Autisme ontstaat door verschillen in de hersenen waaronder genetische aandoeningen. Aan het uiterlijk is meestal niets te zien, maar aan de hand van het gedrag en de communicatie kan autisme vastgesteld worden.  

In het dagelijks leven heeft een kind met autisme soms veel hulp nodig terwijl een ander met weinig tot geen ondersteuning kan leven en werken.

De symptomen van autisme verschillen per leeftijd en kunnen tussen meisjes en jongens ook nog eens verschillend zijn. Dus, heeft mijn kind autisme?

Dit artikel vertelt je per leeftijd de tekenen van autisme, de groepen symptomen inclusief de verschillende symptomen tussen jongens en meisjes.

Autisme symptomen jonge kinderen

Jonge kinderen met autisme kunnen zich met de volgende symptomen presenteren:

1. niet op hun naam reageren
2. als je lacht naar hen, glimlachen ze niet terug
3. bij bepaalde geluiden, geuren of smaken overstuur raken
4. oogcontact vermijden
5. herhaaldelijke bewegingen: met het lichaam wiegen, met de vingers of handen wapperen
6. dezelfde zinnen herhalen 
7. minder spraakzaam dan andere kinderen

Autisme symptomen oudere kinderen

Oudere kinderen met autisme kunnen zich met de volgende symptomen presenteren:

1. niet begrijpen wat anderen voelen of denken
2. moeite om vrienden te maken
3. een strikt dagelijks ritme belangrijk vinden 
4. van streek raken als het dagelijks ritme verandert
5. hun gevoelens moeilijk kunnen uiten, hoe ze zich voelen vinden ze dus moeilijk om te zeggen
6. bepaalde onderwerpen of activiteiten erg interessant vinden 
7. van streek raken als hen iets gevraagd wordt 
8. liever alleen zijn
9. dingen te letterlijk opvatten: niet begrijpen wat een uitdrukking betekent

Communicatieve, sociale en interactieve vaardigheden

Tekenen van autisme met betrekking tot de communicatieve, sociale communicatie en interactievaardigheden kunnen zijn:

• oogcontact vermijden of geen oogcontact houden 
• bij 9 maanden niet op de naam reageren 
• na 9 maanden geen gezichtsuitdrukkingen zoals boosheid, blij, verrast zijn of verdrietigheid
• bij 12 maanden nog weinig of geen gebaren (geen gedag zwaaien)
• na 12 maanden geen interactieve spelletjes
• bij 15 maanden nog geen interesses met anderen delen (mooie voorwerpen aan anderen laten zien)
• bij 18 maanden niet kijken (of wijzen) naar wat je aanwijst
• bij 24 maanden nog niet doorhebben wanneer iemand anders verdrietig of gekwetst is
• bij 30 maanden tijdens spelletjes niet alsof kunnen doen (alsof een speelpop drinken krijgt)
• in leeftijdsgenootjes weinig belangstelling tonen 
• bij 36 maanden of ouder moeilijk over de eigen gevoelens kunnen praten
• bij 36 maanden of ouder de gevoelens van anderen moeilijk kunnen begrijpen
• bij 60 maanden geen spelletjes om de beurt kunnen spelen

Gedrag en interesses

Kinderen met autisme kunnen ongebruikelijke interesses en gedragingen hebben waarmee autisme van sociale en interactieve problemen onderscheiden kunnen worden. 

Zo kunnen kinderen met autisme beperkte gedragingen en interesses hebben of zich herhalende gedragingen en interesses hebben.

Voorbeelden hiervan zijn:

• voorwerpen of speelgoed op een rij zetten, van streek raken wanneer deze volgorde verstoord wordt
• op de onderdelen van voorwerpen gefocust zijn zoals de wielen
• op dezelfde manier met speelgoed blijven spelen 
• echolalie: zinnen of woorden keer op keer herhalen
• met het lichaam schommelen, met de handen flapperen, in rondjes draaien 
• obsessieve interesses
• het moeten volgen van bepaalde routines 
• ongewoon reageren op klanken, proeven, ruiken, hoe dingen aanvoelen of eruitzien 
• al door kleine veranderingen van streek raken

Overige tekenen

Andere kenmerken van autisme kunnen zijn:

• vertraagde taalvaardigheden
• vertraagde cognitieve vaardigheden
• vertraagde bewegingsvaardigheden
• vertraagde leervaardigheden
• ongewone emotionele reacties
• onoplettend gedrag
• hyperactiviteit, impulsiviteit
• ongewone slaapgewoonten
• ongewone eetgewoonten
• maagdarmproblemen 
• ongewone stemming
• overmatige bezorgdheid
• stress, angst
• epileptische aanvallen of epilepsie

Een kind met autisme hoeft niet alle hierboven beschreven gedragingen te vertonen. Het kan zelfs zo zijn dat een kind geen van deze gedragingen vertoont.

Verschillen tekenen tussen meisjes en jongens

Bovendien kan autisme bij meisjes en jongens verschillend zijn. Bij meisjes is autisme soms ook moeilijker te herkennen.

Autistische meisjes kunnen bijvoorbeeld beter met sociale situaties omgaan, hun gevoelens verbergen, en stiller zijn.

Wanneer naar de dokter

Ga naar een medische professional als je autisme vermoedt. Naast een huisarts kan ook personeel van een speciale onderwijsinstelling of therapeut steun bieden. 

Beloop autisme kinderen

Autisme begint al voordat het kind 3 jaar is en kan het hele leven duren. Na verloop van tijd kunnen de symptomen gelukkig wel verbeteren.

In de eerste 12 levensmaanden kunnen al symptomen optreden terwijl bij anderen de symptomen pas na 2 jaar zichtbaar worden. 

Het kan dus zo zijn dat een kind met autisme tot 18-24 maanden alle ontwikkelingsmijlpalen behaald en vervolgens geen nieuwe vaardigheden meer opdoet.

Autisme spectrumstoornis (ASS) omvat verschillende aandoeningen:

1. autistische stoornis
2. het syndroom van Asperger
3. pervasieve ontwikkelingsstoornis niet anders gespecificeerd (PDD-NOS)

Tezamen worden ze de autismespectrumstoornissen genoemd.

Take home message

Heeft mijn kind autisme?

Voor de diagnose autisme moeten er bij het kind al vanaf de vroege kinderleeftijd sociale en communicatieve problemen zijn en herhaaldelijk, beperkt gedrag of interesses.

De arts zal hierbij de ontwikkelingsgeschiedenis en het gedrag van het kind onderzoeken. Autisme kan soms al voor de leeftijd van 18 maanden ontdekt worden.

Zoals je hebt gemerkt heeft iedereen wel in meer of mindere mate één van de beschreven symptomen zoals het het houden van vaste routines.

Echter, bij autisme kunnen de tekenen het leven op verschillende vlakken belemmeren. 

Ga langs de huisarts als je denkt dat je kind autisme heeft zodat je kind de steun krijgt die het nodig heeft.