Heb ik Iets Gebroken? de Symptomen

Na een harde val, klap of ongeluk vraag je je al snel af of er iets gebroken is. Aan de hand van bepaalde symptomen kun je een breuk onderscheiden van een kneuzing.

Soms is het ook moeilijk te zeggen of het bot gebroken is, vooral wanneer het in dezelfde positie is gebleven.

Uiteraard weet je het alleen zeker als je langs de dokter gaat en eventueel een röntgenfoto laat maken. 

Dit artikel vertelt je of je iets gebroken hebt, de symptomen van een kneuzing, diagnose en behandeling.

fysio-checkt-elleboog-op-breuk

Symptomen van een botbreuk

Pijn, zwelling en misvorming zijn de drie meest voorkomende tekenen van een fractuur, maar er zijn nog meer tekenen en symptomen die op kunnen treden.

Symptomen van een gebroken bot kunnen omvatten:

  • Blauwe plekken en verkleuringen: vaak een van de eerste signalen van een gebroken bot.
  • Knak of knarsend geluid bij het letsel.
  • Beperkte beweging of onvermogen om het aangetaste gebied of nabijgelegen gewrichten normaal te gebruiken.
  • Plotselinge pijn.
  • Gevoeligheid rond het getroffen gebied.
  • Roodheid, warmte of blauwe plekken.
  • Ontwrichtingen.
  • Toenemende pijn bij druk, beweging, of aanraking.
  • Zwelling.
  • Onvermogen om gewicht te dragen.
  • Functieverlies.
  • Misvorming.
  • Kraken onder de huid (crepitus).

De ervaring van een botbreuk kan schokkend zijn en gepaard gaan met misselijkheid, duizeligheid of flauwvallen.

In sommige gevallen kan een kleine botbreuk of barst niet veel pijn veroorzaken en kan het zelfs onopgemerkt blijven. Symptomen variëren enigszins per persoon.

Een paar extra overwegingen:

  • Hematoom: Bij een botbreuk ontstaat een bloeding (hematoom), vergelijkbaar met een kneuzing. Dit helpt het bot genezen door de aanwezigheid van helende factoren.
  • Standsverandering: Het gebroken lichaamsdeel kan vervormd zijn, en in ernstige gevallen kan het bot zelfs door de huid steken.

Het is belangrijk op te merken dat sommige symptomen ook kunnen wijzen op een kneuzing in plaats van een breuk.

Bot gebroken of gekneusd?

Bij een kneuzing breken de kleine onderhuidse bloedvaatjes terwijl bij een botbreuk ook bloed uit het gebroken bot kan lekken. 

Het bot bestaat uit dunne botbalkjes. Als er slechts een paar botbalkjes zijn gebroken is er sprake van een kneuzing. Als daarentegen alle botbalkjes zijn gebroken is er sprake van een botbreuk. Een botkneuzing kan beschouwd worden als een voorstadium van een echte breuk.

Botkneuzingen zijn over het algemeen minder ernstig en komen vaak voor in de enkel, knie en dijbeen. Ze kunnen echter ook optreden in de elleboog, pols, voet, hiel, bekken of heup.

Een MRI kan helpen bij het bevestigen van een botkneuzing, in tegenstelling tot een röntgenfoto.

Kortom, een botkneuzing ontstaat wanneer er scheurtjes onder de de huid ontstaan waarbij er bloed en vocht vrijkomt. 

Alleen een medische professional kan een botbreuk van een kneuzing onderscheiden.

Oorzaken botbreuken

In de meeste gevallen breken botten wanneer ze worden blootgesteld aan meer kracht dan ze aankunnen. Vooral botten die draaien of verdraaien, zijn kwetsbaar.

Een val, directe impact, of letsel kan leiden tot botbreuken. Bovendien kunnen ziekten zoals osteoporose of botkanker de botten verzwakken en stressfracturen veroorzaken, waarbij herhaalde stress en belasting het bot verzwakken.

Als je vermoedt dat je een botbreuk hebt, is het belangrijk om snel medische hulp te zoeken voor een juiste diagnose en passende behandeling.

Diagnose botbreuk

Met behulp van een anamnese (het uitvragen van symptomen), lichamelijk onderzoek en aanvullend onderzoek kan een botbreuk, ook wel een fractuur genoemd, worden gediagnosticeerd.

Asdrukpijn is een indicatie van een mogelijke botbreuk. Als je pijn ervaart wanneer de arts druk uitoefent op de lengteas van het bot, spreken we van asdrukpijn. De aanwezigheid van asdrukpijn geldt als een sterke aanwijzing voor een botbreuk.

Aanvullend onderzoek kan onder meer bestaan uit:

  • Röntgenfoto’s
  • MRI: dit zijn grote magneten die het lichaam gedetailleerd in kaart kunnen brengen.
  • CT-scan: deze levert gedetailleerde beelden op met behulp van röntgenstralen en geeft een nauwkeurig beeld van botten, vetweefsel, spieren en organen.

Meest voorkomende botbreuken

Als het bot gebroken is met een intacte huid, spreken we van een gesloten (of enkelvoudige) breuk. Wanneer het bot daarentegen door de huid heen steekt, wordt dit aangeduid als een open (of samengestelde) breuk.

Er bestaan verschillende soorten fracturen:

  • Greenstick fractuur: een onvolledige breuk waarbij het bot buigt omdat slechts een deel ervan is gebroken.
  • Spirale fractuur: bijvoorbeeld bij een verdraaiingsblessure loopt de breuk in een spiraalsgewijze vorm rond het bot.
  • Transversale fractuur: een breuk die in een rechte lijn over het bot loopt.
  • Segmentale fractuur: hetzelfde bot is op twee plaatsen gebroken, wat resulteert in een zwevend stuk bot.
  • Samendrukkingsfractuur: het bot is verbrijzeld, waardoor het platter of breder lijkt.
  • Schuine fractuur: een diagonale botbreuk.
  • Gecompliceerde breuk: wanneer het bot in drie of meer stukken is gebroken, met meerdere botfragmenten op de plaats van de breuk.
  • Stressfracturen: deze ontstaan vaak door overbelasting en repetitieve krachten, zoals bij lange afstanden lopen.
  • Avulsiefractuur: dit treedt op wanneer een ligament of pees een stukje bot wegtrekt.

Behandeling botbreuk

Een adequate behandeling is van essentieel belang, aangezien je natuurlijk geen blijvende misvorming wilt oplopen of last wilt krijgen van gewrichtsproblemen.

1. Juiste stand. Het kan nodig zijn dat artsen het gebroken bot weer in de juiste stand moeten brengen. Dit proces kan vereisen dat je een algehele verdoving krijgt. Het is mogelijk verstandig om gedurende deze periode even niets te drinken of te eten.

2. Gips. Gips kan worden gebruikt om het gebroken bot in de juiste positie te stabiliseren en te laten genezen. Het biedt ondersteuning en beperkt bewegingen, waardoor het bot de kans krijgt om te herstellen. Het dragen van gips is cruciaal om ervoor te zorgen dat het bot de juiste genezingsomstandigheden heeft en om volledige mobiliteit te herstellen.

3. Chirurgische ingreep. In sommige gevallen is een chirurgische ingreep noodzakelijk, vooral bij gecompliceerde breuken. Chirurgen kunnen pennen, schroeven of platen gebruiken om de botten op de juiste plaats te houden tijdens het genezingsproces.

4. Fysiotherapie. Na de immobilisatieperiode kan fysiotherapie nodig zijn om de spierkracht, flexibiliteit en mobiliteit te herstellen. Dit helpt om de functionaliteit van het aangedane lichaamsdeel te verbeteren en het risico op verdere complicaties te verminderen.

5. Medicatie. Pijnstillers kunnen worden voorgeschreven om pijn te beheersen, en in sommige gevallen kunnen medicijnen worden voorgeschreven om ontstekingen te verminderen en het genezingsproces te ondersteunen.

Het is van groot belang dat de behandeling wordt begeleid door medische professionals om ervoor te zorgen dat het bot op een optimale manier geneest en dat eventuele complicaties adequaat worden aangepakt.

Het opvolgen van de instructies van de arts en het bijwonen van geplande follow-upafspraken zijn essentieel voor een succesvolle behandeling van een botbreuk.

Weetje

Wist je dat je bot tot wel 18 maanden blijft genezen? Het bot remodelleert zichzelf namelijk waarbij het initiële bot voor volgroeid bot wordt vervangen.

Take home message

Als je hard bent gevallen of een klap hebt gehad ben je al snel bang dat je dat je iets gebroken hebt. Dus heb ik iets gebroken?

Pijn, zwelling en misvorming zijn de meest voorkomende tekenen van een fractuur. Blauwe plekken en verkleuringen zijn vaak een van de eerste tekenen van een gebroken bot.

Andere symptomen zijn gevoeligheid, plotselinge pijn, roodheid, warmte, ontwrichtingen, zwelling, het gewicht niet kunnen dragen, functieverlies en misvorming.

Mogelijk hoor je een knakkend of knarsend geluid bij het optreden van het letsel. Ook kan het zijn dat je het aangedane gebied of nabijgelegen gewrichten niet goed kunt gebruiken of bewegen, en dat je pijn ervaart bij aanraking, beweging, gewicht op het letsel of wanneer je erop drukt.

Omdat een botbreuk vaak een specifieke behandeling vereist en symptomen ook op andere aandoeningen kunnen wijzen, is het van groot belang om een dokter te raadplegen voor een nauwkeurige diagnose en passende behandeling.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Echeverri, L. F., Herrero, M. A., Lopez, J. M., & Oleaga, G. (2015). Early stages of bone fracture healing: formation of a fibrin–collagen scaffold in the fracture hematoma. Bulletin of mathematical biology, 77(1), 156-183.