Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Massage wordt wijdverspreid toegepast. Echter, de effectiviteit wordt wetenschappelijk vaak in twijfel getrokken.
Dus is massage gezond?
KORT ANTWOORD
Massage is absoluut gezond. Het bevordert voornamelijk de geestelijke gezondheid. Massage verhoogt de gelukshormonen serotonine en dopamine, verlaagt stresshormoon cortisol en zorgt voor een toename van hersenactiviteiten in de linker frontale cortex. Door de bovengenoemde effecten ervaart men verhoogde mentale alertheid, minder angst en depressie en een verbetert immuunsysteem. De lichamelijke voordelen van massage zijn pijnvermindering bij gewrichtsklachten en soms een verbeterde range of motion. Massage leidt waarschijnlijk niet tot sneller spierherstel, maar kan wel de symptomen gedeeltelijk verlichten.
Om de stand van zaken duidelijk te maken wat betreft massage, zullen we zowel de voor- en nadelen van massage op een rijtje zetten.
Bewezen gezondheidsvoordelen van massage
Volgens Mayo Clinic is massage een algemene term voor het drukken, wrijven en manipuleren van de huid, spieren, pezen en ligamenten.
Er zijn veel soorten massages variërend van lichte Zweedse massages tot diepe druk zoals traditionele Thaise massages of bindweefselmassages.
Dankzij dit uitgebreid reviewonderzoek kunnen we met zekerheid zeggen dat massage leidt tot de volgende gezondheidsvoordelen:
Stimulatie en activering van de nervus vagus. De nervus vagus is een belangrijk onderdeel van je parasympatische zenuwstelsel – het ruststelsel. Het beïnvloedt je ademhaling, spijsvertering en hartslag, die allemaal een enorme invloed kunnen hebben op je geestelijke gezondheid. De voordelen van meditatie komen mogelijk ook voort uit stimulatie van de nervus vagus. Het wordt in verband gebracht met verhoogde oplettendheid, verhoogde intonatie van de stem en animatie van gezichtsuitdrukkingen, en verhoogde maagmotiliteit.
Verhoging van gelukshormonen. Massage verhoogt serotonine- en dopaminelevels en verlaagt stof P. wat depressie en pijn kan helpen verlichten.
Verlaging van stresshormoon. Cortisol is een stresshormoon dat bij hoge concentraties in verband wordt gebracht met verschillende nadelen. Doordat massage een cortisolverlagende werking heeft zou je kunnen concluderen dat het helpt tegen:
- angststoornissen
- depressie
- hoofdpijn
- hartziekten
- geheugen- en concentratieproblemen
- een verslechterd immuunsysteem
Positieve hersenactiviteit. Tijdens en vlak na een massage wordt een grotere activering van de linker frontale cortex waargenomen, waardoor oplettendheid en cognitieve functie wordt vergemakkelijkt.
Kortom: massage is gezond. Maar via welke weg massage tot deze voordelen leidt, is nog niet helemaal duidelijk. Wetenschappers beargumenteren dat de oorzaak ligt bij aanrakingen, de setting en het idee dat er goed voor je wordt gezorgd.
Weetje
In 400 voor Christus, zei Hippocrates dat geneeskunde de kunst van het wrijven was.
Minder sterk bewezen voordelen van massage
Massage wordt vaak toegepast met de bedoeling de soepelheid te verbeteren of stijfheid te verminderen in musculotendineus weefsel. Er is echter een gebrek aan ondersteunend bewijs dat dergelijke mechanische effecten optreden.
De volgende voordelen worden vooral gevonden bij lichte massages en minder bij Thaise- of diepweefselmassages.
Effectief tegen gewrichtspijn. Studies naar nek-, rug-, knie-, voet- en heupklachten vergeleken massagetherapie met andere soorten therapie. Massagetherapie leidt meestal tot minder pijn en blijkt vaak effectiever dan andere therapieën (ultrasound). In enkele studies werden patiënten ook geleerd om zichzelf dagelijks kort te masseren tussen behandelingen in wat aan de effectiviteit kon bijdragen.
Verbetering van bewegingsvrijheid. Van massagetherapie kan worden verwacht dat het de bewegingsvrijheid verbetert en met mindere mate de spierkracht, aangezien er bij massage rechtstreeks druk wordt uitgeoefend op het spierweefsel. In ten minste vijf studies hebben we een toename gezien in bewegingsbereik en/of toegenomen kracht en een verbeterde neuromusculaire functie. Specifiek gaat het om vergroting van abductie van de schouder, verbeterde spierkracht, afname van hypertoniciteit en vermindering van ongecontroleerde bewegingen bij Parkinson patiënten. Recentere onderzoeken tonen aan dat bewegingsvrijheid voornamelijk blijkt bij de voeten, maar minder bij de rug of knieën. Concluderend is er voor bewegingsvrijheid en spierkracht dus aanleiding, maar is het totale bewijs nog te gering. Ook lijkt massagetherapie niet superieur te zijn in vergelijking met andere soorten fysieke therapieën.
Massage leidt mogelijk niet to sneller spierherstel. 75% van de mensen gelooft dat massage helpt bij sneller spierherstel. Hoewel het sommige symptomen van spierherstel gedeeltelijk kan verlichten, is er zelden een sterk effect aangetoond tussen massage en spierherstel. Slechts minimale effecten worden gevonden bij kortdurende massages van minder dan 12 minuten en voornamelijk na hoog-intensiteit workouts.
Nadelen massage
Ook massages kunnen soms nadelen hebben.
Kortetermijneffecten. Massagetherapie heeft een gunstige invloed, maar het is echter de vraag of deze effecten ook nog op de lange termijn aanwezig zijn.
Duizeligheid en flauwvallen. Na de massage kan je je duizelig voelen. De meest voorkomende verklaring hiervoor is posturale hypotensie, oftewel een lage bloeddruk waardoor duizeligheid en een licht gevoel in het hoofd kan optreden.
Slaperigheid. Na de massage kan er vermoeidheid of een slaperig gevoel optreden. Dit kan te maken hebben met het vrijkomen van stress en/of de spierontspanning. Dit effect zou niet langer dan de dag van de massagesessie mogen duren.
Hoofdpijn. Na een diepweefselmassage wordt er nog wel eens hoofdpijn ervaren.
Pijn. Een paar dagen na de massage kan het gemasseerde gebied gevoelig en pijn zijn. Hoewel dit normaal is behoort het toch tot de nadelen.
In sommige gevallen wordt massage afgeraden:
- actieve koorts
- een te hoge bloeddruk
- ontstekingen door verwondingen
- huidaandoeningen: actieve herpes, impetigo, steenpuisten, spataderen
- infectieziekten
- hernia
- vormen van kanker waarbij chemotherapie of bestraling een rol speelt en huidkankers
Gelukkig kunnen probleemgebieden vaak vermeden worden. Eventueel kan ook de massagestijl aangepast worden.
Take home message
Hoewel massage vaak wordt gegeven wordt het ook vaak in twijfel getrokken. Dus is massage gezond?
Massage is absoluut gezond en zorgt voor pijnverlichting, stressverlichting en een verbeterde gemoedstoestand.
Door de hierboven genoemde effecten kan massage onder andere de hartgezondheid bevorderen, het immuunsysteem versterken en de bloeddruk verlagen.
Bewijs voor verbetering van spierfunctioneren en gewrichtsklachten is gering en vereist meer onderzoek om definitieve conclusies te vormen.
Over Diederik
Bronnen
Field, T., Diego, M., & Hernandez-Reif, M. (2007). Massage therapy research. Developmental Review, 27(1), 75-89.
Field, T., Diego, M. A., Hernandez-Reif, M., Schanberg, S., & Kuhn, C. (2004). Massage therapy effects on depressed pregnant women. Journal of Psychosomatic Obstetrics & Gynecology, 25(2), 115-122.
Adams, R., White, B., & Beckett, C. (2010). The effects of massage therapy on pain management in the acute care setting. International journal of therapeutic massage & bodywork, 3(1), 4.
Field, T. (2016). Massage therapy research review. Complementary therapies in clinical practice, 24, 19-31.
Moyer, C. A., Rounds, J., & Hannum, J. W. (2004). A meta-analysis of massage therapy research. Psychological bulletin, 130(1), 3.
Thomson, D., Gupta, A., Arundell, J., & Crosbie, J. (2015). Deep soft-tissue massage applied to healthy calf muscle has no effect on passive mechanical properties: a randomized, single-blind, cross-over study. BMC Sports Science, Medicine and Rehabilitation, 7(1), 1-8.
Sripongngam, T., Eungpinichpong, W., Sirivongs, D., Kanpittaya, J., Tangvoraphonkchai, K., & Chanaboon, S. (2015). Immediate effects of traditional Thai massage on psychological stress as indicated by salivary alpha-amylase levels in healthy persons. Medical science monitor basic research, 21, 216.
Gholami-Motlagh, F., Jouzi, M., & Soleymani, B. (2016). Comparing the effects of two Swedish massage techniques on the vital signs and anxiety of healthy women. Iranian journal of nursing and midwifery research, 21(4), 402.
