Heb je moeite om af te vallen? Metformine doet namelijk meer dan alleen je bloedsuiker onder controle te houden.

Metformine is vaak het eerst geneesmiddel dat wordt voorgeschreven wanneer diabetes type 2 is vastgesteld. 

Metformine houdt de bloedsuikerspiegel onder controle en zorgt ervoor dat het lichaam zijn eigen insuline efficiënter gaat gebruiken.

In tegenstelling tot de meeste diabetes medicijnen die vaak een gewichtstoename veroorzaken, blijkt dat je door metformine juist kan afvallen. 

Hoewel metformine diabetes kan voorkomen en het afvallen kan stimuleren, wordt het niet beschouwd als een afslankpil.

Wellicht heb je ergens over metformine en gewichtsverlies gelezen en vraag je je nu af of dat wel klopt en in welke mate dat precies is. Ofwel, hoeveel kan je afvallen met metformine? 

Gewichtsverlies door metformine treedt geleidelijk op in een tijdsbestek van één tot twee jaar. Hoeveel je precies afvalt varieert per persoon. Het gemiddelde gewichtsverlies is na 2 jaar of langer 1.8 tot 3.2 kilo. Op de korte termijn kan je nog meer afvallen, dit heeft waarschijnlijk te maken met de bijwerkingen. Hoe ernstiger de insulineresistentie hoe meer gewicht je zult verliezen. 

Hoe val je af met metformine

Door metformine val je voornamelijk vet af en niet een mix van vet en spieren wat vaak optreedt bij caloriearme diëten. Metformine gebruik resulteert bovendien in lagere taille- en taille-heup verhoudingen.

De volgende mechanismen verklaren hoe je kan afvallen met metformine. 

Darmbacteriën. Metformine begint al in je darmen te werken. Er wordt gedacht dat metformine de balans van de natuurlijke darmbacteriën verandert. 

Enzymen. Daarnaast activeert metformine specifieke enzymen die de vetverbranding stimuleren en effectiever maakt.

Maagpijn. Omdat metformine de darmbacteriën verandert, kunnen er spijsverteringsproblemen optreden wat kan leiden tot maagpijn en diarree. Echter, na een paar weken verdwijnen deze bijwerkingen meestal en na deze periode blijven mensen afvallen. De meest voorkomende bijwerkingen van metformine zijn misselijkheid, braken en diarree. Hier krijgt ongeveer 63 procent van de metformine gebruikers last van.

Eetlust. Het afvallen op lange termijn wordt waarschijnlijk verklaart door de eetlust. De darmveranderingen die metformine teweegbrengt, zorgen voor een verlies van eetlust waardoor je minder gaat eten. Metformine verhoogt namelijk het niveau van het hormoon leptine. Dit hormoon geeft je een vol en voldaan gevoel. Onderzoekers ontdekten dat het hongerniveau met name lager is bij mensen die dosis van 1.700 mg innemen.

Werkt metformine als je geen diabetes hebt? 

Als je geen suikerziekte hebt kan je nog steeds metformine nemen om af te vallen. Metformine is zeker gebruikt voor gewichtsbeheersing.

Een overzicht van studies concludeerde dat je met metformine ook kan afvallen wanneer je overgewicht hebt maar juist geen diabetes. Metformine verlaagt de body mass index aanzienlijk.

Omdat metformine alleen op recept verkrijgbaar is, zal je eerst met je arts moeten overleggen. 

Voordat je arts metformine voorschrijft zullen er eerst een aantal andere traditionele strategieën worden aangeraden:

  1. vermijd suikerhoudende dranken
  2. dagelijks 30 minuten lichaamsbeweging 
  3. gezonde voeding: volkoren, fruit en groenten
  4. drink water voor de maaltijd
  5. een dieet rijk aan eiwitten en koolhydraten, maar juist arm aan vetten
  6. beperk bewerkte voedingsmiddelen
  7. portiecontrole 

Is metformine de nieuwe manier om af te vallen? 

Op de langere termijn verlies je niet bijzonder veel gewicht. Een studie toonde aan dat 29% van de metformine gebruikers 5% van hun lichaamsgewicht of meer afvalt en 8% van de metformine gebruikers verloor 10% van hun oorspronkelijke gewicht. 

Maar het gemiddelde gewichtsverlies van heel de onderzoeksgroep was 2.3 kilogram. Hoewel het een goed begin is naar een gezonder leven heeft het geen grote impact. Wanneer je bijvoorbeeld 15 kilogram moet afvallen zal metformine niet het verschil maken. 

De controlegroep bestond uit mensen die geen medicijn namen maar wel hun lichamelijke activiteit verhogen en het dieet aanpasten. 

De daaropvolgende 14 jaar was het gewicht van de metformine groep en deze controlegroep hetzelfde. 

Echter, door de veranderingen in levensstijl is de kans groot dat de hartgezondheid van de controlegroep een stuk beter is. 

Maar verwacht geen dramatische gewichtsverandering als je een inactief leven leidt en te veel eet. 

Take home message 

Als je metformine gebruikt, lijkt het in eerste instantie niet alsof je minder eet, maar wanneer je de calorieën optelt van je ontbijt, lunch en avondeten zal je opmerken dat het lager is dan wat je ervoor at. 

Deze verandering in eetlust is meestal verantwoordelijk voor de geleidelijke afname in gewicht.

Hoewel je dus kan afvallen moet metformine alleen gebruikt worden om diabetes te voorkomen of te behandelen en juist niet om mee af te vallen. 

Het afvallen kan je beschouwen als een aangename bijwerking. Om enkel af te vallen is het verstandig om veranderingen aan te brengen in de levensstijl.

Volg een verstandig afslankplan met voldoende lichaamsbeweging en gezonde voeding om een echte significante gewichtsverandering te zien.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond.

Bronnen

Malin, S. K., & Kashyap, S. R. (2014). Effects of metformin on weight loss: potential mechanisms. Current Opinion in Endocrinology, Diabetes and Obesity, 21(5), 323-329.

Morrison, J. A., Cottingham, E. M., & Barton, B. A. (2002). Metformin for weight loss in pediatric patients taking psychotropic drugs. American Journal of Psychiatry, 159(4), 655-657.

Diabetes Prevention Program Research Group. (2012). Long-term safety, tolerability, and weight loss associated with metformin in the Diabetes Prevention Program Outcomes Study. Diabetes care, 35(4), 731-737.

Golay, A. (2008). Metformin and body weight. International Journal of Obesity, 32(1), 61-72.

Lee, A., & Morley, J. E. (1998). Metformin decreases food consumption and induces weight loss in subjects with obesity with type II non‐insulin‐dependent diabetes. Obesity research, 6(1), 47-53.

Cusi, K., & DeFronzo, R. A. (1998). Metformin: a review of its metabolic effects. Diabetes Reviews, 6(2), 89-131.

Yerevanian, A., & Soukas, A. A. (2019). Metformin: mechanisms in human obesity and weight loss. Current obesity reports, 8(2), 156-164.

Desilets, A. R., Dhakal-Karki, S., & Dunican, K. C. (2008). Role of metformin for weight management in patients without type 2 diabetes. Annals of Pharmacotherapy, 42(6), 817-826.

Delahanty, L. M., Pan, Q., Jablonski, K. A., Watson, K. E., McCaffery, J. M., Shuldiner, A., … & Diabetes Prevention Program Research Group. (2012). Genetic predictors of weight loss and weight regain after intensive lifestyle modification, metformin treatment, or standard care in the Diabetes Prevention Program. Diabetes care, 35(2), 363-366.

Seifarth, C., Schehler, B., & Schneider, H. J. (2013). Effectiveness of metformin on weight loss in non-diabetic individuals with obesity. Experimental and clinical endocrinology & diabetes, 121(01), 27-31.