Jaarlijks hebben maar liefst 450 miljoen mensen een longontsteking. 

Iedereen hoest wel eens wat slijm op, maar als je geel, groen of bloederig slijm ophoest, maak je je al snel zorgen. Dit is namelijk het meest voorkomende symptoom van longontsteking.

Er zijn bovendien ook atypische longontstekingen waar je rekening mee moet houden. Aan de hand van een aantal symptomen en verschijnselen kun je een longontsteking herkennen.

Dit artikel vertelt je de verschijnselen en symptomen van longontsteking, hoe de diagnose gesteld wordt inclusief de behandelingsmogelijkheden.

Symptomen longontsteking

Bij een longontsteking zijn de luchtzakjes in een of beide longen ontstoken. Wanneer de luchtzakken zich met pus of vocht vullen kan er een productieve hoest, ademhalingsmoeilijkheden, rillingen en koorts ontstaan.

Het kan voor vervelende klachten zorgen. Door een longontsteking kunnen je longen het zuurstof minder goed in het bloed brengen.

Veel voorkomende symptomen van longontsteking:

1. hoesten: een droge hoest of een dikke, groene, gele, bruine productieve hoest, er kan ook bloed bij zitten
2. ademhalingsmoeilijkheden: snelle, oppervlakkige ademhaling, buiten adem zijn (zelfs in rust)
3. pijn op de borst: verergert bij ademhalen of hoesten 
4. hoge temperatuur
5. snelle hartslag
6. onwel voelen
7. verlies van eetlust
8. zweten, rillen

Minder vaak voorkomende symptomen:

1. bloed ophoesten
2. gedesoriënteerdheid, verwardheid (oudere mensen), veranderingen in het geestelijke bewustzijn (65 jaar en ouder)
3. vermoeidheid
4. hoofdpijn
5. piepende ademhaling
6. ziekig gevoel, ziek zijn 
7. gewrichtspijn, spierpijn

Kortom, een hoest met geel, groen of bloederig slijm is het meest voorkomende symptoom. Andere symptomen van een longontsteking zijn kortademigheid, rillingen, koorts, weinig en vermoeidheid.

De hoest kan ook aanvankelijk droog beginnen en overgaan in een productieve hoest met slijm. Een virale longontsteking leidt meestal tot een niet-productieve hoest. 

De symptomen kunnen binnen 24-48 uur plotseling optreden, maar het kan ook enkele dagen duren. De ernst van een longontsteking kan variëren van mild tot levensbedreigend. 

Milde symptomen kunnen op een verkoudheid op griep lijken, maar duren langer. Bij pasgeborenen en baby’s is er misschien geen enkel teken van infectie.

Het is het gevaarlijkst voor zuigelingen, jonge kinderen, 65-plussers, mensen met een verzwakt immuunsysteem en mensen met gezondheidsproblemen. 

De ernst is afhankelijk van de verwekker, algemene gezondheid en leeftijd. Bij 65-plussers en mensen met een verzwakt immuunsysteem kan de lichaamstemperatuur lager dan normaal zijn.

Ook kan misselijkheid, braken of diarree optreden.

Atypische longontsteking

Een atypische longontsteking treedt langzaam op. Pas na 1-4 weken na infectie merk je pas de symptomen op. Meestal zullen de symptomen in de loop van 2-6 dagen verergeren. 

Symptomen atypische longontsteking:

1. griepachtige verschijnselen: verkoudheid, koorts, koud zweet
2. droge, jeukende of zere keel
3. aanhoudende hoest die gedurende de dag in vlagen op kan treden
4. vermoeidheid, zwakte 
5. aanhoudende hoofdpijn
6. spierpijn, gewrichtspijn
7. bij diep ademhalen pijn op de borst 

Afhankelijk van het type bacterie kunnen de symptomen van atypische longontsteking variëren. De meerderheid van de atypische longontstekingen worden door de volgende bacteriën veroorzaakt:

Mycoplasma pneumoniae:

1. milde symptomen van longontsteking
2. vaak hoofdpijn, oorpijn en een zere keel
3. meestal onder de 40 jaar 

Legionella pneumophila:

1. gewoonlijk ernstiger 
2. de veteranenziekte
3. oudere volwassenen, rokers en mensen met een verzwakt immuunsysteem

Chlamydophila pneumoniae:

1. schoolgaande kinderen en jongvolwassenen

Diagnose longontsteking

Aan de hand van een röntgenfoto van de borst kan de diagnose longontsteking vastgesteld worden. Hierbij kan ook de omvang en plaats van de infectie bepaald worden. 

Daarnaast kunnen er nog andere onderzoeken gebruikt worden:

1. Bloedonderzoek: bevestigen van de infectie, identificatie organisme en of de infectie door het immuunsysteem bestreden wordt 
2. Pulsoximetrie: zuurstofgehalte in je bloed
3. Sputumtest: om de oorzaak te achterhalen

Oorzaken longontsteking

Een longontsteking kan door verschillende organismen veroorzaakt worden waaronder virussen, bacteriën, en schimmels.

Het wordt meestal veroorzaakt door de bacteriën en virussen die we inademen. Longontsteking kent meer dan 30 verwekkers.

De meest voorkomende bacteriële longontsteking is de pneumokokkenpneumonie die door de streptococcus pneumoniae-kiem veroorzaakt wordt, die zich in je bovenste luchtwegen herbergt.

Meestal kan je lichaam een infectie voorkomen, maar soms wordt ons immuunsysteem overmeesterd, zelfs bij een algemeen goede gezondheid. 

De indeling van een longontsteking is op basis van de ziekteverwekker en de plaats van infectie.

Behandeling longontsteking

De behandeling is gericht op het bestrijden van de infectie en het voorkomen van complicaties. Na een paar dagen of weken zullen de meeste symptomen verdwenen zijn, maar vermoeidheid kan echter nog een maand of langer voortduren.

De behandeling is afhankelijk van de ernst, algemene gezondheidstoestand en leeftijd. Behandelingsopties van een longontsteking zijn:

1. antibiotica (bacteriële longontsteking)
2. hoestdrank
3. koortsverlagers, pijnstillers: aspirine, acetaminofen, ibuprofen

Meestal kan een milde longontsteking thuis behandeld worden met antibiotica (mits bacterieel), rust en veel drinken.

In het geval van een ernstige infectie moet je mogelijk in het ziekenhuis behandeld worden.

De bacteriën kunnen resistent worden als je halverwege stopt. Ook al voel je je beter, maak daarom een voorgeschreven antibioticakuur altijd af, tenzij de dokter je iets anders verteld heeft.

Hoe snel je beter wordt is afhankelijk van de ernst, maar de symptomen zouden ongeveer als volgt moeten verbeteren:

• week 1: geen hoge temperatuur meer
• week 4: aanzienlijk minder slijmproductie en pijn op de borst
• week 6: aanzienlijke verbetering van de ademnood en hoest
• maand 3: meeste symptomen zijn verdwenen, maar je kunt nog vermoeidheid ervaren 
• maand 6: na 6 maanden zullen de meeste mensen zich weer normaal voelen 

Take home message

Heb ik longontsteking?

Veelvoorkomende symptomen van longontsteking zijn een droge of productieve hoest (dikke, groene, gele, bruine hoest met eventueel bloed), ademhalingsmoeilijkheden, pijn op de borst, verlies van eetlust, hoge temperatuur, snelle hartslag, onwel voelen, zweten en rillen.

Een hoest met geel, groen of bloederig slijm is het meest voorkomende symptoom.

Met een een röntgenfoto van de borst kan de diagnose longontsteking gesteld worden en met bloedonderzoek en sputumtest kan het organisme geïdentificeerd worden.

De meest voorkomende oorzaak van een bacteriële longontsteking is de streptococcus pneumoniae-kiem die in je bovenste luchtwegen leeft. Het veroorzaakt de pneumokokkenpneumonie.

Meestal kan een milde longontsteking thuis met antibiotica (mits bacterieel), rust en veel drinken behandeld worden.