Hoewel je soms wekenlang zonder voedsel kan overleven is dat voor water anders, omdat water fundamenteler is voor het menselijk lichaam.

Zo heb je water nodig om je cellen in leven te houden en een ideale kerntemperatuur te handhaven.

Dit zet je al gauw aan het denken: hoe lang kan een mens zonder water overleven?

Dit artikel vertelt je hoe lang mensen zonder water kunnen overleven en wat er gebeurt als je sterft aan uitdroging.

Dit bepaalt hoe lang je zonder water kan

Alleen al van het ademhalen verlies je dagelijks ongeveer 1 kop water. En dan hebben we het nog niet eens over het zweet.

De zweetproductie kan oplopen tot maar liefst 10 tot 14 liter per dag (2-4 liter per uur).

De volgende omstandigheden hebben invloed op het vochtverlies.

Klimaat. In de woestijn verlies je elk uur gemiddeld 1210 milliliter aan vocht. 

Activiteiten. Voor elke uur inspanning verlies je gemiddeld genomen één liter (0.8 – 1.4) zweet.

Gezondheidstoestand. Bij elke graad boven 37°C zal je 10% extra vocht verliezen. Om precies te zijn zal je boven 37°C per kilogram lichaamsgewicht 2,5 milliliter extra vocht verliezen.

Leeftijd. Oudere mensen hebben minder waterreserves. Als je ouder wordt neemt de hoeveelheid lichaamsvocht af. De lichaamsmassa van een jonge man bestaat voor 60 – 65% uit lichaamswater. Bij iemand van 80 jaar is dit lichaam percentage water tot 50% gedaald.

In extreme gevallen kunnen mensen langer dan een week zonder water. Denk bijvoorbeeld aan ademhalisten die hun lichaam uitvoerig hierop voorbereiden of mensen die in bewusteloze staat verkeren.

Wat gebeurt er als je sterft aan uitdroging?

Doodgaan door uitdroging is vergeleken met andere methode minder pijnlijk, maar desalniettemin toch geen pretje.

Uitdroging verloopt in 3 kenmerkende stadia, aldus Dileep Lobo, professor maag- en darmchirurgie aan de Universiteit van Nottingham die onderzoek doet naar de vocht en elektrolytenbalans.

Stadium 1. Dorstgevoelens

Je lichaam zal eerst signaleren dat het water nodig heeft door middel van dorst.

Dit gebeurt ongeveer nadat je 2% vocht van je gewicht bent verloren.

Als je hier geen gehoor aan geeft zullen de eerste symptomen van uitdroging langzaam maar zeker verschijnen:

• droge mond, keel en lippen.
• donkere urine.
• harde ontlasting en constipatie.
• minder zweten.
• traagheid
• gebrek aan energie.
• hoofdpijn.

Je huid lijdt er ook onder en wordt dof. Er verschijnt uitdroging op je gezicht in de vorm van een droge, verbrijzelde huid die minder stralend en elastisch lijkt. 

Stadium 2. Verlies van bewustzijn

Zodra je 4% vocht hebt verloren, zal de dehydratatie zorgen voor een daling in de bloeddruk.

Naarmate het lichaam minder gehydrateerd raakt, verdikt het bloed en moet het hart harder pompen om de organen te blijven ondersteunen.

Door minder te zweten heeft je lichaam moeite met lichaamstemperatuur te reguleren en raak je snel overhit wat kan leiden tot flauwvallen.

Zolang je niets blijft drinken, zal de daling in de bloeddruk uiteindelijk zorgen voor verlies van bewustzijn. Vaak zie je dat tegen het verlies van bewustzijn delirium (verwardheid) optreedt. 

Degenen die sterven door terminale uitdroging zullen voor de dood meestal al een tijdje het bewustzijn kwijt.

Stadium 3. Organen falen en belangrijke lichaamsprocessen stoppen

Het lichaam kan de bloeddruk niet op peil houden en vertraagt uit nood de bloedtoevoer naar minder vitale organen.

Dit gebeurt na ongeveer 7% vochtverlies.

Hierdoor kunnen belangrijke lichaamsprocessen niet meer ondersteund worden.

Spijsvertering vertraagt. Water is essentieel voor de spijsvertering door het vormen van speeksel en het afbreken van voedsel. Door een extreem vochttekort droogt de mond uit en vertraagt het spijsverteringsstelsel.

Zuurgraad verhoogt. Water helpt om de pH-waarde van het lichaam in evenwicht te brengen. Zonder water zal de zuurgraad uit balans raken. Dit heeft een negatieve impact op organen.

Gewrichten. Water smeert de gewrichten en het ruggenmerg, zonder water verliezen zullen de gewrichten minder soepel worden.

Hormoonproductie. Water helpt de hersenen om bepaalde hormonen aan te maken en te gebruiken. 

Ontgiften. Water is belangrijk voor het transport van giftige stoffen. Afval wordt aan watermoleculen gebonden en wordt vervolgens door de nieren uitgescheiden. Zonder water kan het lichaam dit niet efficiënt doen, waardoor de gifstoffen zich ophopen. 

Nierfunctie. De ophoping van giftige stoffen schaadt de nieren, die juist de verwijdering van de gifstoffen uit het lichaam verwerken. Als de nieren falen hopen de gifstoffen zich nog verder op, met als gevolg een wijdverbreid orgaan falen en de dood.

Kortom, zonder water kan het lichaam niet goed functioneren en zal het uiteindelijk stoppen met werken.

Hoe weet ik of ik uitgedroogd ben?

Uitdroging heeft een aantal bekende symptomen die je in je achterhoofd kunt houden.

Huidelaciteit

Als je niet genoeg water drinkt, verliest je huid zijn elasticiteit. Knijp zachtjes met twee vingers in de huid op de rug van je hand, arm of buik, zodat je als het ware een tent vorm krijgt. Laat vervolgens de huid vervolgens los. Controleer nu of de huid binnen één tot drie seconden weer in zijn normale positie terugveert. Als de huid langzaam terugveert, is het goed mogelijk dat je uitgedroogd bent.

Hoofdpijn

Hoofdpijn kan ook een teken zijn van uitdroging. Als je uitgedroogd bent, verliest je hersenweefsel water waardoor je hersenen krimpen en van de schedel wegtrekken. Deze krimp triggert de pijnreceptoren rond de hersenen, waardoor je hoofdpijn krijgt. Uitdroging zorgt er daarnaast ook voor dat je bloedvolume daalt, waardoor de bloed- en zuurstofstroom naar de hersenen afneemt.

Hoeveel water heb je nodig?

Je hebt vast wel eens gehoord: ‘als je dorst hebt, ben je eigenlijk te laat’. Wat suggereert dat je dorst voor moet zijn en constant moet blijven drinken. 

Maar uit een onderzoek van Noakes blijkt deze aanpak geen biologisch voordeel te hebben. Meerdere studies lieten zien dat het beter is om alleen te luisteren naar je lichaam. Dus door alleen te drinken als je daadwerkelijk dorst hebt.

Toch zijn er richtlijnen gevormd door The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine om te voorkomen dat mensen te weinig water drinken.

Voor vrouwen is 2,7 liter water aanbevolen en voor mannen 3,7 liter water. 20% hiervan wordt echter ingenomen via voeding. Als we dat daarvan aftrekken, komen we op een minimum van 2,2 liter voor vrouwen en 3 liter voor mannen.

Sommige omstandigheden vereisen meer vochtinname:

Klimaat en hoge altitude (+0,75l). Warme, vochtige weersomstandigheden of hoge altitude laten je meer zweten. Neem extra vocht in.

Activiteitsniveau (+0,5l). Als je sport, is het belangrijk dat je de verloren vocht aanvult. Zorg dat je voor en na het trainen extra water drinkt.

Algemene gezondheidstoestand (+0,75l). Verlies je meer vocht door bijvoorbeeld koorts, diarree of blaasinfecties? Drink dan meer water of volg eventuele rehydratatie-oplossingen van je huisarts.

Zwanger of borstvoeding (+0,75l). Als je zwanger bent of borstvoeding geeft, heb je meer water nodig om gehydrateerd te blijven.