Hoe de Morning-afterpil Werkt

Soms worden anticonceptiepillen vergeten en condooms kunnen scheuren.

Daarom kan na onbeschermde seks noodanticonceptie nodig zijn, zoals de morning-afterpil, om een zwangerschap te voorkomen.

Maar hoe werkt morning-afterpil?

KORT ANTWOORD

De morning-afterpil stopt of vertraagd het vrijkomen van de eicel vanuit de eierstokken (de ovulatie). Hierdoor kan het sperma de eicel niet bereiken en vindt er geen bevruchting plaats. De morning-afterpil bereikt dit door de stijging van het ovulatiehormoon te vertragen. Het is belangrijk om de morning-afterpil vóór de hormoongolf in te nemen, omdat deze minder effectief is als dit dichter bij de ovulatie gebeurt. Na de bevruchting is de morning-afterpil niet meer werkzaam.

Dit artikel legt uit wanneer de morning-afterpil werkt, wanneer niet, de diverse soorten en hoe zwaarlijvigheid de werking beïnvloedt.

de morning-afterpil

De eisprong en de morning-afterpill

De kans op zwangerschap is het grootst twee dagen voor en tijdens de eisprong.

Bevruchting kan echter dagen na de seks plaatsvinden, aangezien een eicel een dag overleeft en spermacellen 3-5 dagen.

De morning-afterpil is geschikt in de volgende situaties:

  • Na onbeschermde seks
  • Bij een kapot condoom
  • Na diarree, overgeven of gebruik van antibiotica (wanneer anticonceptiepillen niet meer werken)
  • Na het overslaan van een of meer anticonceptiepillen
  • Bij seksueel misbruik

Een koperspiraal kan tot wel 5 dagen na onbeschermde seks worden ingebracht als alternatieve anticonceptiemethode, en het kan 5-10 jaar zwangerschappen voorkomen.

Morning-afterpil en innesteling

Vroeger dacht men dat de morning-afterpil de innesteling van een bevruchte eicel kon voorkomen, en het werd daarom ook wel als een abortivum beschouwd.

Dit blijkt echter onjuist te zijn. Omdat er geen bevruchting plaatsvindt, is er ook geen sprake van innesteling. De morning-afterpil voorkomt dat de eicel wordt bereikt, waardoor bevruchting met een zaadcel niet kan plaatsvinden.

Soorten morning-afterpill

De morning-afterpil bevat doorgaans levonorgestrel of ulipristalacetaat.

Levonorgestrel is zonder recept verkrijgbaar, terwijl ulipristalacetaat alleen op recept te verkrijgen is.

  • Levonorgestrel (effectief binnen 3 dagen)
  • Ulipristal (effectief binnen 5 dagen)

Levonorgestrel is verkrijgbaar in een één-dosis kuur van 1,5 milligram.

Een voorbeeld van een morning-afterpil is Postinor, die progestageen bevat.

Het is beschikbaar in twee doeltreffende doseringen:

  • 1,5 mg (enkele dosis)
  • 0,75 mg (twee doses, met een tussenpoos van 12 uur)

Wanneer morning-afterpil innemen?

Hoe eerder je de morning-afterpil inneemt hoe beter, idealiter binnen 72 uur na de onbeschermde seks. De werkzaamheid bedraagt in dat geval 85%.

Na 72 uur neemt de werkzaamheid af en na 120 uur zal het zwangerschapsrisico maar liefst 5 keer hoger zijn dan wanneer je het binnen een dag had ingenomen.

Je moet het dus zo snel mogelijk na onbeschermde seks innemen. De naam “morning-afterpil.” is daarom onjuist. Als je tot de volgende ochtend zou wachten kan de effectiviteit al afgenomen zijn.

Nadat je de morning-afterpil hebt ingenomen zul je de rest van je cyclus een condoom moeten gebruiken of andere barrière-anticonceptiemethode.

Houd er rekening mee dat de morning-afterpil je volgende menstruatie zou kunnen uitstellen. Echter, wanneer je na 21 dagen nog niet ongesteld bent is het verstandig om een zwangerschapstest te doen.

Zwaarlijvigheid morning-afterpil

Uit studies blijkt dat het gewicht van de vrouw invloed heeft op de werkzaamheid van de morning-afterpil.

Hoe zwaarder de vrouw is, hoe minder goed de morning-afterpil werkt. Bij een BMI van 30 of hoger zal de morning-afterpil 4 keer minder effectief zijn in vergelijking met degenen met een gezond gewicht.

In dat geval is een koperspiraal mogelijk de betere oplossing. Bespreek dit met je arts.

De volgende geneesmiddelen kunnen de afbraak van de morning-afterpill versnellen en daarmee effectiviteit van de morning-afterpil mogelijk verlagen:

  1. sint-janskruid
  2. epilepsie medicatie
  3. hiv-medicatie
  4. tuberculose geneesmiddelen

Take home message

Na onbeschermde seks of het mislukken van de anticonceptiemethode zoals het scheuren van een condoom kan de morning-afterpill gewenst zijn. De morning-afterpil valt onder de noodanticonceptie.

Dus hoe werkt morning-afterpil?

De morning-afterpil zorgt ervoor dat de eierstok de eicel vertraagd afgeeft zodat de spermacel de eicel niet kan bereiken. Het vrijgeven van de eicel kan ook gestopt worden. Je bent te laat als de spermacel de eicel al bevrucht heeft. 

Je kunt de morning-afterpil zonder recept krijgen, je hoeft je hierbij niet te legitimeren. Hoe de apotheker ook over het staken van de zwangerschap denkt, de apotheker zal de morning-afterpil altijd moeten verstrekken.

Stel dat je toch zwanger wordt na de morning-afterpil, dan zal de foetus hoogstwaarschijnlijk geen schade opgelopen hebben.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Grou, F., & Rodrigues, I. (1994). The morning-after pill—how long after?. American Journal of Obstetrics and Gynecology, 171(6), 1529-1534.