

Dus waarom adem ik zo moeilijk? Waar kan kortademigheid op duiden?

Dit artikel bespreekt acht oorzaken van moeilijk ademen en kortademigheid, en wat je er allemaal aan kunt doen.

1. Luchtweginfecties

Tijdens een luchtweginfectie kunnen de luchtwegen ontstoken en vernauwd raken, wat kan leiden tot moeite met ademen. 

Luchtweginfecties zijn ziekten die de luchtwegen aantasten, zoals de neus, keel, luchtpijp en longen. 

Ze worden vaak veroorzaakt door virussen of bacteriën. Enkele voorbeelden van luchtweginfecties:

Verkoudheid. Dit wordt meestal veroorzaakt door virussen en kan leiden tot symptomen zoals een verstopte neus, hoesten en niezen. De verstopping kan ademhalingsproblemen veroorzaken.

Griep (influenza). Deze virale infectie is ernstiger dan een verkoudheid en kan kortademigheid veroorzaken, vooral als je koorts hebt en moet hoesten.

Longontsteking. Dit is een ernstige infectie die wordt veroorzaakt door verschillende ziekteverwekkers, waaronder virussen, bacteriën of schimmels. Het kan leiden tot ernstige ademhalingsproblemen, zoals kortademigheid, hoge koorts en hoesten met slijm.

Bronchitis. Dit is een ontsteking van de luchtwegen, vaak veroorzaakt door virussen of bacteriën. Het kan hoesten en kortademigheid veroorzaken.

2. Allergieën

Allergieën kunnen de luchtwegen irriteren en ontsteken en daarmee ademhalingsmoeilijkheden veroorzaken.

Allergieën zijn een overgevoeligheidsreactie van het immuunsysteem op stoffen die normaal gesproken onschadelijk zijn, zoals stuifmeel, huisstofmijt, dierenhaar, schimmelsporen en bepaalde voedingsmiddelen. 

Wanneer je allergisch bent voor een van deze stoffen, kan het inademen ervan leiden tot verschillende allergische reacties, waaronder moeilijk ademen. 

Hier zijn enkele veelvoorkomende manieren waarop allergieën ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken:

Hooikoorts (allergische rhinitis). Dit is een allergische reactie op pollen van bomen, grassen of planten. Het kan symptomen veroorzaken zoals een verstopte neus, niezen, loopneus en jeukende ogen, wat kan leiden tot ademhalingsmoeilijkheden.

Astma. Allergieën kunnen een belangrijke oorzaak zijn van astma. Astma is een chronische aandoening van de luchtwegen die ontstekingen en vernauwing van de luchtwegen veroorzaakt. Dit kan leiden tot kortademigheid, piepende ademhaling en hoesten.

Allergische reacties op dieren. Blootstelling aan dierenhaar, huidschilfers of speeksel kan leiden tot allergische reacties. Dit kan zich uiten in ademhalingsproblemen.

Voedselallergieën. Hoewel voedselallergieën meestal maag-darm-symptomen veroorzaken, kunnen ze in sommige gevallen leiden tot allergische reacties met ademhalingsmoeilijkheden.

3. Astma 

Astma is een chronische aandoening van de luchtwegen die wordt gekenmerkt door ontsteking en vernauwing van de luchtwegen. 

Deze vernauwing kan leiden tot ademhalingsproblemen, waaronder kortademigheid, piepende ademhaling en hoesten. 

Enkele belangrijke aspecten van astma in relatie tot moeilijk ademen:

Ontsteking van de luchtwegen. Bij astma zijn de luchtwegen gevoelig voor irritatie en ontsteking. Als reactie op prikkels zoals allergenen, virussen, koude lucht of luchtvervuiling, kunnen de luchtwegen ontstoken raken. Deze ontsteking zorgt ervoor dat de luchtwegen samentrekken en vernauwen, wat het moeilijker maakt om lucht in en uit de longen te laten stromen.

Kortademigheid. Een van de meest voorkomende symptomen van astma is kortademigheid. Dit kan variëren van milde kortademigheid tot ernstige ademnood, afhankelijk van de mate van luchtwegvernauwing. Kortademigheid kan optreden tijdens lichamelijke activiteit of zelfs in rust.

Piepende ademhaling. Astma kan gepaard gaan met piepende ademhaling, wat het gevolg is van vernauwde luchtwegen en lucht die met moeite passeert. Dit piepende geluid kan duidelijk hoorbaar zijn bij sommige mensen met astma.

Hoesten. Astma kan leiden tot chronisch hoesten, vooral ’s nachts of vroeg in de ochtend. Dit hoesten kan ook bijdragen aan moeilijkheden bij de ademhaling.

Het beheersen van astma omvat meestal het gebruik van medicijnen, zoals inhalatiecorticosteroïden en luchtwegverwijders, om ontsteking te verminderen en luchtwegvernauwing te voorkomen. 

Naast medicamenteuze behandelingen kunnen mensen met astma ook geadviseerd worden om mogelijke triggers te vermijden, zoals allergenen of rook. 

4. Hartziekten

Moeilijk ademen is een veelvoorkomend symptoom bij hartziekten en kan een teken zijn van een onderliggende hartaandoening. Hartziekten en Moeilijk Ademen:

Congestief Hartfalen. Congestief hartfalen is een aandoening waarbij het hart niet in staat is om bloed efficiënt rond te pompen. Hierdoor kan zich vocht ophopen in de longen, wat leidt tot kortademigheid, vooral bij inspanning of in liggende positie.

Hartaanval (Myocardinfarct). Een hartaanval kan schade aan de hartspier veroorzaken en leiden tot kortademigheid, meestal gepaard gaand met pijn op de borst en een drukkend gevoel. Kortademigheid tijdens een hartaanval is een ernstig symptoom en vereist onmiddellijke medische aandacht.

Angina Pectoris. Angina is pijn op de borst die optreedt wanneer het hart niet genoeg zuurstof krijgt. Het kan kortademigheid veroorzaken, vooral tijdens inspanning.

Hartritmestoornissen. Onregelmatige hartritmestoornissen, zoals boezemfibrilleren, kunnen leiden tot een versnelde hartslag en kortademigheid.

Klepafwijkingen. Hartklepafwijkingen, zoals mitralisstenose of aortastenose, kunnen de bloedstroom in het hart belemmeren, wat leidt tot kortademigheid, met name tijdens inspanning.

Pericarditis. Dit is een ontsteking van het hartzakje (pericard) en kan kortademigheid veroorzaken, evenals pijn op de borst.

Hoge bloeddruk. Onbehandelde hoge bloeddruk kan de kracht waarmee het hart bloed pompt beïnvloeden, wat kan leiden tot kortademigheid.

Coronaire Hartziekte. Atherosclerose, de opbouw van plaque in de kransslagaders van het hart, kan de bloedtoevoer naar het hart beperken. Dit kan kortademigheid veroorzaken, vooral tijdens lichamelijke inspanning.

5. COPD

Moeilijk ademen is een symptoom van COPD, wat staat voor “Chronic Obstructive Pulmonary Disease” ofwel Chronische Obstructieve Longziekte. 

COPD is een ernstige, progressieve longaandoening die de luchtwegen aantast en de ademhaling bemoeilijkt. COPD en Moeilijk Ademen:

Luchtwegvernauwing. Een kenmerk van COPD is de vernauwing van de luchtwegen. Dit wordt meestal veroorzaakt door langdurige blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabaksrook, luchtvervuiling, chemische dampen of stof. Als gevolg hiervan worden de luchtwegen ontstoken en vernauwd, waardoor het moeilijker wordt om lucht in en uit de longen te laten stromen.

Kortademigheid. Moeilijk ademen en kortademigheid zijn prominente symptomen van COPD. In het beginstadium van de ziekte kunnen deze symptomen zich alleen voordoen bij inspanning, maar naarmate de ziekte vordert, kunnen ze ook in rust optreden.

Hoesten en slijmproductie. Mensen met COPD hebben vaak last van chronische hoest en overmatige slijmproductie. Dit kan ook bijdragen aan moeilijk ademen en kan leiden tot frequente luchtweginfecties.

Piepende ademhaling. Sommige mensen met COPD ervaren piepende ademhaling, wat het gevolg is van vernauwde luchtwegen en lucht die met moeite passeert.

COPD is een progressieve aandoening, wat betekent dat de symptomen in de loop van de tijd erger kunnen worden. 

Het is ongeneeslijk, maar er zijn behandelingen beschikbaar om de symptomen te verlichten en de progressie van de ziekte te vertragen. 

Deze behandelingen omvatten medicijnen om de luchtwegen te verwijden, revalidatieprogramma’s om de longfunctie te verbeteren en zuurstoftherapie voor mensen met ernstige COPD.

Stoppen met roken is essentieel voor mensen met COPD, omdat roken een belangrijke oorzaak is van de aandoening.

6. Roken

Moeilijk ademen en roken zijn nauw met elkaar verbonden omdat roken een van de belangrijkste oorzaken is van ademhalingsproblemen. Roken en Moeilijk Ademen:

Irritatie van de luchtwegen. Tabaksrook bevat talloze schadelijke chemicaliën en irriterende stoffen. Wanneer je rookt, inhaleer je deze stoffen in je longen, wat leidt tot een aanhoudende irritatie van de luchtwegen. Dit veroorzaakt ontsteking en schade aan de longen en luchtwegen.

Luchtwegvernauwing. Roken beschadigt de kleine luchtwegen en vermindert hun elasticiteit. Hierdoor worden de luchtwegen vernauwd, wat het moeilijker maakt om lucht in en uit de longen te laten stromen. Dit kan leiden tot kortademigheid, piepende ademhaling en moeilijk ademen.

Chronische bronchitis. Roken is een belangrijke oorzaak van chronische bronchitis, een aandoening waarbij de luchtwegen ontstoken raken en slijm produceren. Dit kan leiden tot aanhoudend hoesten en moeilijk ademen.

Longziekte. Roken is zoals eerder beschreven de belangrijkste oorzaak van COPD, en kan ook leiden tot longkanker. Beide aandoeningen gaan vaak gepaard met moeilijke ademhaling.

Verminderde longfunctie. Roken kan de longfunctie aanzienlijk verminderen, wat betekent dat je minder lucht kunt in- en uitademen. Dit kan leiden tot kortademigheid, vooral tijdens lichamelijke activiteit.

Het goede nieuws is dat het stoppen met roken aanzienlijke voordelen kan hebben voor de gezondheid van de luchtwegen. 

Na het stoppen met roken beginnen de longen met het herstelproces, waarbij de luchtwegen langzaam kunnen genezen en de longfunctie kan verbeteren. 

Hoewel sommige schade permanent kan zijn, zal stoppen met roken de verdere progressie van luchtwegaandoeningen helpen voorkomen.

7. Slechte lichamelijke conditie

Moeilijk ademen en een slechte lichamelijke conditie gaan vaak hand in hand. Een slechte fysieke conditie kan leiden tot ademhalingsproblemen en kortademigheid, zelfs bij lichte fysieke inspanning. 

Slechte Lichamelijke Conditie en Moeilijk Ademen:

Minder zuurstofopname. Aërobe capaciteit verwijst naar het vermogen van je lichaam om zuurstof op te nemen en te gebruiken tijdens fysieke activiteit. Bij een slechte lichamelijke conditie kan je aërobe capaciteit verminderd zijn, wat betekent dat je longen en hart minder efficiënt werken bij het voorzien van zuurstof aan je spieren en organen. Dit kan leiden tot kortademigheid, zelfs bij matige inspanning.

Spierzwakte. Zwakke spieren, met name de spieren die betrokken zijn bij de ademhaling, zoals het middenrif, kunnen de efficiëntie van de ademhaling verminderen. Sterke ademhalingsspieren zijn nodig om diepe en volledige ademhaling mogelijk te maken. Bij een slechte lichamelijke conditie kunnen deze spieren zwakker zijn, wat kan leiden tot oppervlakkige ademhaling en moeilijkheden bij het in- en uitademen.

Overgewicht en obesitas. Overgewicht legt extra druk op het cardiovasculaire systeem en de longen. Het kan leiden tot een verminderde longfunctie en kortademigheid, zelfs bij alledaagse activiteiten.

Verminderde ademhalingsefficiëntie. Mensen met een slechte lichamelijke conditie kunnen inefficiënte ademhalingstechnieken hebben, zoals oppervlakkig ademen. Dit leidt tot het niet volledig benutten van de longcapaciteit en kan ademhalingsproblemen veroorzaken.

Conditie en leeftijd. Naarmate mensen ouder worden, kan de lichamelijke conditie afnemen. Dit kan leiden tot een natuurlijke afname van de ademhalingscapaciteit, waardoor ademhalingsproblemen merkbaarder worden.

Het verbeteren van je lichamelijke conditie kan moeilijk ademen helpen verminderen. 

Dit kan worden bereikt door regelmatige lichaamsbeweging, gezonde voeding, gewichtsbeheer en het aanleren van efficiënte ademhalingstechnieken. 

Het is belangrijk om langzaam te beginnen met trainen, vooral als je al ademhalingsproblemen ervaart, en dit te doen onder begeleiding van een professional.

8. Stress of angst

Moeilijk ademen als gevolg van stress en angst is een veelvoorkomend fenomeen. Stress, Angst en Moeilijk Ademen:

Hyperventilatie. Stress en angst kunnen leiden tot hyperventilatie, wat betekent dat je snel en oppervlakkig ademt. Hierdoor kun je te veel koolstofdioxide uitademen en dat kan leiden tot kortademigheid, duizeligheid en een gevoel van moeite met ademen.

Spierspanning. Stress en angst gaan vaak gepaard met spierspanning, waaronder de spieren die betrokken zijn bij de ademhaling. Gespannen ademhalingsspieren kunnen de ademhalingsfunctie beperken en resulteren in moeilijkheden bij het in- en uitademen.

Luchtwegvernauwing. Stress en angst kunnen ook leiden tot luchtwegvernauwing, vergelijkbaar met wat optreedt tijdens een astma-aanval. Dit kan leiden tot beperkingen in de luchtwegen en het gevoel van kortademigheid.

Paniekaanvallen. Bij sommige mensen kunnen stress en angst leiden tot paniekaanvallen, waarbij het gevoel van moeilijk ademen een belangrijk symptoom is. Paniekaanvallen kunnen intens zijn en zeer beangstigend zijn.

Moeilijk ademen als gevolg van stress en angst is meestal van voorbijgaande aard en wordt meestal niet geassocieerd met een onderliggende lichamelijke aandoening. 

Toch kan het ongemakkelijk en verontrustend zijn. Er zijn verschillende strategieën om met moeilijk ademen als gevolg van stress en angst om te gaan:

Ademhalingsoefeningen. Diepe ademhalingsoefeningen, zoals diafragmatische ademhaling, kunnen helpen om de ademhaling te vertragen en te verdiepen, wat de symptomen kan verlichten.

Ontspanningstechnieken. Technieken zoals progressieve spierontspanning, yoga en meditatie kunnen stress verminderen en de ademhaling normaliseren.

Mindfulness. Mindfulness-oefeningen kunnen helpen om je bewust te worden van de ademhaling en stressvolle gedachten los te laten, waardoor de ademhaling verbetert.

Professionele hulp. In sommige gevallen kunnen ernstige angststoornissen of paniekaanvallen professionele behandeling vereisen, inclusief psychotherapie en medicatie.

Andere Oorzaken

Er zijn nog een aantal mogelijke oorzaken van moeilijk ademen:

Longembolie. Dit is een ernstige aandoening waarbij een bloedstolsel in de longslagader terechtkomt en de bloedstroom naar de longen belemmert, wat leidt tot kortademigheid en pijn op de borst.

Longziekten. Er zijn verschillende longaandoeningen naast astma en COPD die moeilijk ademen kunnen veroorzaken, zoals interstitiële longziekten, longfibrose en bronchiëctasieën.

Infecties. Naast luchtweginfecties kunnen andere infecties, zoals longinfecties (bijvoorbeeld tuberculose) en virale infecties, de ademhaling beïnvloeden.

Gewichtsproblemen. Overgewicht en obesitas kunnen extra druk op de longen en het diafragma uitoefenen, waardoor het moeilijk is om diep adem te halen.

Medicatiebijwerkingen. Sommige medicijnen, zoals bepaalde bloeddrukverlagende middelen, kunnen moeilijk ademen als bijwerking veroorzaken.

Overmatig gebruik van de stembanden. Schreeuwen of overmatig gebruik van de stembanden kan leiden tot tijdelijke ademhalingsproblemen.

Milieufactoren. Blootstelling aan luchtvervuiling, chemische dampen of irriterende stoffen op de werkplek kan de ademhalingsproblemen verergeren.

Wat moet je doen als je moeilijk adem haalt?

Kalmeer. Angst en paniek kunnen de ademhaling verergeren. In het geval van moeilijk ademhalen is het daarom belangrijk om rustig te blijven. Adem diep en langzaam om jezelf te kalmeren.

Zoek frisse lucht. Als de ruimte waarin je je bevindt benauwd is, verplaats jezelf dan naar een goed geventileerde ruimte met schone lucht. Dit kan de ademhaling helpen vergemakkelijken.

Zithouding. Ga rechtop zitten of leun naar voren over een tafel of stoelleuning. Deze houding kan de luchtwegen helpen openen en de ademhaling verbeteren.

Ademhalingstechnieken. Probeer langzaam en diep in te ademen door je neus en vervolgens langzaam uit te ademen door je mond. Dit helpt om de ademhaling te stabiliseren en kan de paniek verminderen.

Gebruik van een inhalator. Als je een voorgeschreven inhalator hebt voor een onderliggende ademhalingsaandoening zoals astma, gebruik deze dan zoals voorgeschreven door je arts. Dit kan de luchtwegen helpen openen en de ademhaling vergemakkelijken.

Vermijd triggers. Als je weet wat je ademhalingsproblemen veroorzaakt, zoals allergieën of roken, probeer dan stappen te ondernemen om deze triggers te vermijden.

Blijf gehydrateerd. Drink voldoende water om de slijmvliezen in de luchtwegen vochtig te houden. Uitdroging kan de ademhaling bemoeilijken.

Medische hulp. Als de moeilijke ademhaling ernstig is, aanhoudt of gepaard gaat met andere ernstige symptomen zoals pijn op de borst, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Dit kan een teken zijn van een medisch noodgeval.

Onthoud dat deze stappen bedoeld zijn om de situatie te beheren totdat je professionele medische hulp kunt krijgen. 

Als je regelmatig moeite hebt met ademhalen, raadpleeg dan een arts om de onderliggende oorzaak te achterhalen en een passende behandeling te ontvangen.

Take home message

Welke 4 oorzaken van ademhalingsproblemen zijn er?

De vier belangrijkste mechanismen van moeilijk ademen zijn luchtwegvernauwing, verminderde longfunctie, verhoogde slijmproductie en een toename van ontsteking in de luchtwegen. 

Deze mechanismen kunnen leiden tot ademhalingsproblemen en kortademigheid.

En waar kan kortademigheid op duiden? Dus waarom adem ik zo moeilijk?

Moeilijk ademen kan ontstaan door ontstoken luchtwegen, allergieën, een slechte lichamelijke conditie, en angststoornissen. 

Het kan ook voortkomen uit ernstige aandoeningen zoals hartproblemen en longziekten. 

Het is belangrijk om de onderliggende oorzaak vast te stellen en passende maatregelen te nemen om de ademhaling te verbeteren. 

Raadpleeg altijd een zorgverlener voor een juiste diagnose en behandeling.

Dit artikel is bedoeld voor informatieve doeleinden en is geen vervanging voor professioneel medisch advies.

Als je aanhoudende ademhalingsproblemen ervaart, neem dan contact op met een zorgverlener voor een nauwkeurige beoordeling en passende behandeling.