Heb ik Borderline? Herken Het Hieraan

Bij borderline voelt alles onstabiel: je denken, gedrag, stemming, relaties en identiteit. 

Borderline is een psychische stoornis die de denkprocessen en gevoelens over jezelf en anderen beïnvloedt, waardoor je in het dagelijks leven in de problemen kunt komen. Het is dus belangrijk dat je het opspoort.

Je wilt natuurlijk liefdevolle en duurzame relaties, maar de impulsiviteit, ongepaste woede en frequente stemmingswisselingen werken tegen je. 

Dit kan zeer belastend zijn met de intense verlatingsangst of moeite om alleen te zijn wat ook bij borderline optreedt.

Gelukkig is er wat aan te doen. Aan de hand van zowel fysieke als mentale symptomen kun je het herkennen. 

Dit artikel vertelt je de symptomen van borderline, hoe het gediagnosticeerd wordt, de oorzaken en behandelingsmogelijkheden.

warrige man twijfelt met hand op hoofd

Symptomen borderline

Borderline beïnvloedt het denken, je gedrag en hoe je je tot andere verhoudt. Er kunnen dus verschillende symptomen optreden.

Borderline voelt als een achtbaan waarin alles instabiel lijkt en ook alles regelmatig op een onduidelijke en verwarrende manier kan veranderen.

Mensen met borderline zijn vaak ook extreem gevoelig en hebben het gevoel alsof ze een blootliggend zenuwuiteinde hebben. Zo kunnen kleine dingen intense reacties triggeren. 

Eenmaal overstuur zal je ook niet gemakkelijk te kalmeren zijn. Het is dus begrijpelijk hoe deze instabiliteit en onvermogen om tot rust te komen tot impulsief gedrag leidt en instabiele relaties.

De hoofdsymptomen van borderline zijn:

  1. verlatingsangst
  2. instabiele relaties
  3. impulsief, zelfdestructief gedrag
  4. extreme emotionele schommelingen
  5. verschuivend, onduidelijk zelfbeeld
  6. zelfbeschadiging
  7. explosieve woede
  8. je voortdurend leeg voelen
  9. achterdocht of geen contact hebben met de realiteit

Maar er zijn nog meer symptomen waar ook iets meer over te vertellen valt.

Symptomen van borderline:

  1. intense verlatingsangst, doodsbang om in de steek gelaten te worden, wat tot extreme maatregelen kan leiden om afwijzing of scheiding te vermijden
  2. voortdurende verlatingsangst
  3. relaties zijn perfect of afschuwelijk (geen middenweg): het gevoel over een ander kan plotseling compleet omslaan
  4. intense onstabiele relaties (patroon)
  5. perioden waarin je het contact met de werkelijkheid verliest of perioden van stressgerelateerde paranoia
  6. achterdochtige gedachten over andermans motieven
  7. snelle zelfbeeld of identiteitsveranderingen: wanneer doelen en waarden snel verschuiven, doen alsof je helemaal niet bestaat of jezelf als slecht ziet
  8. riskant en impulsief gedrag: gokken, onveilige seks, roekeloos autorijden, buitensporige uitgaven, drugsmisbruik, eetbuien, eigen succes saboteren (goede relatie of baan opzeggen)
  9. schadelijk, sensatiezoekend gedrag: dit treedt met name op wanneer je overstuur bent
  10. met impulsieve gebaren de ander dichtbij proberen te houden wanneer je je onzeker in een relatie voelt
  11. snel veranderende emoties: geluk kan zo omslaan in moedeloosheid
  12. grote stemmingswisselingen (paar uur tot dagen): intense blijdschap, schaamte, prikkelbaarheid of angst
  13. vaak extreme droefheid, angst en woede ervaren
  14. suïcidale dreigementen, suïcidaal gedrag of zelfverwonding: vaak door de angst voor afwijzing of scheiding
  15. intense, ongepaste woede: vaak boos worden, gevechten, sarcasme, verbitterdheid, 
  16. je voortdurend leeg voelen

Je kunt niet meer helder nadenken als de overweldigende emoties je in je greep hebben. Met beide benen op de grond blijven is erg moeilijk.

Naderhand kunnen er schaamte of schuldgevoelens zijn voor de dingen die gezegd of gedaan hebt.

Als je meerdere symptomen ervaren hebt is er mogelijk sprake van borderline persoonlijkheidsstoornis. 

Meestal begint borderline op jongvolwassen leeftijd. In deze fase kan het ook erger lijken, maar naarmate je ouder wordt kan het geleidelijk verbeteren.

Diagnose borderline

Aan de hand van de symptomen, gedragingen, relaties en geestelijke gezondheid kan de diagnose gesteld worden. 

Hiervoor worden er een aantal gesprekken gevoerd waar eventueel ook de familieleden en vrienden bij betrokken kunnen worden. 

Al vanaf 11 jaar kan borderline betrouwbaar gediagnosticeerd worden.

Er is echter geen medische test die borderline zo even kan bevestigen. Borderline kan ook met andere problemen verward worden, het is daarom belangrijk dat een medisch professional de diagnose stelt.

Aan de hand van lichamelijk onderzoek en eventueel bloedonderzoek kunnen andere problemen uitgesloten worden. 

Bovendien zijn er veel voorkomende bijkomende stoornissen zoals bipolaire stoornis, angststoornissen, depressie, eetstoornissen en middelenmisbruik. Borderline is zelden de enige diagnose.

Oorzaken borderline

Waarschijnlijk wordt borderline door een combinatie van factoren veroorzaakt waaronder:

  1. Genetica.
  2. Hersenontwikkelingsproblemen: bepaalde hersendelen zijn kleiner zoals de hippocampus (zelfbeheersing en gedrag), amygdala (emoties) en de orbitofrontale cortex (besluitvorming en planning).
  3. Omgevingsfactoren: verwaarlozing, langdurige leed, angst of misbruik. 
  4. De vroege opvoeding kan de ontwikkeling van die hersendelen beïnvloeden.
  5. Iets mis met de chemische stoffen in je hersenen: er kan een probleem zijn met serotonine.

Om de controle over je gevoelens, gedachten en handelingen terug te krijgen, zul je een behandeling nodig hebben.

Behandeling borderline

De behandeling van borderline omvat gesprekstherapie (psychotherapie), medicijnen of een combinatie daarvan.

Met consistente behandelingen kan de stoornis bij veel mensen na verloop van tijd beter worden. Dit vraagt wel geduld, tijd en toewijding. Een succesvolle behandeling zal vaak ook de andere bijkomende stoornissen verbeteren. 

Wanneer je erg overstuur bent of mogelijk jezelf of anderen iets aan kan doen, kan een kortdurend verblijf in het ziekenhuis de juiste optie zijn.

Take home message

Als je je emoties en gedrag moeilijk kunt beheersen, onstabiele relaties hebt gehad en problemen hebt met je zelfbeeld heb je mogelijk borderline.

De hoofdsymptomen van borderline zijn impulsief, zelfdestructief gedrag, verlatingsangst, extreme emotionele schommelingen, instabiele relaties, verschuivend, onduidelijk zelfbeeld, je voortdurend leeg voelen, zelfbeschadiging, explosieve woede en achterdocht of geen contact hebben met de realiteit.

Aan de hand van alle tekenen en symptomen en het uitsluiten van andere mogelijke oorzaken kan de diagnose borderline gesteld worden. 

De behandeling bestaat uit psychotherapie, medicijnen of beide. Met geduld en toewijding kan deze behandeling succesvol worden.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Chanen, A. M., Nicol, K., Betts, J. K., & Thompson, K. N. (2020). Diagnosis and treatment of borderline personality disorder in young people. Current Psychiatry Reports, 22(5), 1-8.

Guilé, J. M., Boissel, L., Alaux-Cantin, S., & de La Rivière, S. G. (2018). Borderline personality disorder in adolescents: prevalence, diagnosis, and treatment strategies. Adolescent health, medicine and therapeutics, 9, 199.