Vanaf de leeftijd van 12 jaar wordt het aangeraden om naast het tandenpoetsen te flossen of interdentale borstels te gebruiken.

Hoe meer toewijding aan mondhygiëne, hoe minder gebitsproblemen. Helaas nemen niet genoeg mensen de tijd om dit te doen.

Slechts 37% van de mensen flost elke dag en iets meer dan 32% zegt nooit te flossen.

Ik heb zelf een jaar lang dagelijks geflost, zonder ook maar een dag over te slaan. 

Toen ik op vakantie mijn flosdraad was vergeten, ben ik ’s avonds zelfs naar mijn buren gegaan om mijn ‘winning streak’ in stand te houden. 

Maar bij mijn volgende tandartsbezoek bleek ik toch een gaatje te hebben, waardoor ik het vertrouwen in flossen verloor. 

Ik ging toen niet meer dagelijks, maar wekelijks flossen.

Gek genoeg heb ik sindsdien eigenlijk nooit meer zoveel gaatjes gehad, waardoor ik al snel begon te twijfelen of het echt nodig was.

Je hoort ook veel tegenstrijdige verhalen. Zo zegt de ene tandarts dat het nodig is, terwijl de andere dat niet doet. 

Ik zal straks meer vertellen over de persoonlijke aanbevelingen van tandartsen en waar dat aan zou kunnen liggen.  

Hierdoor ga je al snel denken dat het juist voor sommige mensen belangrijker zou zijn, omdat voedselresten mogelijk gemakkelijker achter hun tanden blijven haken. 

Ik bleef mij al die jaren afvragen of flossen nou echt nodig was, daarom ben ik diep in de wetenschappelijke literatuur gedoken om een einde te maken aan al deze verwarring.

Ik zal mijn bevindingen eerst kort samenvatten en daarna de meest gestelde vragen beantwoorden.

Dus is flossen goed? Of nog belangrijker: is flossen nodig?

In dit artikel vertel ik alles over de effectiviteit van flossen, inclusief 4 redenen waarom het voor jou mogelijk wel van toegevoegde waarde kan zijn.

Flossen werkt niet goed genoeg

Een overzicht van studies heeft de effectiviteit van flossen in kaart gebracht. De uitslagen verbaasden mij. 

1. Flossen werkt bij kinderen. Een kleine 2 jaar flossen onder begeleiding van een professional kan het risico op tandbederf met 40% verminderen, met name bij de melktanden van kinderen. Het professioneel flossen bij kinderen met weinig blootstelling aan fluoride kon het risico op tandbederf tussen de tanden zeer effectief verminderen.

2. Flossen werkt niet bij jonge adolescenten. Echter, twee jaar lang zelfstandig flossen door jonge adolescenten had geen invloed op het risico op tandbederf. 

3. Regelmatig flossen werkt niet. Deze studie heeft onderzocht of flossen in combinatie met tandenpoetsen een groter effect heeft op tandplak en tandvleesontsteking dan alleen tandenpoetsen. Na het grondig bestuderen van de literatuur kan geconcludeerd worden dat er geen wetenschappelijk bewijs is om routinematig flossen aan te bevelen.

4. Flossen kan parodontitis niet voorkomen. Er is helaas ook geen sterk bewijs dat flossen parodontitis kan voorkomen. Dit is een vergevorderde vorm van tandvleesontsteking die de belangrijkste oorzaak is van tandverlies bij volwassenen.

Het is dus best verwarrend allemaal, maar de volgende persoonlijke verschillen kunnen misschien verklaren waarom flossen niet altijd zin heeft.

Wie zou moeten flossen en wie niet?

Voor veel mensen is flossen van toegevoegde waarde, maar de effectiviteit ervan kan per persoon verschillen. 

In de volgende situaties kan flossen aangeraden worden:

• Als je last hebt van tandvleesproblemen, zoals bloedend tandvlees
• Als er ruimtes tussen je tanden zijn waar voedsel vaak blijft zitten
• Als je een beugel draagt of andere orthodontische apparaten hebt
• Als je in het verleden al gaatjes tussen je tanden hebt gehad

Een aantal kanttekeningen:

• Sommige mensen hebben van nature minder ruimte tussen hun tanden, waardoor voedselresten minder vaak vast komen te zitten. Voor hen kan flossen minder belangrijk zijn.
• Als flossen pijnlijk is vanwege gevoelig tandvlees of andere problemen, kun je in overleg met je tandarts alternatieve methoden overwegen, zoals tandenstokers of speciale borsteltjes.

Dit zou kunnen verklaren waarom jouw tandarts flosdraad aanbeveelt. Er komt dus nogal wat bij kijken.

Raadpleeg je tandarts of mondhygiënist voor advies op maat. Zij kunnen rekening houden met jouw specifieke situatie en welke methoden het beste voor jou zijn.

Naast flossen vind je in dit artikel een overzicht van nog 9 andere mondverzorging tips voor een sterk gebit, gezond tandvlees en een frisse adem.

Dit zegt de American Dental Association over flossen

Volgens de American Dental Association helpt het reinigen tussen de tanden om tandplak te verwijderen op plaatsen waar een tandenborstel niet goed kan komen. 

Dit zou het risico op gaatjes en tandvleesproblemen verminderen. 

Interdentale reiniging zou ook vuil tussen de tanden effectief kunnen verwijderen, wat kan bijdragen aan de opbouw van tandplak.

Echter, de studies die de claims van de American Dental Association ondersteunen, zijn verouderd, en hebben slechts een beperkt aantal mensen onderzocht.

Er zijn dan wel geen grootschalige en uitgebreide studies uitgevoerd over flossen, maar dat wil niet zeggen dat flossen niet effectief is.

Conclusie: is flossen belangrijk?

Flossen kan goed zijn, maar de effectiviteit kan variëren per persoon.

Flossen is mogelijk goed voor mensen met tandvleesproblemen, ruimte tussen hun tanden, beugels of een voorgeschiedenis van gaatjes tussen hun tanden. 

Voor mensen met weinig ruimte tussen hun tanden en zonder pijnlijk tandvlees kunnen alternatieve methoden nuttig zijn. 

Zoals je merkt kan ik geen aanbevelingen doen en zal je dus echt advies op maat aan je tandarts moeten vragen.

Je kan het ook anders bekijken.

Mogelijk werkt het, dus je zou het eventueel kunnen overwegen als onderdeel van je dagelijkse routine.

Zo is flossen goedkoop en er is weinig bewijs dat flossen schadelijk is.

Omdat ik er zo aan gewend ben, voelt het voor mij onnatuurlijk om niet meer te flossen.

Bovendien vertelde mijn mondhygiënist dat flossen tandplak effectief kan verwijderen.

Zij gaf mij advies op maat en legde uit dat ik aan de voorkant van mijn gebit moest blijven flossen en aan de achterkant bij mijn kiezen moet raggen.

Het bleek ook nog eens dat ik de verkeerde flostechniek gebruikte, wat veel kan verklaren.

Persoonlijk advies is dus van groot belang.

Raggen is beter dan Flossen

Dit onderzoek toonde aan dat het gebruik van tandenragers, samen met een gewone tandenborstel, tandplak beter kan verwijderen dan flosdraad. 

Hoewel de verschillen klein waren, geeft dit aan dat interdentale borstels de voorkeur verdienen boven flosdraad om tandplak tussen de tanden te verwijderen bij mensen met matige tot ernstige tandvleesproblemen.

Een andere studie heeft ook aangetoond dat een tandenrager in combinatie met een tandenborstel tandplak effectiever kan verwijderen van de aangrenzende tandoppervlakken, dan het gebruik van een tandenborstel alleen of in combinatie met flosdraad.

3 Tekortkomingen in de studies over flossen

Deze studie toonde aan dat het huidige bewijs over de effectiviteit van flossen misschien verkeerd begrepen wordt door gezondheidsinstanties. 

Zo zijn er verschillende problemen en tekortkomingen in de uitvoeringen van de onderzoeken, zoals:

• het ontbreken van goede manieren om de flosvaardigheid te meten
• te veel vertrouwen in zelfrapportage van mensen. Mensen zijn vaker geneigd ‘correcte’ antwoorden te geven als het om hun gezondheid gaat.
• geen actuele richtlijnen over hoe de resultaten van onderzoeken het beste begrepen en toegepast kunnen worden in de praktijk, vooral in specifieke situaties die voorkomen in onderzoeken naar flossen.

Is flossen gezond?

Waar is flossen goed voor? Flossen kan mogelijk goed zijn om de volgende redenen:

1. Verwijdert etensresten. Flossen verwijdert stukjes eten en tandplak tussen je tanden en bij je tandvlees. Dit voorkomt opbouw van tandplak, wat kan leiden tot tandbederf en tandvleesproblemen.

2. Voorkomt gaatjes. Door regelmatig te flossen, haal je de bronnen van bacteriën en zuren weg die gaatjes tussen je tanden kunnen veroorzaken. Dit helpt om gaatjes te voorkomen.

3. Beschermt je tandvlees. Flossen kan mogelijk tandvleesproblemen, zoals ontstekingen en bloedingen, voorkomen. Dit is te danken aan het verwijderen van tandplak en bacteriën tussen je tanden.

4. Frisse adem. Flossen kan slechte adem helpen verminderen omdat het bacteriën verwijdert die een onaangename geur kunnen veroorzaken.

5. Behoud van je tanden. Door tandbederf en tandvleesproblemen te voorkomen, kun je je eigen tanden op de lange termijn helpen behouden.

Hoewel er twijfels zijn geuit over de effectiviteit van flossen, blijft het voor veel mensen een belangrijk onderdeel van een goede mondverzorging. 

Combineer het in ieder geval met regelmatig tandenpoetsen, een gezond dieet en regelmatig bezoek aan de tandarts voor een optimale mondgezondheid. 

Zorg ervoor dat je de juiste flosmethode gebruikt om de voordelen te maximaliseren en tandletsel te voorkomen. 

Praktische tips voor flossen

Flossen is alleen effectief als je het op de juiste manier doet. Goed flossen doe je zo:

Gebruik het juiste flosdraad. Er zijn verschillende soorten beschikbaar, waaronder gewone flosdraad en flos met een waslaagje. Kies de flosdraad die je comfortabel kan hanteren.

Hoeveelheid flossdraad. Gebruik ongeveer 45 cm flossdraad, wat genoeg is om tussen al je tanden te kunnen flossen zonder hetzelfde stuk draad opnieuw te gebruiken.

Hoe te beginnen. Neem een stuk flosdraad en wikkel het om je middelvingers, met ongeveer 2,5 cm draad ertussen. Houd de flosdraad strak gespannen.

Ga voorzichtig tussen de tanden. Plaats de flosdraad voorzichtig tussen twee tanden en beweeg het heen en weer om voorzichtig tussen de tanden te glijden. Forceer niet, want je wilt je tandvlees niet beschadigen.

Maak een C-vorm. Als de flosdraad tussen de tanden zit, vorm dan een “C” om de tand en beweeg het zachtjes op en neer. Hiermee verwijder je plaque en voedselresten.

Herhaal voor elke tand. Herhaal dit proces voor alle tanden, en vergeet niet zowel de buitenkant als de binnenkant van je tanden te flossen.

Spoel je mond. Spoel je mond grondig met water of mondwater om eventuele losse deeltjes en bacteriën te verwijderen.

Wees voorzichtig met tandvlees. Wees voorzichtig bij het flossen langs het tandvlees om irritatie of bloedingen te voorkomen.

Onthoud dat flossen niet pijnlijk hoort te zijn. Pijn of bloedingen tijdens het flossen kunnen duiden op tandvleesproblemen. Neem in dat geval contact op met je tandarts.

Take home message

Meer dan de helft van de volwassenen van 30 jaar en ouder heeft tandvleesproblemen, en dit risico stijgt met de leeftijd.

Gelukkig kun je hier iets aan doen met goede mondverzorging, zoals het gebruik van interdentale borstels.

Omdat sommige mensen hiervoor mogelijk te weinig ruimte hebben tussen hun tanden, kan flossen mogelijk een handig alternatief zijn.

Flossen wordt al tientallen jaren aanbevolen, maar de werking wordt vaak in twijfel getrokken. Dus is het wel wetenschappelijk onderbouwd?

Kortom, moet je wel of niet flossen?

Er is weinig bewijs dat flossen tandvleesontstekingen kan verminderen en er is ook geen overtuigend bewijs dat het tandplak kan verwijderen en of het tandbederf en gaatjes kan voorkomen.

De effectiviteit van flossen is niet goed onderbouwd en de effectiviteit kan verschillen per persoon. 

Uit onderzoek blijkt dat professioneel flossen tandbederf bij kinderen vermindert, maar dat zelfstandig flossen geen tandplak, tandbederf of tandvleesontsteking vermindert.

Door de tekortkomingen in onderzoeken zijn er zorgen over hoe gezondheidsinstanties het bewijs over flossen interpreteren.

Kortom, er is nog heel veel onduidelijk en er zullen grootschalige onderzoeken nodig zijn om deze verwarring uit de wereld te helpen.

Ik hoop dat ik de wetenschap rondom de effectiviteit van flossen goed in kaart heb gebracht en dat je nu een stuk wijzer bent geworden.

Je weet nu in ieder geval dat een tandarts niet aan je mond kan zien of je wel of niet flost.

Deel dit artikel met mensen die met dezelfde vragen zitten of met je tandarts die elke dag met deze vraag gebombardeerd wordt.