Muhammad Ali was het snelste zwaargewicht in de geschiedenis, waardoor hij in het begin van zijn carrière veel klappen kon ontwijken. 

Helaas haalde de tijd hem in en incasseerde hij in enkele wedstrijden meer klappen dan in de rest van zijn carrière samen, wat het begin was van zijn aftakeling en later de diagnose Parkinson.

Bij klappen van eliteboksers komt er gemiddeld 352 kg kracht op de schedel, en bij de zwaarste klappen zelfs bijna 590 kg.

Gedurende een carrière van 15 jaar kan een bokser ongeveer 40.000 klappen op het hoofd incasseren, wat uiteraard kan leiden tot hersenschade en hersenaandoeningen. Maar in hoeverre precies?

Dus hoe slecht is boksen voor je hoofd? Hoe veroorzaakt boksen dementie? Is kickboksen slecht voor je hersenen? En wat doet kickboksen met je hersenen?

Het boksen heeft Muhammad Ali veel ontnomen, maar volgens hem ook veel meer gegeven.

Hij heeft de wereld mooier gemaakt en miljoenen mensen geïnspireerd, waaronder ikzelf.

Een kampioen niet alleen binnen de ring, maar ook daarbuiten. Hij was een prachtig mens. Moge hij rusten in vrede.

Hoe Vechtsporten Hersenschade en Dementie Kunnen Veroorzaken

Hieronder beschrijf ik hoe klappen aan het hoofd in het boksen en andere vechtsporten leiden tot hersenschade en zelfs dementie.

1. Impact en Versnelling van de Hersenen. Wanneer een bokser een klap krijgt, wordt de schedel blootgesteld aan een krachtige impact. Deze klap veroorzaakt een versnelling van de hersenen binnen de schedel. De hersenen, die in een vloeistof (hersenvocht) drijven, kunnen bij een sterke impact tegen de binnenkant van de schedel stoten.
2. Axonaal Letsel. Door deze herhaalde impact kunnen axonen, de lange uitlopers van zenuwcellen die signalen tussen hersencellen doorgeven, beschadigd raken. Dit staat bekend als axonaal letsel. Wanneer axonen worden beschadigd, kan de communicatie tussen hersencellen verstoord raken, wat leidt tot cognitieve en gedragsveranderingen.
3. Neuroinflammatie. De schade veroorzaakt door klappen kan ontstekingsreacties in de hersenen opwekken. Deze neuroinflammatie kan leiden tot verdere schade aan hersencellen en het verstoren van de normale werking van de hersenen. Chronische ontsteking is een risicofactor voor neurodegeneratieve aandoeningen, waaronder dementie.
4. Hersenatrofie. Bij herhaaldelijk hoofdtrauma kan er ook cerebrale atrofie optreden, wat inhoudt dat het hersenweefsel krimpt. Dit verlies van hersenweefsel kan leiden tot een afname van cognitieve functies, zoals geheugen, concentratie en probleemoplossend vermogen. Hersenatrofie is vaak een teken van langdurige schade.
5. Chronische Traumatische Encefalopathie (CTE). Herhaalde hoofdtrauma’s zijn verbonden met een aandoening die bekend staat als chronische traumatische encefalopathie (CTE). CTE is een degeneratieve hersenaandoening die zich vaak pas jaren na het laatste hoofdtrauma manifesteert. Symptomen zijn onder andere geheugenverlies, stemmingswisselingen, en uiteindelijk kan het leiden tot dementie.
6. Cognitieve Achteruitgang en Dementie. De combinatie van axonaal letsel, neuroinflammatie, en hersenatrofie kan uiteindelijk resulteren in cognitieve achteruitgang. Bij langdurige schade aan de hersenen kan dit zich ontwikkelen tot dementie. Vechtsporters zijn in sommige studies aangetoond dat ze een verhoogd risico hebben op dementie in vergelijking met de algemene bevolking.

De mechanismen die hersenschade en dementie veroorzaken door klappen aan het hoofd zijn complex en multifactorieel.

CTE en de Risico’s van Herhaald Trauma

In 1928 werd voor het eerst CTE (chronische traumatische encefalopathie) gediagnosticeerd bij boksers, toen nog bekend als ‘punch-drunk syndrome’. 

CTE wordt veroorzaakt door herhaaldelijk hoofdtrauma en leidt op den duur tot progressieve degeneratie van de hersenen. 

Symptomen zijn onder meer geheugenverlies, verwarring, agressieve gedragsveranderingen en, in vergevorderde stadia, ernstige motorische problemen en dementie. 

Ali’s symptomen van Parkinson zouden goed in dit ziektebeeld passen, hoewel CTE pas postuum met zekerheid kan worden vastgesteld.

De Professional Fighters Brain Health Study (PFBHS) heeft als doel om inzicht te krijgen in hoe CTE zich precies ontwikkelt bij vechters. 

De studie volgt jaarlijks honderden boksers en MMA-vechters en onderzoekt hoe hun hersenen reageren op voortdurende blootstelling aan trauma. 

De resultaten uit het eerste jaar suggereren dat er een direct verband bestaat tussen de frequentie van gevechten en vermindering van het hersenvolume, vooral in gebieden zoals de caudatus en de amygdala, die betrokken zijn bij emoties en gedragsregulatie.

Vergelijking met Andere Sporten: Voetbal, American Football en Hockey

Hoewel boksers misschien het grootste risico lopen op hoofdtrauma, zijn ze niet de enigen. 

In voetbal, American football en ijshockey worden ook harde botsingen en kopstoten geregistreerd die de hersenen kunnen beschadigen. 

American football staat bekend om de hoge incidentie van CTE onder professionele spelers. 

Uit onderzoek blijkt dat tussen 30 en 40% van de voormalige NFL-spelers tekenen van hersenschade vertonen, en velen ervaren symptomen zoals agressiviteit en depressie, zelfs jaren na hun carrière.

In voetbal heeft de praktijk van het ‘koppen’ bijgedragen aan hersenschade, vooral bij spelers die al vanaf jonge leeftijd veel kopballen uitvoeren. 

Recente studies suggereren dat regelmatig koppen kan leiden tot cognitieve achteruitgang op latere leeftijd. 

In een grote studie onder voormalig voetballers bleek het risico op neurodegeneratieve ziekten zoals dementie en ALS (amyotrofische laterale sclerose) significant verhoogd ten opzichte van de algemene bevolking.

Preventieve Maatregelen en Technologische Ontwikkelingen

In de afgelopen jaren zijn er verschillende initiatieven genomen om atleten beter te beschermen tegen de gevolgen van hoofdtrauma. 

Enkele van de belangrijkste preventieve maatregelen en technologische innovaties zijn:

1. Verplichte Hersenscans: In sommige vechtsportorganisaties zijn jaarlijkse hersenscans verplicht gesteld om vroege tekenen van hersenschade op te sporen. MRI-scans kunnen bijvoorbeeld subtiele veranderingen in de hersenstructuur vastleggen, wat artsen helpt om risico’s te identificeren voordat de schade zich manifesteert.
2. Verbeterde Beschermende Uitrusting: Helmen en beschermende uitrusting zijn verbeterd om de impact van klappen te verminderen. Hoewel geen helm hersenschade volledig kan voorkomen, kunnen geavanceerde materialen zoals impact-schuim helpen om de klap te dempen.
3. Educatie en Bewustwording: Boksers, coaches en medische staf worden beter geïnformeerd over de risico’s van hoofdtrauma en leren symptomen van hersenschuddingen en hersenschade sneller te herkennen.
4. Aanpassingen in Regels: In bokscompetities worden regels aangepast om het aantal rake klappen te beperken. Sommige MMA-organisaties hebben regels ingevoerd die het mogelijk maken om te stoppen bij tekenen van hersenletsel. Ook in andere sporten zoals voetbal en American football zijn veranderingen aangebracht, zoals het beperken van ‘kopballen’ tijdens trainingen voor jonge spelers.

De Toekomst van Vechtsporten en Hoofdtrauma

Hoewel vechtsporten als boksen en MMA altijd een risico zullen inhouden vanwege de aard van de sport, kunnen medische vooruitgang en bewustwording bijdragen aan het minimaliseren van de schade op de lange termijn. 

Er is hoop dat nieuwe technologieën, zoals het gebruik van sensoren om impact tijdens gevechten te meten, zullen helpen om inzicht te krijgen in hoe en wanneer schade optreedt. 

Bovendien zijn sommige medische professionals en activisten voorstander van strengere reguleringen binnen vechtsporten om jongere atleten te beschermen tegen onomkeerbare schade.

Tegelijkertijd blijft er een ethisch dilemma bestaan: kan een sport die inherent risico’s inhoudt verantwoord blijven bestaan in een tijd waarin gezondheidsrisico’s steeds duidelijker worden? 

Vechtsporten dragen veel bij aan de fysieke en mentale gezondheid van atleten, zoals Muhammad Ali zelf al aangaf. 

Hij vond dat boksen hem veel meer gaf dan het hem ontnam, een visie die door vele vechters wordt gedeeld.

Muhammad Ali’s Legende en zijn Erfenis

Muhammad Ali heeft zijn leven gewijd aan een sport die zowel zijn gezondheid als zijn nalatenschap beïnvloedde. 

Hij gebruikte zijn bekendheid niet alleen om bewustzijn over gezondheidskwesties te verhogen, maar ook om miljoenen mensen wereldwijd te inspireren. 

Hij was niet alleen een kampioen in de ring, maar ook daarbuiten – een activist, een icoon en een voorbeeld voor velen.

In een wereld waar hoofdtrauma’s in vechtsporten niet altijd worden begrepen, blijft zijn verhaal een waarschuwing en een inspiratiebron. 

Zijn moed en vastberadenheid blijven voortleven, en zijn lijden benadrukt het belang van verder onderzoek en preventie van hersenschade. 

Effect van Herhaald Hoofdtrauma op Hersenen van Vechtsporters

Deze studie onderzocht de impact van herhaaldelijk hoofdtrauma op de hersenen bij vechtsporters, zoals boksers en MMA-vechters. 

CTE (chronische traumatische encefalopathie) werd voor het eerst bij boksers herkend in 1928 en wordt nu onderzocht in bredere contexten zoals contact- en militaire sporten. 

De Professional Fighters Brain Health Study (PFBHS) probeert antwoorden te vinden op vragen over hoe CTE ontstaat, door vechters jaarlijks te volgen met hersenscans en cognitieve tests. 

Resultaten uit het eerste jaar tonen een verband tussen toenemende blootstelling aan gevechten en verminderd hersenvolume, vooral in het caudatus en de amygdala. 

Bovendien komen gedragsveranderingen en cognitieve achteruitgang vaak voor bij deze sporters, met toenemende motorische problemen in latere stadia. 

De Kracht van Klappen en Hersenschade

Enorme klappen veroorzaken een versnelling van de hersenen tegen de schedelwand, wat leidt tot hersenschade, scheurtjes in hersenweefsel en, bij herhaald trauma, een cumulatief effect dat ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid van de vechter. 

Muhammad Ali was een van de velen die uiteindelijk met deze gevolgen te maken kregen. Herhaalde klappen aan het hoofd kunnen resulteren in schade zoals:

1. Cerebrale Atrofie: Hersenweefsel kan krimpen door aanhoudende klappen, wat leidt tot een verlies aan hersencellen en een verminderd hersenvolume.
2. Neuroinflammatie: Aanhoudende ontstekingsreacties kunnen leiden tot schade aan hersencellen en het immuunsysteem overactiveren.
3. Axonaal Letsel: Herhaalde impact beschadigt de verbindingen tussen neuronen, wat de communicatie tussen hersengebieden verstoort.

Take home message

Hoe slecht is boksen voor je hoofd? Hoe veroorzaakt boksen dementie? Is kickboksen slecht voor je hersenen? Wat doet kickboksen met je hersenen?

Muhammad Ali wordt nog steeds herinnerd als een van de grootste boksers aller tijden. 

Zijn bliksemsnelle reflexen en onmiskenbare charisma maakten hem een legende, en in zijn vroege jaren wist hij met gemak vele rake klappen te ontwijken. 

Helaas verloor Ali, net als vele andere boksers, op latere leeftijd de strijd tegen de effecten van jarenlang herhaald hoofdtrauma. 

Zijn diagnose van Parkinson aan het einde van zijn carrière illustreert de harde realiteit waarmee veel vechtsporters worden geconfronteerd. 

Wanneer eliteboksers elkaar in de ring raken, brengt een klap van een zwaargewicht meer dan 350 kg kracht op de schedel. Bij maximale kracht kan dit zelfs oplopen tot bijna 590 kg.

De cumulatieve impact van zulke klappen kan leiden tot ernstige hersenschade, waaronder CTE, dementie en verlies van hersenweefsel, die de levenskwaliteit op latere leeftijd enorm beïnvloeden. 

Studies tonen aan dat het risico op neurologische aandoeningen onder boksers aanzienlijk hoger is dan in veel andere sporten. 

Moderne technologieën zoals hersenscans helpen om vroege tekenen van schade op te sporen, terwijl preventieve maatregelen zoals betere bescherming en bewustwording bijdragen aan het verminderen van risico’s.

Ali’s verhaal blijft een krachtige herinnering aan de persoonlijke offers die vechtsporters brengen, maar ook aan de blijvende impact die deze sporters hebben op hun fans en de wereld. 

Hij heeft miljoenen geïnspireerd met zijn moed en vastberadenheid, zowel binnen als buiten de ring. 

Zijn nalatenschap benadrukt het belang van bescherming en gezondheidsbewustzijn in vechtsporten.

Als je meer wilt weten over de impact van vechtsporten op gezondheid en andere gerelateerde onderwerpen, neem dan een kijkje op mijn YouTube-kanaal. 

Daar beantwoord ik de meest gestelde vragen in slechts één minuut.