Iedereen heeft wel eens last van maagkrampen, brandend maagzuur, oprispingen of winderigheid. Als je hier regelmatig last van hebt ga je al snel denken dat je een gevoelige maag hebt. 

Echter, een gevoelige maag kan van alles betekenen en het is daarom geen diagnose. Van brandend maagzuur tot voedselovergevoeligheden, een gevoelige maag blijft een algemene term. Maar om er wat aan te doen moet je de achterliggende oorzaak weten. 

Dit artikel maakt een einde aan de verwarring en vertelt je alles over een gevoelige maag, wat het precies is, de oorzaken, behandelingen en hoe je vervelende klachten kan helpen voorkomen.

Wat is een gevoelige maag?

Een maag die snel van streek is wordt ook wel een gevoelige maag genoemd. Het is dus een beschrijvende term die voor een range van een of meerdere symptomen gebruikt wordt. Mensen met een gevoelige maag kunnen de volgende symptomen ervaren: 

1. misselijkheid
2. braken
3. brandend maagzuur 
4. een opgeblazen gevoel
5. terugkerende winderigheid
6. constipatie
7. diarree 

Hoewel er vaak wordt gesproken van een gevoelige maag is het een niet-medische term. 

De symptomen van een gevoelige maag en een gevoelige darm worden nog wel eens door elkaar gebruikt.

Net zoals een gevoelige maag is een gevoelige darm ook een beschrijvende term, maar dan voor symptomen die gerelateerd worden aan de lagere delen van de darm. 

Hierbij staan symptomen zoals winderigheid en diarree meer op de voorgrond. 

Oorzaken gevoelige maag 

Het is dus zaak om de oorzaak te achterhalen. Om je daarbij te helpen zullen we de meest voorkomende oorzaken bespreken met de bijbehorende symptomen. 

Brandend maagzuur

Als je na het eten een branderig gevoel in de bovenbuik ervaart is er mogelijk sprake van brandend maagzuur. De meest voorkomende oorzaak van brandend maagzuur is gastro-oesofageale refluxziekte.

Symptomen treden op wanneer het maagzuur naar de slokdarm terugstroomt. Hierbij kunnen ook symptomen van misselijkheid, brandende pijn op de borst en oprispingen ervaren worden. De symptomen kunnen tijdens het liggen verergeren. 

Voedingsmiddelreactie

In de meeste gevallen wordt een gevoelige maag veroorzaakt door een reactie op een bepaald voedingsmiddel of een ziekte. 

Na het eten van maagirriterende snacks kunnen er maagklachten optreden. Daarnaast hebben mensen ook nog wel eens last na de consumptie van vet eten, zuivel en chilisaus. In deze gevallen zou de pijn thuis zonder behandeling kunnen wegtrekken.

In tegenstelling tot het prikkelbare darm syndroom worden de symptomen veroorzaakt als reactie op een ziekte of specifiek voedingsmiddel.

Gastritis 

Maagwandontsteking (gastritis) wordt meestal veroorzaakt door de Helicobacter pylori bacterie of overmatig gebruik van NSAIDs.

Gastritis symptomen:

1. indigestie
2. knagende maagpijn
3. misselijkheid
4. opgeblazen gevoel
5. oprispingen

Bij honger nemen de symptomen over het algemeen toe terwijl ze na het eten af kunnen nemen.

Andere oorzaken

Een gevoelige maag wordt nog wel eens door de war gehaald met veel voorkomende aandoeningen. We zullen daar een paar van bespreken.  

Prikkelbaredarmsyndroom 

Bij het prikkelbare darm syndroom is er sprake van een aanhoudende darmstoornis. Veelvoorkomende symptomen van het prikkelbare darm syndroom zijn:

1. opgeblazen gevoel
2. overmatige winderigheid
3. pijnlijke buikkrampen
4. constipatie
5. diarree
6. een aanhoudende veranderde stoelgang: diarree, verstopping of allebei
7. brandende poep
8. slijmerige poep
9. kleverige, zwarte poep
10. voor je gevoel je darmen niet meer volledig kunnen legen
11. plotselinge poepaandrang

Sommige mensen zijn erg gevoelig voor gekruid of gefrituurd voedsel, alcohol of zuivel. Met behulp van een eliminatiedieet kan je boosdoeners achterhalen.

Inflammatoire darmaandoeningen 

Ernstige symptomen kunnen door de inflammatoire darmziektes collitus ulcerosa en de ziekte van Crohn veroorzaakt worden.

Als dat het geval is zullen er medicijnen voorgeschreven moeten worden om het immuunsysteem te onderdrukken en de ontstekingen te verminderen.

Hoe je met een gevoelige maag om moet gaan

Je bent vast al iets wijzer geworden, maar je hebt waarschijnlijk nog geen praktische oplossingen.

Een gevoelige maag kan dus door bepaalde voedingsmiddelen veroorzaakt worden die de darmen of maag irriteren. 

Je kan onmogelijk alles per voedingsmiddel controleren. Het is daarom verstandig om bepaalde groepen te vermijden en te kijken of de klachten wel of niet verminderen.

Voedingsmiddelen vermijden 

Een van de beste manieren om vervelende symptomen te voorkomen zijn aanpassingen in het dieet, door de voedingsmiddelen waar jij gevoelig voor bent te vermijden. 

Veel voorkomende boosdoeners van een gevoelige maag zijn: 

1. zuivel (lactose intolerantie)
2. gluten (glutenintolerantie)
3. alcohol (maagwand irritatie)
4. kruidig voedsel 
5. gefrituurde of vette voedingsmiddelen
6. suikers en additieven
7. bewerkte voedingsmiddelen 

Kijk per voedingsmiddelengroep hoe je maag er op reageert en hoe je je daarna voelt. Als de klachten optreden na het eten van gluten stop je er simpelweg mee. 

Last van winderigheid na peulvruchten? Maagkrampen na kaas? Elimineer de desbetreffende voedingsmiddelen uit je dieet. 

Je kan dit strategisch aanpakken met behulp van het low FODMAP-dieet. Dit is een eliminatiedieet waarbij je alle potentiële triggers uit je dieet elimineert en ze vervolgens stuk voor stuk weer herintroduceert.  

Als je een gezondheidsaandoeningen hebt moet je voor aanvang van een nieuw dieet altijd  met een arts overleggen.

Intoleranties en allergieën 

In het geval van een intolerantie kan je lichaam bepaalde ingrediënten niet volledig afbreken. Oftewel, je lichaam kan het niet goed tolereren wat vervolgens tot maagdarmklachten kan leiden. Een intolerantie is iets anders dan een voedselallergie.

Bij een voedselallergie is er namelijk sprake van een immuunreactie en dus niet van het spijsverteringsstelsel.

Gevoelige maag kalmeren

Op een aantal natuurlijke manieren kan je je maag kalmeren. 

Kleinere portiegrootte. Ga voor kleinere frequentere maaltijden om verteringinsproblemen en winderigheid te voorkmoen. Eet ook niet te snel en las regelmatig een adempauze in.   

Vermijd cafeïne. Cafeïne kan voor maagirratie zorgen en je darmen verstoren. Cafeïne werkt namelijk stimulerend. Net zoals bij het low FODMAP-dieet kan je het elimineren en geleidelijk herintroduceren. 

Stressmanagement. Door stress wordt je 10e hersenzenuw geactiveerd (nervus vagus) die je maag zal beïnvloeden. Zo kunnen spanningen tot maagklachten leiden. Met behulp van ontspanningstechnieken zoals yoga, ademhalingsoefeningen, meditatie en lichaamsbeweging kan je de stress verlichten. 

Blijf gehydrateerd. Spijsverteringsprobmemen en constipatie kan veroorzaakt woren door uitdroging. Drink daarom voldoende water.

Wanneer naar de dokter 

Over het algemeen gaan maagklachten binnen twee dagen vanzelf over. Echter, in een aantal gevallen kan maagpijn een teken zijn van een onderliggend en ernstiger gezondheidsprobleem. 

Als na een of twee dagen de symptomen nog niet zijn verdwenen moet je contact met een arts opnemen.

Bel bij de volgende symptomen direct een arts:

1. pijnlijke buikkrampen die je dagelijkse activiteiten belemmeren 
2. hevige diarree klachten die al langer dan twee dagen aanhouden 
3. bloed of pus bij de poep
4. tekenen die op een allergische reactie duiden
5. niet kunnen slapen vanwege de diarree
6. koorts

De precieze behandeling of oplossing is afhankelijk van de oorzaak. En dat zijn er nogal wat. Het is daarom handig dat er oorzaken worden uitgesloten of eventueel worden vastgesteld.

De arts kan diagnostische middelen inschakelen zoals een bloed of darmonderzoek. De arts zal een aantal aandoeningen willen diagnosticeren of uitsluiten waaronder: 

1. prikkelbaar darm syndroom
2. voedselgevoeligheid
3. virus
4. parasiet 
5. auto-immuunziekte
6. darmkanker

Take home message

Iedereen heeft wel eens last van een gevoelige maag. Maar wat wordt hier precies mee bedoeld? Het is namelijk een algemene term die meerdere symptomen kan omschrijven. 

Het kan dus van alles betekenen, van brandend maagzuur tot lactose-intolerantie. Een gevoelige maag kan ervaren worden na bepaalde situaties of bepaalde voedingsmiddelen. 

Met behulp van een eliminatiedieet kan je door het bijhouden van je symptomen je voeding triggers achterhalen.

Bij het vermoeden op een onderliggende aandoeningen moet je naar de dokter gaan.