Bepaalde voedingsmiddelen kunnen je nierfunctie bevorderen, terwijl andere juist de werking van je nieren kunnen belemmeren.

Je nieren filteren alle afvalstoffen uit het bloed en scheiden deze vervolgens via de urine uit. Daarnaast houden je nieren het vocht- en elektrolytengehalte in balans.

Wellicht heb je ergens over de nieren gelezen en vraag je je nu af hoe je de gezondheid van je nieren positief kan beïnvloeden. Kortom, wat is goed voor je nieren?

Een gezond voedzaam natriumarm dieet is goed voor je nieren. Verse bloemkool, vis, bosbessen, en volkoren granen zijn van nature natriumarm. Daarentegen zijn fosforrijke voedingsmiddelen en bewerkt of rood vlees juist slecht voor je nieren. Verwerkte voedingsmiddelen bevatten veel natrium en fosfor. 

Nierpatiënten moeten het natrium, kalium en fosfor in hun dieet verminderen en een eiwitarm dieet volgen om de nieren minder te belasten. 

Sommige voedingsmiddelen kunnen je nieren slechter verwerken, zoals rood vlees, witte aardappelen, suikerhoudende dranken, zuivelproducten, ingeblikte voedingsmiddelen, alcohol, ingemaakte voedingsmiddelen, eigeel, bananen en avocado.

Dit artikel vertelt je welke voeding goed is voor je nieren, welke voeding slecht is en wat de beste voedingsmiddelen voor mensen met een chronische nierziekte zijn.

Welk voedsel is goed voor je nieren? 

Een slecht dieet kan leiden tot een hoge bloeddruk en diabetes, wat vervolgens de nierfunctie kan aantasten en uiteindelijk tot een chronische nierziekte kan leiden.

Een van de belangrijkste risicofactoren voor een chronische nierziekte is een ongezond dieet. Gezonde dieetveranderingen zijn goed voor je nieren.

Vette vis

Vul je dieet aan met vette vis, zoals tonijn zalm en andere koudwatervissen. Deze vissoorten bevatten grote hoeveelheden omega-3-vetzuren.

Je moet omega-3-vetzuren vanuit de voeding binnenkrijgen, omdat je lichaam het niet zelf kan aanmaken. De meest natuurlijke bron hiervan is vette vis. 

Volgens de nierstichting kunnen deze omega-3 vetten zelfs je bloeddruk en vetgehalte  verlagen. Dit is goed nieuws, omdat een hoge bloeddruk een van de risicofactoren voor nierziektes is. 

Kortom, vette vis is een lekkere en effectieve manier om je nieren te beschermen en je bloeddruk te verlagen. 

Water

Water is essentieel voor een goede nierfunctie. Het lichaam heeft namelijk water nodig om alle gifstoffen in de bloedbaan te krijgen. Vervolgens zullen de nieren het water gebruiken om alle gifstoffen uit je bloed te filteren, waarna je lichaam het via de urine uit zal scheiden.  

Drink dus genoeg water als je dorst hebt. Water drinken is een van de makkelijkste manieren om je nierfunctie te ondersteunen. Voor optimaal functionerende nieren moet je elke dag ongeveer vier tot zes glazen water drinken.

Donkere bladgroenten

Donkere bladgroenten, waaronder boerenkool en spinazie bevatten een grote verscheidenheid aan vezels, vitaminen, en mineralen. 

Daarnaast bevatten donkere bladgroenten vaak antioxidanten. Antioxidanten neutraliseren schadelijke vrije radicalen. Hierdoor wordt cel- en DNA-schade voorkomen. 

Deze voedingsmiddelen zijn echter kaliumrijk, waardoor ze minder geschikt zijn voor mensen die een nierdialyse ondergaan of een zoutbeperkt dieet volgen. 

Zoete aardappelen

Zoete aardappelen en witte aardappelen zijn in veel opzichten hetzelfde. Zoete aardappelen bevatten echter veel meer vezels, waardoor ze langzamer worden afgebroken. Wanneer voedingsmiddelen geleidelijk worden afgebroken zal de insulinespiegel minder snel stijgen. 

Daarnaast bevatten zoete aardappelen vitaminen en mineralen. Hierdoor zal het natriumgehalte in balans blijven waardoor de nieren minder belast worden.

Aangezien zoete aardappel ook rijk is aan kalium, kunnen mensen met een nierdialyse of chronische nierziekte deze groente echter het beste beperken of vermijden. 

Appels

Appels zijn een van de gezondste tussendoortjes. Appels bevatten dan ook pectine, dit een belangrijke vezel. Pectine kan namelijk een hoog cholesterolgehalte en een hoge bloedsuikerspiegel verlagen.  Dit zijn twee grote risicofactoren voor nierziekte.

En, omdat appels een zoete trek zullen stillen, ga je minder ongezonde snacks consumeren. 

Bessen

Donkere bessen zijn zeer voedzaam en bevatten antioxidanten die je lichaam tegen cel- en DNA-schade beschermen.

Deze antioxidanten heten anthocyanen en verlagen de kans op diabetes, hartaandoeningen, kanker en cognitieve achteruitgang. 

Bessen passen in een niervriendelijk dieet, omdat ze weinig natrium, kalium en fosfor bevatten.

Donkere bessen, zoals bosbessen, aardbeien en frambozen, bevatten daarnaast veel nuttige voedingsstoffen.

Wanneer je hunkert naar suiker, kies dan voor bessen in plaats van andere suikerhoudende voedingsmiddelen.

Welke voeding is slecht voor je nieren? 

Als je je nieren gezond wilt houden, je nierfunctie wilt verbeteren of nierschade wilt voorkomen, zul je een aantal voedingsmiddelen moeten vermijden.

Fosforrijke voedingsmiddelen

Te veel fosfor kan schadelijk zijn voor de nieren. Uit studies blijkt dat een langdurige hoge fosfor inname het risico op nierschade zou kunnen verhogen.  

Vermijd de volgende fosforrijke voedingsmiddelen:

  1. vlees
  2. de meeste granen
  3. zuivelproducten
  4. noten
  5. vis
  6. peulvruchten

Rood vlees

Je lichaam en nieren kunnen sommige eiwitten moeilijker verwerken. Een van de moeilijk te verwerken eiwitten is rood vlees.  Uit beperkt onderzoek blijkt dat rood vlees het risico op eindstadium nierziekten kan verhogen. 

Hierbij werden mensen die veel rood vlees aten vergeleken met mensen die minder rood vlees aten. Toekomstig onderzoek moet dit risico preciezer in kaart brengen.

Voeding en een chronische nierziekte 

De hiervoor beschreven voedingsmiddelen zijn vooral goed voor mensen met gezonde nieren. Echter, vanwege een aantal ingrediënten zijn ze niet altijd even goed voor mensen met chronische nierziekte.

Beperk natrium, kalium en fosfor

Met een chronische nierziekte moet je vaak een specifiek dieet volgen om zo de inname van natrium, kalium en fosfor te verlagen. Dagelijks mag je niet meer dan 2.300 milligram kalium binnenkrijgen. 

Aangezien fosfor zich in het bloed kan ophopen, moet je naarmate de nierziekte vordert soms ook de fosforinname beperken.

Daarnaast moet het kaliumgehalte stabiel blijven, omdat een te hoog of te laag kalium gezondheidsproblemen kan veroorzaken. 

Streef naar een gezond dieet dat voorzien is van alle voedingsstoffen, maar die de bovengenoemde mineralen wel beperkt. 

Eiwitarm 

Eiwitten veranderen na het gebruik in afval. Dit zal je nieren vervolgens belasten, omdat ze het moeten filteren. Het verminderen van de eiwitinname kan daarom ook erg belangrijk zijn. 

Uit onderzoek blijkt namelijk dat een eiwitarm dieet de kans op niercomplicaties, zoals metabole acidose, verlaagt. Deze complicatie kan optreden naarmate de nierfunctie verslechterd.

Fruit en groenten kunnen de kans op deze complicaties juist verlagen. Maak een afspraak bij een diëtist om zo een op maat gemaakt dieetplan op te stellen.

Voedingsmiddelen nierpatiënten 

Deze voedingsmiddelen zijn erg goed voor je nieren, omdat ze de belasting verminderen. Niervriendelijke voedingsmiddelen: 

  1. Rode paprika’s: natriumarm, kaliumarm, en bevat nuttige antioxidanten.
  2. Kool: zeer laag in natrium en laag in kalium.
  3. Bloemkool: voedzaam en bevat weinig natrium, kalium of fosfor.
  4. Knoflook: een van de gezondste smaakmakers voor nierpatiënten.
  5. Bessen: veenbessen, bosbessen, aardbeien, rode druiven, kersen, frambozen.
  6. Arugula: bevat in vergelijking met andere groenten minder kalium, terwijl het nog steeds veel vezels en voedingsstoffen bevat.
  7. Eiwitten: hoewel eigeel veel fosfor bevat, kan je met alleen het eiwit nog steeds omeletten maken.
  8. Olijfolie: het oliezuur in olijfolie is een meervoudig onverzadigd vetzuur, dat in staat is om ontstekingen in het lichaam te verminderen.

Vermijd deze voedingsmiddelen met een nierziekte 

Bepaalde voedingsmiddelen zullen de nieren zwaarder belasten, omdat de nieren het moeilijker kunnen verwerken. Deze voedingsmiddelen zullen de nieren extra belasten:

  1. rood vlees
  2. witte aardappelen
  3. suikerhoudende dranken
  4. zuivelproducten
  5. bananen
  6. avocado
  7. ingeblikte voedingsmiddelen
  8. alcohol
  9. ingemaakte voedingsmiddelen
  10. eigeel

Voorkom toekomstige nierschade door de inname van deze voedingsmiddelen te beperken. 

Take home message 

Het is nu duidelijk wat goed voor je nieren is. Een nier-gezond dieet helpt je nieren goed te functioneren en kan schade aan je nieren voorkomen.

Voor de meeste mensen zullen deze voedingsmiddelen een gezonde nierfunctie ondersteunen. Echter, sommige voedingsmiddelen zijn voor nierpatiënten niet geschikt. Het dieet van nierpatiënten bestaat uit andere voedingsregels om de belasting te verminderen om zo verdere schade te verminderen.

Daarnaast zul je ook een aantal voedingsmiddelen moeten vermijden om zo de nierfunctie te verbeteren of nierschade te voorkomen.

Voordat je drastische dieetaanpassingen maakt, is het altijd verstandig om een afspraak te maken met een diëtist.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. Zijn vrijetijdsbesteding is schrijven over gezondheidskwesties.

Bronnen

Stengel, B., Tarver–Carr, M. E., Powe, N. R., Eberhardt, M. S., & Brancati, F. L. (2003). Lifestyle factors, obesity and the risk of chronic kidney disease. Epidemiology, 14(4), 479-487.

Salmean, Y. A., Segal, M. S., Langkamp-Henken, B., Canales, M. T., Zello, G. A., & Dahl, W. J. (2013). Foods with added fiber lower serum creatinine levels in patients with chronic kidney disease. Journal of renal nutrition, 23(2), e29-e32.

Krikken, J. A., Laverman, G. D., & Navis, G. (2009). Benefits of dietary sodium restriction in the management of chronic kidney disease. Current opinion in nephrology and hypertension, 18(6), 531-538.

Wright, J. A., & Cavanaugh, K. L. (2010, July). Dietary sodium in chronic kidney disease: a comprehensive approach. In Seminars in dialysis (Vol. 23, No. 4, pp. 415-421). Oxford, UK: Blackwell Publishing Ltd.

Humalda, J. K., & Navis, G. (2014). Dietary sodium restriction: a neglected therapeutic opportunity in chronic kidney disease. Current opinion in nephrology and hypertension, 23(6), 533.

Uribarri, J. (2007, July). Phosphorus homeostasis in normal health and in chronic kidney disease patients with special emphasis on dietary phosphorus intake. In Seminars in dialysis (Vol. 20, No. 4, pp. 295-301).

Kalantar-Zadeh, K., Gutekunst, L., Mehrotra, R., Kovesdy, C. P., Bross, R., Shinaberger, C. S., … & Kopple, J. D. (2010). Understanding sources of dietary phosphorus in the treatment of patients with chronic kidney disease. Clinical Journal of the American Society of Nephrology, 5(3), 519-530.

Kalantar-Zadeh, K., Kramer, H. M., & Fouque, D. (2020). High-protein diet is bad for kidney health: unleashing the taboo.

Menon, V., Katz, R., Mukamal, K., Kestenbaum, B., de Boer, I. H., Siscovick, D. S., … & Shlipak, M. G. (2010). Alcohol consumption and kidney function decline in the elderly: alcohol and kidney disease. Nephrology Dialysis Transplantation, 25(10), 3301-3307.

Chang, A. R., & Anderson, C. (2017). Dietary phosphorus intake and the kidney. Annual review of nutrition, 37, 321-346.