Methotrexaat en Afvallen: Hoe zit het?

Het geneesmiddel Methotrexaat behoort tot de antimetabolieten en remt de synthese van purine en pyrimidine waarmee het een effectieve behandeling is tegen kanker.

Daarnaast wordt methotrexaat vaak voorgeschreven bij reuma, omdat methotrexaat de functie van de vervelende ontstekingscellen in het gewrichtsweefsel kan verminderen. 

Op deze manier vermindert methotrexaat de ontsteking waardoor de pijn vermindert en gewrichtsschade wordt tegengegaan. 

Wat mensen opmerken zodra ze methotrexaat gebruiken, is dat ze afvallen. Dit zou een fijn neveneffect kunnen zijn, omdat er bij tweederde van de reuma patiënten sprake is van overgewicht.

Wellicht neem je methotrexaat en vraag je je nu af of dit geneesmiddel voor gewichtsverlies kan zorgen. Oftewel, kan je door methotrexaat afvallen? 

Methotrexaat kan misselijkheid, maagklachten en diarree veroorzaken wat kan leiden tot gewichtsverlies. Deze klachten kunnen ook veroorzaakt worden door prednison of leflunomide. Daarnaast verminderen ziektes zoals reumatoïde artritis je eetlust waardoor je ook zult afvallen. 

Ervaringen van methotrexaat en afvallen 

Om je een idee te geven hoe je het afvallen kan ervaren onder methotrexaat gebruik, lees je hieronder een drietal korte ervaringen.  

‘’Ik heb de afgelopen 3 jaar methotrexaat genomen en ik merkte een geleidelijke toename van maagklachten en een opgeblazen gevoel, vooral wanneer ik te veel at.  Wat mij erg heeft geholpen was het nemen van chlorella en spirulina tabletten.’’

‘’Iedereen reageert verschillend op Methotrexaat, maar het is duidelijk een erg sterk geneesmiddel. Ik ben bijna 10 kilo afgevallen nadat ik ermee begon. Mijn eetlust is een stuk minder geworden en ik heb last van misselijkheid. Veel mensen komen juist aan en een klein percentage waaronder ik valt af. Het is belangrijk dat je gezond blijft eten en drinken!’’ 

‘’Twee weken geleden ben ik begonnen met Methotrexaat, 6 x 2,5 mg per week in combinatie met foliumzuur, 1 mg per dag, voor mijn reuma. In de laatste tien dagen merkte ik op dat ik bijna 4 kilo was afgevallen. Ik verloor mijn eetlust en had ook geen zin meer om te eten! Ik hoop dat dit een korte termijn bijwerking van Methotrexaat is.’’

De nadelige effecten van afvallen op reumapatiënten

Veel reumapatiënten willen afvallen om de belasting op de gewrichten te verminderen en daarmee de symptomen te verlichten.

Gewichtsverlies verbetert daarnaast de algemene gezondheid of mogelijke andere bestaande aandoeningen.

Echter, als je een gezond gewicht of ondergewicht had voordat je methotrexaat ging nemen kan het onbedoelde gewichtsverlies soms juist schadelijk zijn.

Een studie onder oude veteranen met reuma toonde aan dat gewichtsverlies ook de kans op overlijden aan hartziekten of kanker kan verhogen, met name bij de mensen met reuma en ondergewicht.

Ondergewicht of een plotseling gewichtsverlies hoeft niet per se de oorzaak te zijn van methotrexaat. 

De onderzoekers van de studie concludeerden dat ook het complicaties kunnen zijn van het onderliggende reuma.

Het kan zelfs voorkomen dat magere mensen vergeleken met zwaarlijvige mensen meer gewrichtsschade ondervinden van reuma. Dit ligt mogelijk aan de aanwezigheid van het ontstekingseiwit adiponectine.

Desondanks komt progressieve gewrichtsschade vaker voor bij zwaarlijvige mensen, omdat gewichtdragende gewrichten meer te verduren hebben en dus extra worden belast.

Wanneer is het niet goed?

Als je reuma hebt en ongewenst afvalt, moet je een afspraak maken met je arts.

Geef duidelijk aan welke symptomen je ervaart zoals zwakte, misselijkheid, verlies van eetlust en braken.

De arts kan met behulp van je symptomen en medicatiegebruik mogelijk de oorzaak achterhalen. 

Aan de hand daarvan wordt de medicatie zo nodig aangepast en worden eventuele dieet aanbevelingen gedaan.

Andere symptomen methotrexaat 

Naast afvallen kan methotrexaat de volgende bijwerkingen veroorzaken:

1. verminderde eetlust
2. slaperigheid
3. duizeligheid
4. gezwollen tandvlees
5. hoofdpijn
6. haaruitval
7. rode ogen

Take home message 

Methotrexaat kan resulteren in afvallen vanwege de maag-darm bijwerkingen zoals  maagklachten, misselijkheid en diarree. Als gevolg verlies je dus gewicht.

Misschien is juist de onderliggende ziekte de oorzaak van het afvallen en niet het methotrexaat gebruik. Een van de symptomen van reumatoïde artritis is namelijk een verminderde eetlust.

Afhankelijk van de medicatie en symptomen kan reuma resulteren in gewichtstoename of gewichtsverlies door bijvoorbeeld methotrexaat.

Hoewel gewichtsverlies in eerste instantie vaak goed klinkt is juist een gezond en stabiel gewicht het belangrijkste. Ondergewicht kan namelijk ook gewrichtsschade veroorzaken.

Wanneer je afvalt of plotseling gewicht verliest vanwege methotrexaat of door de symptomen van bijvoorbeeld reuma, moet je een afspraak maken bij je arts om de oorzaak te achterhalen.