Steeds meer mensen komen erachter dat fluoride niet zo onschuldig is als dat het lijkt. Dus is fluoride tandpasta slecht?

Dit artikel vertelt je de gevaren van fluoride tandpasta en de eventuele voordelen.

De gevaren van fluoride 

Hoewel we elke dag onze tanden poetsen weten de meeste mensen niet precies wat er in hun mond en lichaam komt. 

Fluoride is echter een bijproduct van de koper-, ijzer- en aluminiumproductie. Fluoride brengt verschillende nadelen en gevaren met zich mee. 

Giftigheid. De waarschuwingsetiketten zijn er niet zonder reden. Fluoride tandpasta is namelijk giftig. Vier mechanismen kunnen de giftigheid verklaren, namelijk het veranderen van de zuurgraad (ph), remming van eiwitten, verstoring van het elektrolytenevenwicht en de verstoring van organellen.  Het kan in lage doseringen voor vergiftigingsverschijnselen zorgen zoals hoofdpijn, misselijkheid, maagpijn en braken. Een hele tube zou een klein kind kunnen doden. Fluoride is dus giftiger dan je in eerste instantie zou denken.

Fluoride-ophoping. Fluoride kan zich in het lichaam ophopen. Van alle fluoride dat volwassenen binnenkrijgen kunnen de nieren slechts 50-60% uitscheiden. De rest zal zich in het lichaam ophopen. De nieren van zuigelingen en kinderen kunnen maar liefst 80% van het fluoride in de botten absorberen. De fluorideconcentratie neemt toe naarmate je ouder wordt. 

Hersenschade. Uit een groot aantal onderzoeken blijkt dat fluoride de hersenfuncties kunnen verstoren en de hersenen kunnen aantasten. Fluoride kan de neurologische ontwikkeling en de visueel-ruimtelijke organisatie aantasten. Het kan zelfs de pijnappelklier beschadigen.

Lager IQ. Fluoride kan zowel de hersenontwikkeling als het gedrag beïnvloeden. Uit een beperkt aantal onderzoeken blijkt dat fluoride zelfs een verlaagd IQ kan veroorzaken. Dit blijkt uit gebieden waar de fluoride inname erg hoog is. 

Onvruchtbaarheid. Onderzoek heeft aangetoond dat hoge fluoridedoseringen de vruchtbaarheid kan aantasten. Het kan bij dieren namelijk het mannelijk voortplantingssysteem beschadigen.  Onder proefpersonen had fluoride zelfs het sperma aangetast waardoor de onvruchtbaarheid toenam. Bovendien wordt een hoger onvruchtbaarheidscijfer gezien bij paren met een hoge fluoride-inname. De vruchtbaarheid is ook lager onder werkers die zijn blootgesteld aan fluoride.

Fluorose. Hoewel fluoride  de tanden tegen gaatjes en tandbederf kunnen beschermen zorgt het soms ook voor tandproblemen. Witte vlekken, witte strepen, bruine, zwarte vlekken kunnen een uiting zijn van fluorose. Het kan zelfs putjes of afgebrokkeld tandglazuur veroorzaken. Dit ontstaat in de levensfase waarin de fluoride-inname hoog is. Fluorose tast tijdens de tandvorming (0-8 jaar) het tandglazuur aan.

Hogere glucosespiegels. Fluoride wordt in verband gebracht met diabetes. Fluoride kan de insuline niveaus en bloedsuikerregulatie beïnvloeden. Er werden namelijk lagere insulinespiegels en hogere bloedsuikerspiegels aangetroffen in degene met hogere fluoride concentraties.

Huidproblemen. Het gebruik van fluoride tandpasta kan dermatitis veroorzaken. Hierbij kan je last krijgen van een rode, droge, jeukende en schilferige huid. Het kan over het gehele lichaam voorkomen, maar het zit in de meeste gevallen rond de mond. Onverklaarde nieuwe huidproblemen kunnen dus mogelijk verbeteren als je overschakelt op een andere tandpasta.

Broze botten. De nieren kunnen niet alle fluoride klaren waardoor het zich gaat ophopen. Deze ophoping vindt voornamelijk in de botten plaats. Dit kan de kans op botafwijkingen en botbreuken verhogen. Hoge concentraties fluoride onder ouderen wordt in verband gebracht met osteoporose en heupfracturen.

Vroege puberteit. Het is dus duidelijk dat fluoride de hersenontwikkeling kan beïnvloeden. Wetenschappers denken dat fluoride de gemiddelde leeftijd van de puberteit kan laten dalen. Zodra de melatonineproductie van kinderen wordt aangetast kan de puberteit bij kinderen eerder optreden.

Wat maakt fluoride gezond?

Fluoride biedt bescherming tegen gaatjes en tandbederf en wordt daarom ook wel de gaatjesbestrijder genoemd. 

Fluoride maakt het tandglazuur beter bestand tegen zuuraanvallen waardoor gaatjes voorkomen kunnen worden. Fluoride beschikt namelijk over een aantal bijzondere eigenschappen:

1. remineraliseren: het bouwt verzwakt tandglazuur weer op 
2. voorkomt de groei van schadelijke mondbacteriën 
3. gaat vroege tegen van tandbederf tegen 
4. vertraagt het verlies van tandglazuur mineralen

Kortom, fluoride heeft zowel voordelen als nadelen. 

Wel of geen fluoride tandpasta?

Fluoride is een controversieel onderwerp. Er zijn zowel positieve als negatieve dingen. De schadelijke effecten zijn waarschijnlijk aan overconsumptie te wijten. 

Voor de leeftijd van zes jaar kunnen overmatige hoeveelheden fluorideproblemen veroorzaken.

Fluorose kan bij kinderen voorkomen, maar nadat de tanden zijn gevormd zal het waarschijnlijk niet meer voorkomen.

Take home message 

Fluoride is een bijproduct dat wordt gevormd tijdens de productie van koper, ijzer en aluminium.

Het kan gaatjes voorkomen door het tandglazuur beter tegen zuuraanvallen bestand te maken. 

De hoeveelheden fluoride in tandpasta zijn over het algemeen veilig als je het op de aanbevolen manier gebruikt.

Echter, teveel fluoride wordt in verband gebracht met meerdere gezondheidsproblemen zoals huidproblemen, hogere bloedsuikerspiegels, onvruchtbaarheid, hersenschade, vroege puberteit en broze botten.

Kortom, fluoride beschermt tegen gaatjes en tandbederf, maar het brengt ook een aantal risico’s met zich mee.