Pensioen wordt vaak gezien als de ultieme beloning na jarenlang hard werken. Zo kijkt 52% van de mensen vooruit naar hun pensioen, maar pas op, want het idee van zaligmakend niets doen bestaat niet. 

De droom van pensioen is ons vaak voorgespiegeld als iets positiefs, maar in werkelijkheid kan het zelfs gevaarlijk zijn.

Zo overleed mijn conciërge op de basisschool tijdens zijn eerste vakantie na zijn pensioen. 

Pensioen verhoogt namelijk het risico op hartaanvallen en beroertes, vooral in het eerste jaar na pensionering.

Ook heb ik gezien dat veel ouderen in mijn omgeving na hun pensioen in een diepe depressie belandden. 

Hun hele leven, structuur, betekenis, identiteit en status waren immers verbonden met hun werk.

Het is dan ook niet verrassend dat veel ouderen zich tijdens hun pensioen betekenisloos voelen en zelfs het idee hebben anderen tot last te zijn omdat ze niets doen. 

Dit kan zelfs leiden tot verlangens naar de dood en euthanasie, zelfs zonder ernstige ziekten.

Dit werpt grote twijfels op over de FIRE-beweging, oftewel ‘Financially Independent, Retire Early’.

Want als je eerder stopt met werken, wil je natuurlijk niet vroegtijdig overlijden. Maar hoe zit dat precies? 

Dus waarom is met pensioen gaan slecht voor je gezondheid?

In dit artikel vertel ik alles over de effecten van pensioen op ons lichaam.

Waarom met pensioen gaan slecht voor je is

De overgang naar pensioen wordt vaak gezien als een mijlpaal in het leven, maar achter deze schijnbare bevrijding schuilen complexe dynamieken die zowel onze fysieke als mentale gezondheid kunnen beïnvloeden.

1. Gezondheidsrisico’s. Pensioen verhoogt het risico op hartaanvallen en beroertes, vooral in het eerste jaar na pensionering. Ook kan het leiden tot een toename van depressie en een gevoel van betekenisloosheid door het verlies van structuur en identiteit.

2. Verlies van mentale scherpte. Inactiviteit van de hersenen, veroorzaakt door het gebrek aan uitdagingen na pensionering, kan leiden tot een verhoogd risico op dementie.

3. Eenzaamheid. Veel gepensioneerden ervaren eenzaamheid na het stoppen met werken, wat schadelijk kan zijn voor de gezondheid en mogelijk vergelijkbaar met het roken van sigaretten.

4. Identiteitsverlies. Het gebrek aan werk kan leiden tot een verlies van identiteit, betekenis en structuur, wat kan resulteren in depressie en een gevoel van doelloosheid.

Waarom met pensioen gaan goed voor je kan zijn

1. Flexibiliteit en vrijheid. Pensioen biedt de mogelijkheid om te genieten van meer vrije tijd, nieuwe activiteiten te ontdekken en zonder stress te leven.

2. Sociale voordelen. Met pensioen gaan kan gepaard gaan met het opbouwen van nieuwe sociale netwerken en het genieten van meer tijd met dierbaren.

3. Gezondheidsvoordelen. Uit onderzoek blijkt dat uitgesteld pensioen kan leiden tot een lager sterftecijfer en dat blijven werken na de pensioenleeftijd positieve effecten kan hebben op de gezondheid.

4. Levensvoldoening. Voor sommigen biedt pensioen de mogelijkheid om te ontspannen, nieuwe dingen te ontdekken en een betere balans te vinden tussen werk en vrije tijd.

Hoewel pensioen zowel positieve als negatieve aspecten met zich meebrengt, kunnen de effecten sterk variëren afhankelijk van individuele omstandigheden, gezondheid en persoonlijke voorkeuren.

De impact van pensioen op gezondheid: een overzicht

Pensioen kan je gezondheid beïnvloeden, zowel op positieve als negatieve manieren.

Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die met pensioen gaan, vaak meer moeite hebben met bewegen en dagelijkse activiteiten. 

Ook kunnen ze vaker ziek worden en kan hun geestelijke gezondheid achteruitgaan. 

Maar er zijn manieren om deze negatieve effecten te verminderen. Als je getrouwd bent, sociale steun hebt of actief blijft na pensionering, kan dit helpen. 

Ook parttime blijven werken kan een positieve invloed hebben.

Gezondheidsproblemen spelen een grote rol bij de beslissing om eerder met pensioen te gaan. 

Toch weten we nog niet genoeg over hoe pensioen precies je gezondheid beïnvloedt. 

Sommige studies suggereren dat pensioen goed kan zijn voor je gezondheid, terwijl andere het tegenovergestelde beweren. Het hangt vaak af van de persoon zelf.

Het is belangrijk om te onthouden dat pensioen een proces is, geen enkele gebeurtenis. Het brengt veranderingen met zich mee, zowel positieve als negatieve. 

Maar met de juiste aanpassingen kun je gezond en gelukkig genieten van je pensioen.

Uitgesteld pensioen: het geheim tot een langer leven?

Onderzoekers hebben gegevens geanalyseerd van de Health and Retirement Study, een langlopend onderzoek onder Amerikanen van 50 jaar en ouder. 

Uit hun bevindingen blijkt dat mensen die met pensioen gingen op 66-jarige leeftijd in plaats van op 65 een 11% lagere sterftekans hadden.

De vraag die rijst is of werk ons op onverwachte manieren ten goede komt. 

Opmerkelijk genoeg vonden ze geen enkele factor – zoals sociodemografische kenmerken, levensstijl of gezondheid – die de relatie tussen uitgesteld pensioen en een lagere sterftekans beïnvloedde.

In het onderzoek werden verschillende factoren gecontroleerd, waaronder geslacht, etniciteit, leeftijd, opleiding, burgerlijke staat en welvaart. 

Ook werden deelnemers ingedeeld naar beroep en werden gezondheids- en levensstijlvariabelen zoals rook- en drinkgewoonten geëvalueerd.

Opvallend was dat een jaar later met pensioen gaan gepaard ging met een significant lagere sterftekans, ongeacht de gezondheidstoestand.

Hoewel correlatie niet gelijk staat aan causaliteit, suggereert het onderzoek dat een latere pensionering kan bijdragen aan een langer leven. 

Echter, het betekent niet dat iedereen zijn pensioen moet uitstellen, maar eerder dat we moeten nadenken over wat werk voor ons betekent en welke sociale voordelen daaraan verbonden zijn.

Pensioen: Gezondheidseffecten en Succesfactoren

Vaak fantaseren we jarenlang over ons ideale pensioen: reizen, meer tijd doorbrengen met dierbaren, hobby’s oppakken, of gewoon genieten van vrije tijd. 

Voor sommigen betekent pensioen eindelijk tijd om te ontspannen, nieuwe dingen te ontdekken en zonder stress te genieten. 

Anderen ervaren pensioen echter als een lastige periode waarin gezondheid achteruitgaat en beperkingen toenemen.

Recente bevindingen van de Harvard School of Public Health laten zien dat mensen die met pensioen gaan een verhoogd risico hebben op hartaanvallen en beroertes, vooral in het eerste jaar na pensionering.

Pensioen brengt niet alleen verandering in werkstatus met zich mee, maar ook in levensstijl, sociale interacties en emotionele gezondheid. Het aanpassen aan deze veranderingen kan een uitdaging zijn en verschilt sterk van persoon tot persoon.

Succesvol pensioen vereist vaak het opbouwen van nieuwe sociale netwerken, het vinden van plezierige activiteiten en het behouden van een actieve geest door creatief te blijven en nieuwe dingen te leren. 

Individuele ervaringen variëren echter, afhankelijk van verschillende factoren zoals werkgeschiedenis, gezondheidstoestand en persoonlijke interesses.

Het is belangrijk om te leren omgaan met de uitdagingen van pensioen, of je nu al met pensioen bent, op het punt staat de overgang te maken, of gedwongen wordt met pensioen te gaan. 

Er zijn manieren om deze nieuwe fase in je leven aan te pakken en ervoor te zorgen dat pensioen een gelukkige en bevredigende periode wordt.

Kan pensioen de levensverwachting verlagen?

Op de website van de Erasmus School of Economics las ik over de vraag of met pensioen gaan invloed heeft op je gezondheid en levensverwachting. 

Worden mensen die eerder met pensioen gaan juist ongezonder, of gaan juist ongezonde mensen eerder met pensioen? 

Hoewel gepensioneerden gemiddeld minder gezond zijn dan werkenden, heeft dit verschillende gevolgen voor het beleid. 

Als mensen vooral eerder met pensioen gaan omdat ze al gezondheidsproblemen hebben, kan het stoppen van vroegpensioen deze groep benadelen. 

Maar als met pensioen gaan juist slecht is voor je gezondheid, kan het afschaffen van vroegpensioen gunstig zijn. 

Studies laten zien dat de effecten van pensioen op geestelijke gezondheid divers zijn en dat er geen eenduidig beleid is dat voor iedereen werkt.

Sommige studies tonen een verband tussen eerder met pensioen gaan en een kortere levensverwachting, anderen niet. 

Bevindingen laten zien dat de effecten van pensioen op gezondheid verschillen per geslacht en burgerlijke staat, waardoor het moeilijk is om één beleid te vinden dat voor iedereen werkt. 

Het suggereert dat meer flexibiliteit in pensioenleeftijd welvaart kan bevorderen.

Pensioen: Meer dan Financiën alleen

Terwijl we onze financiën voor pensioen plannen, vergeten we soms de impact die het stoppen met werken op ons welzijn kan hebben.

In het begin kan het stoppen met de dagelijkse sleur, lange woon-werkverkeer, of het ontwijken van kantoorpolitiek als een grote opluchting voelen. Toch merken veel nieuwe gepensioneerden na een tijdje dat de nieuwigheid van “eeuwige vakantie” begint te vervagen. Je kunt het gevoel van identiteit, betekenis en structuur missen dat je baan je gaf.

In plaats van je vrij en ontspannen te voelen, kun je je plotseling depressief, doelloos en eenzaam voelen. Het gemis van je oude leven, stress over hoe je je dagen gaat invullen, of zorgen over je relatie kunnen de kop opsteken. Sommige gepensioneerden ervaren zelfs mentale gezondheidsproblemen zoals depressie of angst.

Het stoppen met werken is een grote verandering die stress en depressie, maar ook voordelen met zich mee kan brengen. Onderzoek heeft zelfs aangetoond dat pensionering verband kan houden met een afname van de gezondheid. Sommigen hebben moeite met de aanpassing aan pensioen vanwege hun liefde voor hun werk, terwijl anderen zich gemakkelijker aanpassen.

Het Ontstaan van de Pensioenleeftijd: Een Historische Blik

In 1881 stelde de conservatieve Duitse kanselier Otto von Bismarck een nationaal pensioenstelsel voor om de opkomst van socialistische ideologieën te verzachten. Hij koos een pensioenleeftijd van 70 jaar, hoewel de gemiddelde levensverwachting destijds slechts ongeveer 40 jaar was. Dit initiatief diende voornamelijk als politieke zet om de linkse massa’s tevreden te stellen.

Hoewel Von Bismarck kort na de goedkeuring van het beleid aftrad, bleef zijn erfenis voortbestaan, en het pensioenstelsel van Duitsland (dat in 1916 werd verlaagd naar 65 jaar) werd het model voor veel andere landen. Toen president Roosevelt in 1935 de Social Security Act invoerde, koos hij ook voor een pensioenleeftijd van 65 jaar, ondanks het feit dat destijds minder dan 60 procent van de Amerikaanse volwassenen die leeftijd bereikte.

Tegenwoordig leven echter veel meer mensen lang genoeg om toegang te hebben tot een nationaal pensioenfonds, vaak voor jaren, zo niet decennia. De gemiddelde levensverwachting is gestegen tot 76 jaar in de Verenigde Staten en nog hoger in veel Europese landen. In de VS is de pensioenleeftijd geleidelijk verhoogd naar 67 voor mensen geboren na 1960. Dit toont aan dat de pensioenleeftijd zich aanpast aan veranderingen in de samenleving en levensverwachting.

Nu overwegen verschillende landen, waaronder Frankrijk, om de pensioenleeftijd te verhogen om economische druk en zorgen over de toekomst van nationale pensioenstelsels te verlichten.

Take home message

Pensioen wordt vaak gezien als een beloning na vele jaren hard werken, maar het heeft ook zijn risico’s voor de gezondheid, zoals een hoger risico op hartaanvallen, beroertes, depressie, eenzaamheid en verlies van identiteit. 

Desondanks heeft pensioen ook voordelen, zoals meer flexibiliteit, sociale voordelen en een gevoel van voldoening, afhankelijk van individuele omstandigheden. 

Het is belangrijk om onze mindset aan te passen en actief te blijven, onze passies te volgen om gezond en gelukkig te blijven tijdens ons pensioen. 

De steun van lezers is van onschatbare waarde als ik mijn werk wil voortzetten in het schrijven van educatieve artikelen over medische onderwerpen. 

Voel je vrij om ook mijn YouTube-kanaal te bezoeken voor snelle antwoorden op veelgestelde vragen.