Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
De kans is slechts 10% dat je ooit bloed in je urine krijgt, dan schrik je je natuurlijk dood. Maar kan bloed in de urine kwaad?
KORT ANTWOORD
Vaak is bloed in de urine onschuldig, maar het kan ook op een ernstig gezondheidsprobleem duiden. Zelfs als je maar één keer bloed in de urine hebt gehad kan er wat ernstigs aan de hand zijn. Om deze reden moet je altijd langs een dokter gaan. Zo kan pijnloos bloedplassen een symptoom zijn van kanker. Als je de klacht negeert kan het bijvoorbeeld nierziekte en kanker verergeren.
De dokter kan aan de hand van een lichamelijk onderzoek, urineanalyse en eventueel aanvullend onderzoek het onderliggende probleem achterhalen. De behandeling is afhankelijk van de precieze oorzaak.
Dit artikel vertelt je de meest voorkomende oorzaken van bloed plassen, waar het bloed vandaan komt en wanneer je langs de arts moet.
Veelvoorkomende oorzaken bloed plassen
Veelvoorkomende oorzaken van bloed in urine zijn urineweginfecties, intensieve inspanning, prostaatvergroting en nier- en blaasstenen.
In 25% van de gevallen wordt het veroorzaakt door een infectie (cystitis, urethritis, prostatitis).
In 20% van alle gevallen wordt het veroorzaakt door stenen en in 10% van de gevallen wordt er geen specifieke oorzaak gevonden.
Bloed in de urine dat veroorzaakt wordt door geneesmiddelen en intensieve lichaamsbewegingen gaat gelukkig vaak binnen een paar dagen vanzelf over.
Meestal is er niets ernstigs aan de hand, maar het moet altijd door een huisarts worden nagekeken.
Oorzaken van bloed plassen
Urineweginfectie. Een urineweginfectie zoals een blaasontsteking behoort tot een van de meest voorkomende oorzaken van bloed in de urine. Dit ontstaat wanneer bacteriën via de urinebuis naar binnen dringen. De plasbuis van vrouwen is nou eenmaal korter waardoor vrouwen een verhoogd risico lopen. Symptomen van een urineweginfectie zijn onder andere een branderig en pijnlijk gevoel bij het plassen, een sterk ruikende urine en een aanhoudende plasaandrang.
Inspannende lichaamsbeweging. Er kan bloed in de urine lekken als je je zwaar inspant na bijvoorbeeld een langeafstandsloop. Hierdoor wordt de blaas namelijk stijf. Door zware inspanning neemt de kans op uitdroging en blaastrauma ook toe, wat voor bloed in de urine kan zorgen.
Nier- en blaasstenen. In je urine zitten mineralen die kunnen kristalliseren en tot stenen kunnen leiden die de wand kunnen aantasten. Hierdoor gaan de meeste mensen met nierstenen bloedplassen. Het bloed is vaak rood of roze maar hoeft niet altijd met het blote oog gezien te worden.
Geneesmiddelen. Door verschillende geneesmiddelen kan er bloed in de urine gaan lekken. Geneesmiddelen die tot hematurie kunnen leiden zijn onder andere aspirine, penicilline, cyclofosfamide en bepaalde laxeermiddelen.
Prostaat. Vanuit de prostaatklier kan er bloed in de plas gaan lekken. Vanaf het 25e levensjaar gaat de prostaat bij mannen geleidelijk groeien. Op middelbare en oudere leeftijd kan zogeheten goedaardige prostaathyperplasie voor bloed in de urine zorgen. Dit kan ook optreden bij een ontstoken prostaat (prostatitis).
Voedingsmiddelen. De urine kan ook rood worden door bepaalde voedingsmiddelen zoals bessen, bieten en rabarber waardoor de plas er bloedachtig uitziet. Mogelijk zit er dus helemaal geen bloed in je urine.
Seksueel overdraagbare aandoening. Door een SOA kan er bloed in de urine komen. Chlamydia kan bijvoorbeeld de plasbuis ontsteken (urethritis). Naast bloedplassen zal je ook andere symptomen verwachten zoals branderigheid en penisuitvloeiing.
Nieraandoening. In een gezonde situatie zullen je nieren het bloed filteren waardoor het niet in je bloed terechtkomt. Bij een nierfunctieprobleem of een ontstoken filtersysteem (glomerulonefritis) kan er bloed in je urine gaan lekken.
Overige oorzaken:
- verstopte urinewegen
- sikkelcelziekte
- lichamelijk letsel aan de nieren
- abnormale baarmoederbloedingen
- erfelijke aandoeningen: lupus, sikkelcelziekte
- prostaat-, nier- of blaaskanker.
Risicofactoren voor bloedplassen:
- recente infectie:
- lange afstandslopers
- oudere leeftijd (bijvoorbeeld door een vergrote prostaatklier)
- erfelijkheid (door bijvoorbeeld een erfelijke nieraandoening)
- medicatie (antistollingsmiddelen, antibiotica en NSAID’s)
Misschien heb je nu een idee wat betreft de oorzaak. Bij twijfel is het absoluut verstandig langs de huisarts te gaan.
Waar komt het bloed vandaan?
Bloed in de urine wordt ook wel hematurie genoemd. Het gaat niet altijd gepaard met andere symptomen en het doet ook niet altijd pijn.
Bloed in de urine is meestal roze, rood of donkerbruin.
Het bloed moet ergens uit je urinewegen komen zoals je nieren, blaas, urinebuisjes of prostaat.
Het wordt daarom vaak veroorzaakt door urineweginfecties, intensieve inspanning, prostaatvergroting en nier- en blaasstenen.
Take home message
10% van de mensen zal ooit bloedplassen waarna de alarmbellen al snel gaan rinkelen.
In 25% van de gevallen wordt het veroorzaakt door een infectie. Er kan echter ook meer aan de hand zijn.
Van de blaas tot de nieren en prostaat, het bloed moet natuurlijks ergens vanuit de urinewegen in de plas terechtkomen.
Dus kan bloed in de urine kwaad?
Vaak is bloed in je urine onschuldig, maar er kan ook meer aan de hand zijn. Omdat bloed in urine een teken kan zijn van een ernstige aandoening, moet je altijd naar de dokter gaan. Pijnloos bloedplassen kan namelijk een symptoom van kanker zijn.
Veelvoorkomende oorzaken van bloed in de urine zijn urineweginfecties, intensieve inspanning en prostaatvergroting.
Over Diederik
Bronnen
Sokolosky, M. C. (2001). Hematuria. Emergency Medicine Clinics, 19(3), 621-632.
Bolenz, C., Schröppel, B., Eisenhardt, A., Schmitz-Dräger, B. J., & Grimm, M. O. (2018). The investigation of hematuria. Deutsches Ärzteblatt International, 115(48), 801.
