Veel mannen hebben wel eens last van gevoelige teelballen. De teelbal is van zichzelf al erg gevoelig, op een klein oppervlak liggen namelijk een grote hoeveelheid zenuwuiteinden bij elkaar.  

Een gevoelige teelbal kan even schrikken zijn. Voor geruststelling wil je snel de onderliggende oorzaak achterhalen en de gevoeligheid verminderen.  

Dit is makkelijker gezegd dan gedaan omdat het een complex gebied is en de symptomen ook van andere organen af kan komen. Daarom hebben we het overzichtelijk in kaart proberen te brengen.

Dit artikel vertelt je waarom de teelbal zo gevoelig en kwetsbaar is, de meest voorkomende oorzaken van een gevoelige teelbal inclusief hoe je het kan verminderen.

Waarom is de teelbal zo gevoelig?

De testikels zijn van zichzelf dus erg gevoelig. Dit heeft te maken met de grote hoeveelheid zenuwuiteinden die op een klein oppervlak dicht bij elkaar gelegen zijn. Maar dat is nog niet alles.

Andere organen worden door beenderen en spieren beschermd. Dit is echter niet het geval voor de teelbal. Door deze uitwendige ligging is de teelbal dus kwetsbaarder voor verwondingen.

Kortom, door de hoge zenuwconcentratie en uitwendige kwetsbaarheid is de teelbal een stuk gevoeliger. 

Maar er is nog een veelgestelde vraag. Waarom is de linker teelbal gevoelig? Hier is ook een anatomische verklaring voor. 

In vergelijking met de rechterkant zijn de aderen aan de linkerkant van het scrotum en de testikels anatomisch anders gestructureerd. 

De linker nierader wordt namelijk door twee slagaders dichtgedrukt. Als gevolg wordt de doorbloeding vanuit de zaadader naar de ader belemmerd. 

Echter, door een aantal oorzaken kan de teelbal gevoeliger worden.

Oorzaken gevoelige teelbal

Verschillende oorzaken kunnen de teelbal gevoelig maken. 

Vochtophoping. Door zowel een infectie of trauma kan er vocht rondom de zaadbal gaan ophopen. Hierdoor ontstaat een pijnlijke zwelling dat ook wel bekend staat als een hydrocele 

Trauma. Een klap op de teelbal of verwonding kan de teelbal gevoelig maken. Een kleine verwonding kan al ongemak en pijn veroorzaken omdat de testikels zeer gevoelig zijn.

Orchitis. Een of beide teelballen kan door een bacteriële of een virale infectie gezwollen raken en branderig aanvoelen. Deze ontsteking wordt ook wel orchitis genoemd. BIj kinderen kan orchitis door het bofvirus veroorzaakt worden.

Epididymitis. Achter de zaadbal ligt steunweefsel, dit wordt ook wel de epididymis genoemd. Dit kan ontstoken raken door bijvoorbeeld seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA). Met een urinetest kunnen er in het geval van epididymitis bacteriën en bloedcellen aangetoond worden.

Overige oorzaken gevoelige teelbal:

1. infectie: wanneer de teelbal geïnfecteerd raakt kunnen er pijn en zwelling ontstaan.
2. verdraaide testikel: dit wordt ook wel testiculaire torsie of Torsio testis genoemd
3. testiculaire tumor

Echter, de klachten kunnen ook door omliggend weefsel en andere organen veroorzaakt worden. Hier zullen we wat meer over vertellen.

Andere oorzaken 

Een gevoelige teelbal of testikelpijn wordt vaak in de war gehaald met andere oorzaken. Dit is niet zo gek, er liggen namelijk veel weefsels rondom de teelbal.

Hoewel de teelbal gevoelig of pijnlijk lijkt kunnen deze symptomen dus ergens anders vandaan komen. De klachten kunnen zelfs vanuit de nieren komen. 

Zo kunnen problemen in de buik en lies zich presenteren met een gevoelige teelbal of testikelpijn. Veelvoorkomende andere oorzaken:

1. nierstenen 
2. zenuwbeschadiging door diabetes (diabetische neuropathie) 
3. bepaalde hernia’s
4. zwelling van het scrotum door een vochtophoping (hydrocele) 
5. ontsteking van de zaadbal (epididymitis)
6. liesbreuk (hernia inguinalis)
7. idiopathische zaadbalpijn: oftewel, de oorzaak wordt echter altijd achterhaald
8. ontstoken zaadbal (orchitis)
9. bof
10. scrotale massa’s
11. prostatitis
12. urineweginfectie
13. vochtophoping in de testikel (spermatocele)
14. vergrote scrotum aderen (varicocele)

Veel mensen weten niet precies waar de teelbal gelegen is en hoe de omliggende gebieden heten. Om er zeker van te zijn dat er sprake is van een gevoelige teelbal is handig om je hiervan bewust te zijn.

Er zijn daarom dus nogal wat oorzaken. Voor een nauwkeurige diagnose moet je daarom een afspraak maken met een arts.

Behandeling gevoelige teelbal

Een gevoelige teelbal kan erg ongemakkelijk zijn, daar wil je natuurlijk zo snel mogelijk vanaf komen. 

De precieze behandeling hangt van de oorzaak af. Zo kan een orchitis of epididymitis met antibiotica behandeld worden om de ziekteverwekker aan te pakken.

De pijn in de teelballen kan mogelijk thuis verlicht worden. De volgende behandelmethoden kunnen milde pijn verlichten. 

1. ga liggen en leg een opgerolde handdoek onder het scrotum
2. ijs op het aangedane gebied 
3. een warm bad 

Vrij verkrijgbare pijnstillers. Aspirine, acetaminofen, ibuprofen kunnen de pijn verlichten. Wees voorzichtig met kinderen en overleg met een arts. Kinderen die griepachtige verschijnselen hebben of de waterpokken hebben mogen namelijk geen aspirine omdat het tot het syndroom van Reye kan leiden. 

Ondersteuning. Met een opgevouwen handdoek kan je tijdens het liggen de teelbal verhogen en ondersteunen. Je kan dit ook met een sportondersteuner bewerkstelligen.

Wanneer naar de dokter 

Maak een afspraak bij de arts wanneer:

1. zwelling of knobbel in of rondom de teelbal 
2. milde testikelpijn een paar dagen aanhoudt 

Ga onmiddellijk naar de dokter in de volgende gevallen: 

1. pijnlijke zaadballen in combinatie met koorts, rillingen, misselijkheid of bloed in de urine
2. plotselinge, hevige pijn

Ernstige ziekte. Een pijnlijke of gezwollen teelbal kan soms op een ernstige ziekte duiden en mag dus niet genegeerd worden. Controleer daarom je teelballen regelmatig op nieuwe zwelling en knobbels. Kanker van de zaadbal uit zich vaak met een pijnloze knobbel. Bij een vermoeden wordt vaak een scrotale echografie verricht.

Verdraaide testikel. Een testiculaire torsie veroorzaakt een plotselinge hevig pijn. Je moet onmiddellijk naar de dokter omdat de bloedtoevoer van de teelbal bekneld raakt. Zonder behandeling kan de teelbal verloren gaan.

Hoe te voorkomen

Na zo’n ongemakkelijke episode wil je natuurlijk dat het nooit meer terugkomt. Voorkomen is altijd beter dan genezen. 

Draag tijdens full-contact sport altijd een atletische cup of trauma’s te voorkomen. Laat je daarnaast regelmatig controleren. 

Houd er rekening mee dat lichaamsbeweging de gevoeligheid kan verergeren.

Take home message 

De teelballen (testikels) maken testosteron en sperma aan. Deze testikels bestaan uit opgerolde buisjes die ook wel de zaadbuisjes worden genoemd.

Door de hoge concentratie aan zenuwen en de anatomische ligging, is de teelbal van zichzelf erg gevoelig. 

Opgezwollen of pijnlijke testikels kunnen erg ongemakkelijk zijn. Het kan ook even schrikken zijn als een van je gevoelige gebieden gevoeliger is geworden.

Een pijnlijke teelbal kan veroorzaakt worden door onder andere een ontsteking, trauma, testiculaire torsie (verdraaiing) of SOA. 

Pijn in de zaadbal kan in sommige gevallen een teken zijn van een ernstige onderliggende aandoening zoals zaadbalkanker. Controleer je teelballen daarom regelmatig.