Voor de gezondheid en ontwikkeling van je baby is lactose erg belangrijk. Lactose voorziet maar liefst 40% van de energiebehoefte en ondersteunt de opname van ijzer en calcium.

Ook baby’s kunnen lactose-intolerantie hebben. Wanneer je onvoldoende lactase produceert, kan je het melkzuur lactose niet verteren en treedt er lactose-intolerantie op.

Wellicht heb je wat klachten opgemerkt bij je baby en vraag je je nu af of zuigelingen lactose-intolerant kunnen zijn. Kortom, komt lactose-intoleranties bij baby’s voor?

Ongeveer 2 tot 5 procent van de baby’s is lactose-intolerant, maar tegen de tijd dat ze 1 jaar worden is de intolerantie meestal verdwenen. De meest voorkomende symptomen van lactose-intolerantie bij baby’s zijn een opgeblazen gevoel, diarree en buikkrampen. Het treft met name zuigelingen die flesvoeding krijgen, maar als de moeder zuivel neemt kunnen de melkeiwitten ook via de moedermelk de zuigeling bereiken. Na 6 tot 18 maanden zijn veel baby’s over hun zuivelgevoeligheid heen. Na 3 jaar zijn de meeste baby’s er vanaf. 

Lactose-intolerantie komt bij zuigelingen dus niet zo vaak voor en treedt in de meeste gevallen pas op na de leeftijd van drie jaar. Baby’s worden namelijk met lactase in hun darmen geboren. Het lactase-enzym neemt af naarmate ze ouder worden. 

Dit artikel vertelt je alle symptomen van lactose-intolerantie bij baby’s, oorzaken, de lactosetest,  andere mogelijke oorzaken en een lijst met voedingsmiddelen die je moet vermijden. 

Lactase- en lactose-intolerantie 

Het enzym lactase breekt het melksuiker lactose af tot de twee kleinere enkelvoudige suikers glucose en galactose, die het lichaam vervolgens kan opnemen. Glucose en galactose kunnen via het darmslijmvlies opgenomen worden in de bloedbaan.

Wanneer je dunne darm onvoldoende lactase produceert om melksuiker (lactose) te verteren, treedt er lactose-intolerantie op.

Symptomen lactose-intolerantie baby’s

De symptomen van lactose-intolerantie bij baby’s zijn: 

1. diarree
2. pijn en zwelling in de buik
3. aan en van de borst komen
4. niet wennen aan de voeding
5. windjes laten
6. huilen bij het poepen
7. schuimende, volumineuze en waterige ontlasting
8. geen toename in gewicht
9. rode billen met op sommige plaatsen afgesleten huid 
10. prikkelbaarheid

Veel voorkomende symptomen van lactose-intolerantie bij baby’s zijn diarree, winderigheid en rode, pijnlijke billen.

Bij kinderen en tieners zijn veelvoorkomende symptomen een opgeblazen gevoel, winderigheid, en buikpijn.  

Als je uiteindelijk weer zuivelproducten aan het dieet hebt toegevoegd en je baby reageert hierop, moet je zuivelproducten minstens een maand uit het dieet schrappen.

Oorzaken lactose-intolerantie 

Er zijn drie hoofdoorzaken van lactose-intolerantie. 

Aangeboren lactasedeficiëntie. Deze aangeboren lactose-intolerantie wordt ook wel alactasie genoemd. Hierbij worden baby’s zonder lactase-enzymen geboren. Deze genetische vorm is uiterst zeldzaam. Baby’s met aangeboren lactasedeficiëntie hebben vanaf dag 1 al ernstige diarree. 

Lactase-insufficiëntie. Dit is de meest voorkomende oorzaak van lactose-intolerantie (70%). Lactase-insufficiëntie wordt ook wel hypolactasie genoemd en ontstaat wanneer de lactase-enzymen geleidelijk af beginnen te nemen. Deze vorm is genetisch bepaald. Hoewel de symptomen al vanaf vijf jaar kunnen optreden, zijn ze vaak pas merkbaar bij tieners en jonge volwassenen. 

Secundaire lactose-intolerantie. Infecties zoals gastro-enteritis kunnen het maag- en darmslijmvlies aantasten, waarna er secundaire lactose-intolerantie optreedt. Deze vorm is gelukkig van korte duur en zal na een paar weken verbeteren. Ook coeliakie kan secundaire lactose-intolerantie veroorzaken. 

Diagnose lactose-intolerantie baby 

Als je de vorige symptomen hebt waargenomen bij je baby en je een intolerantie vermoed, zou je een test kunnen laten doen. 

Er wordt soms een waterstofademtest gedaan waarbij er in een bakje wordt geademd dat de adem kan meten. De ademtest wordt twee keer uitgevoerd, voor en na een drankje met een bekende hoeveelheid lactose. Baby’s met lactose-intolerante hebben een hoger waterstofgehalte.

Lactose intolerantie kan ook met een eliminatiedieet worden aangetoond, waarbij lactose bevattende voedingsmiddelen uit het dieet worden geschrapt. Als de symptomen verbeteren na het verwijderen en weer terugkomen als de voedingsmiddelen met lactose worden geïntroduceerd, is er hoogstwaarschijnlijk sprake van lactose-intolerantie.

Lactose-overbelasting 

Lactose-overbelasting is iets anders dan lactose-intolerantie. Met de productie van lactase is dan niks mis. Wanneer een baby echter  in één keer teveel lactose binnenkrijgt en dus niet alles kan afbreken, kan er lactose-overbelasting optreden. 

Lactose overbelasting kan in de volgende gevallen plaatsvinden:

1. In de eerste weken hebben moeders een natuurlijke overvloed aan moedermelk 
2. Baby’s zullen de eerste melk meer drinken dan de laatste melk. De eerst melk is lactose rijk en zal sneller door het spijsverteringsstelsel gaan. Hierdoor is er onvoldoende tijd om alle lactose af te breken.
3. Wanneer baby’s een patroon hebben van korte borstvoedingen 
4. Borstgevoede baby’s wisselen van borst voordat de borsten leeg zijn
5. Vaak borstvoeden
6. Vaak drinken baby’s die flesvoeding krijgen erg veel melk

Zorg voor een positie waarin de baby alle melk uit elke borst kan krijgen. Geef de baby vier uur lang borstvoeding aan de ene borst en vervolgens vier uur lang aan de andere borst. Bij overvoeding moet je niet vaker dan om de drie uur borstvoeden.

Voedingstips bij lactose-intolerantie

Als er lactose-intolerantie bij je baby is vastgesteld, kan je de hoeveelheid lactose uit de voeding verminderen. Je hoeft lactose echter niet helemaal te schrappen. Het kan al helpen als je slechts kleine hoeveelheden lactose eet in combinatie met ander voedsel.

De volgende voedingstips zullen je hierbij helpen.

Deze voedingsmiddelen mag je eten:

1. yoghurt: yoghurt bevat bacteriën die lactose afbreken
2. kaas met een laag lactosegehalte: brie, cheddar, camembert, edam, feta, colby, gouda, havarti, parmezaan, halloumi, mozzarella, Zwitserse, Tilstat
3. verrijkte sojaproducten met calcium: soja melk, soja yoghurt, soja-ijs, lactosevrije koemelk en soja kaas
4. granen, brood, groenten, fruit, vlees en eiwitrijke voedingsmiddelen
5. boter en room: bevatten kleine hoeveelheden lactose
6. volle melk: volle melk geeft het lichaam, dankzij het vet, meer tijd voor de vertering van lactose

Met deze voedingsmiddelen moet je oppassen: 

1. melkijs
2. melkdesserts
3. mueslirepen
4. smeltkaas, roomkaas,  en smeerkaas
5. groenten met witte sauzen of toegevoegde melk 
6. instant aardappelpuree

Controleer bij deze voedingsmiddelen de ingrediënten:

1. koekjes
2. cakes en cakemixen
3. mayonaise
4. soepen
5. melkchocolade.

Andere mogelijke oorzaken 

Koemelk allergie. Bij zuigelingen kan koemelk tot ongemak, boertjes of winden leiden. Hierdoor kan de zuigeling chagrijnig, kieskeurig of koliekerig worden. Koemelkallergie is, in tegenstelling tot lactose-intolerantie, een echte voedselallergie die veroorzaakt wordt door een allergische reactie op koemelk eiwitten. Hoewel alle baby’s last hebben van winderigheid, kan het gepaard gaan met verschillende andere symptomen die duiden op een koemelk allergie. Veel voorkomende voedselallergie symptomen zijn braken, netelroos, zwelling rond de ogen en slijm of bloed bij de diarree.

Onvolgroeid spijsverteringsstelsel. Winderigheid kan ook optreden wanneer het spijsverteringsstelsel nog onvolgroeid is. Na ongeveer zes maanden is het spijsverteringsstelsel volgroeid, waardoor de vertering van meer complexe voedingsstoffen, zoals eiwitten, zetmeel, en vet, uit niet-melkvoeding verbetert. 

Lucht. Tijdens het voeden slikken baby’s vaak te veel lucht in.

Take home message 

Niet alle baby’s worden met het enzym lactase geboren. Hoewel de kans klein is, kan je baby dus lactose-intolerant zijn. 

Meestal vindt lactose-intolerantie echter op latere leeftijd plaats, omdat het vermogen om lactose in suiker te verteren afneemt naarmate je ouder wordt. 

Calcium verrijkte sojaproducten, sojamelk,  sojayoghurt, sojakaas, soja-ijs en lactosevrije koemelk bevatten slechts kleine hoeveelheden lactose en kunnen daarom meestal prima gegeten worden.

Baby’s met lactose-intolerantie mogen in de meeste gevallen nog steeds borstvoeding krijgen. Raadpleeg een huisarts wanneer je je baby met lactose-intolerantie met de fles wilt voeden.