Niet tot rust kunnen komen is niet alleen vervelend maar ook frustrerend. Door de frustratie kan de spanning ook toenemen.

Gelukkig kan je er veel aan doen, maar dan zal je als eerst moeten weten waar het precies vandaan komt.

Dit artikel helpt je te begrijpen waarom je niet kan ontspannen, de oorzaken en geeft je effectieve oplossingen.

Waarom je niet kan ontspannen

Voorheen kon je mogelijk goed ontspannen, maar na verloop van tijd lijkt dat niet meer zo makkelijk te gaan. Hier zijn een aantal verklaringen voor.

Angst

Hoewel iedereen wel eens angstig is kunnen constante zorgen en angsten het vermogen om te ontspannen belemmeren. Het kan zelfs ten koste gaan van je dagelijks functioneren.

Mogelijk heb je een trauma opgelopen of een angststoornis ontwikkelt. Dit komt vaak voor en gaat gepaard met nervositeit, constant piekeren en spanning. 

Werkscheidingsangst

Veel werknemers kunnen zich slecht van hun werk afsluiten. Of je nou een dag vrij bent, de zorgen en gedachten van de baan blijven aanwezig. 

In weze heb je geen dag vrij, want je gedachten zijn niet vrij van je werk. Werkscheidingsangst wordt vaak veroorzaakt door een ‘altijd aan het werk’ cultuur.

Confrontatie met jezelf

Niet iedereen is zich ervan bewust, maar voor sommige mensen is werk juist een manier om gedachten en zorgen te onderdrukken.

Wanneer je eenmaal klaar bent met werken wordt je weer met de zorgen geconfronteerd. Je zou werk dan bijna als een vorm van uitstelgedrag kunnen beschouwen, omdat het een manier is om de introspectie maar uit te stellen.

Niet tevreden met je studie of werk

Als je niet tevreden bent op je werk kan je vaak ook niet van je vrije dagen genieten en niet ontspannen. Met je hoofd ben je dan alweer bij de volgende werkdag waar je tegenop kijkt. 

Te druk

Het lijkt soms wel een wedstrijdje te zijn wie het meeste gedaan krijgt op een dag.

Tijd vrij nemen wordt vaak als een geldverspilling beschouwd, want tijd is geld. Maar uiteindelijk willen veel mensen juist geld verdienen om vaker vrij te zijn, om meer tijd te hebben. 

Wat je hier in wezen doet is het constant uitstellen en opbouwen van ontspanning die je met je pensioen kan inhalen. Maar als je geen rust neemt zul je dat zonder burnouts mogelijk niet halen.

Hier is een mismatch waar we vervolgens door alle drukte minder bewust van zijn. Door de fear of missing out (FOMO) zijn we vaak geneigd op alles ja te zeggen.

Probeer dus wat vaker nee te zeggen.

Nieuwe werkweek

Het hoeft niet altijd aan je werk te liggen, het kan ook zijn dat je gewoon opkijkt tegen een nieuwe werkweek. Veel mensen voelen zich daarom op de zondagmiddag of -avond angstig.

Maar liefst 80% van de professionals heeft last van zondagangst. Hierbij komen hormonen vrij die verband houden met werkgerelateerde angst en stress.

Smartphonegebruik

Smartphones zouden onze levens gemakkelijker maken. Tegenwoordig werken ze ons echter vaak tegen en kunnen ze voor veel spanning zorgen.

Social media bedrijven weten precies hoe ze je aandacht kunnen grijpen. Door notificaties ben je met je hoofd constant bij je telefoon. 

Het is meer een plek geworden waar mensen je vertellen hoe je je leven moet leiden en de onmogelijke maatstaven waar dat aan moet voldoen. 

Alle vergelijkingen kunnen stressgevend zijn. Als je wilt ontspannen zul je jezelf prioriteit moeten geven en niet je telefoon of verwachtingen van andere mensen.

Zet daarom je notificaties uit en plan een paar momenten op de dag in dat je er even op mag zitten.

Het kwijtraken van je telefoon kan het beste zijn wat je kan overkomen. 

Teveel nieuws

De 24 uur durende nieuwscyclus heeft een keerzijde. In de huidige digitale maatschappij staan we altijd op scherp. Dit kan te maken hebben met de hoeveelheid nieuws die je tot je neemt.

Na het lezen van alle verschrikkelijke headlines wilt het brein en lichaam in actie komen. Maar je kan er vaak niets aan doen. 

Wees je ervan bewust dat de schrijvers precies weten hoe ze je aandacht kunnen pakken. Het is goed dat je empathisch bent, maar hier wordt helaas gebruik van gemaakt.

Doe hier iets mee en kijk minder nieuws. Kies bijvoorbeeld 1 vast tijdstip op de dag dat je kijkt wat er allemaal gebeurt. Kijk zeker geen nieuws voor het slapen gaan. 

Gespannen over ontspanning

Ontspanning kan een to-do op zichzelf gaan worden. Kortom, je raakt gespannen over ontspanning.

Mogelijk forceer je jezelf teveel. Je kan dan frustrerende gedachten opmerken zoals kom nou tot rust! Val toch in slaap! Jezelf forceren te ontspannen heeft vaak het tegengestelde effect.

Hier hebben perfectionistische mensen nog wel eens last van, hoewel je juist wilt ontspannen kan het averechts werken.

Overactief sympathische zenuwstelsel 

In een stressvolle situatie zul je door de stresshormonen in een vecht-of-vluchtreactie terechtkomen zodat je snel kan handelen. 

In de oertijd kwam dit in levensbedreigende situaties erg van pas. Echter, in de huidige tijd komt het niet meer op leven en dood aan maar kunnen we wel in deze vecht-of-vluchtreactie vast komen te zitten. 

Het sympatische zenuwstelsel zit als het ware in een overdrive. Het ontspannende parasympatische zenuwstelsel zorgt normaal gesproken voor een gezond tegengewicht.  

Echter, door een trauma of chronische stress kan dit ontsnappingsmechanisme verstoord raken. Dit wordt gezien bij een posttraumatische stressstoornis (PTSS).

Als gevolg kun je je hyper geprikkeld, rusteloos, paniekerig, angstig en hyperwaakzaam voelen. Je lichaam denkt nog steeds dat het direct moet handelen.

Het brein en niet kunnen ontspannen 

Dat veel mensen zich niet kunnen ontspannen is helemaal niet zo verbazend. In veel gevallen hebben ze zichzelf zo geconditioneerd.

Als je altijd in een gespannen werkmodus verkeert zal je brein zich daarop aanpassen. Het moment dat je wilt ontspannen zit je nog steeds in de gespannen modus omdat je brein dat simpelweg ook verwacht. 

In veel gevallen heb je het zelf zo ver laten komen, maar dat betekent gelukkig ook dat je het zelf weer om kan draaien.

Oplossingen om te helpen ontspannen

Je bent niet de enige die naar ontspanning zoekt. Het woord ontspanning levert op google maar liefst 360.000.000 zoekresultaten op. 

Mindset

Altijd werken wordt in de maatschappij vaak verheerlijkt. Hier moeten we vanaf. De keerzijde van alleen maar werken en het werk mee naar huis nemen verdient meer aandacht.

Verander je routine

Je dag bestaat uit een reeks van routines, met name als je veel werkt. Je brein probeert met die routines energie te besparen. Dit mechanisme kan helaas tegen je werken als je je niet kan ontspannen. 

Zorg dat je je van deze dagelijkse routine ontkoppelt en doe daarom iets compleet anders, iets wat compleet buiten je gebruikelijke routine valt. 

Je hersenen ervaren hierdoor eindelijk weer iets nieuws. Ze krijgen alle ruimte, een ruimte die niet gekoppeld is aan werken, presteren, spanningen en deadlines.

Het is inderdaad gemakkelijker gezegd dan gedaan. Iedereen heeft er moeite mee, je komt namelijk weer in een onbekend gebied. Dat kan aanvankelijk heel oncomfortabel zijn. 

Het zal het waarschijnlijk waard zijn, je zal er niet alleen door ontspannen maar het kan ook juist meer levensenergie brengen.

Andere omgeving

Veel mensen onderschatten de invloed van hun omgeving. Het bos associeer je waarschijnlijk met rust terwijl een werkkamer geassocieerd is met spanning en deadlines. Dit zijn duidelijke voorbeelden. 

Echter, vaak is het niet zo duidelijk. Het kan zelfs zijn dat je dezelfde dagelijkse wandeling alleen loopt als je overspannen bent. Hierdoor kan je deze omgeving juist met spanning associëren.

Het is belangrijk dat je eerst bewust wordt van wat de omgeving precies met je doet. 

Dagboek

Je kan immers pas iets veranderen als je je er bewust van bent. Mindfulness en meditatie kunnen je hierbij helpen. Maar ook een dagboek.

In welke situaties kan je je niet ontspannen? In welke omgeving? Welke gedachten gaan er door je heen als je je niet kan ontspannen? Gaat er iets aan vooraf?

Met behulp van een dagboek kan je je gevoelens en gedachten analyseren. Eventueel kan je ook een goede vriend of vriendin inschakelen of een afspraak maken bij een therapeut.

Ontspannen

De volgende manieren kunnen jou en je zenuwen helpen kalmeren:

1. lichaamsbeweging
2. een boek lezen 
3. een warm bad
4. muziek luisteren 
5. rekoefeningen of yoga
6. meditatie 
7. met je huisdier spelen 
8. wandeling in de natuur 

Lichamelijke en geestelijke gezondheid zijn nauw met elkaar verbonden. Het is daarom ook belangrijk dat je gezond eet. Daarnaast kan snoep ook voor stress zorgen.

Wist je dat je door suikers adrenaline kan krijgen? Door het hoge bloedsuiker zal je lichaam insuline aanmaken waardoor je juist een dip krijgt van het suiker. 

Als reactie maakt je lichaam adrenaline aan om hiervoor te compenseren. Kortom, door suikers kan je je gespannen gaan voelen.  

Take home message

Niet tot rust kunnen komen is erg vervelend. Als je gespannen bent zal je omgeving je vertellen dat je moet ontspannen. Was het maar zo gemakkelijk. 

Hoewel ze het goed bedoelen zal het geforceerd ontspannen vaak tegen je werken. Het is dus belangrijk om te achterhalen welke problemen, omstandigheden of situaties ervoor zorgen dat je niet kan ontspannen.

Met een aantal manieren kan je stress en angst verlichten zoals lichaamsbeweging, massages, ademhalingsoefeningen en mindfulness. 

Maak van ontspanning en rust een prioriteit. Dit zal je lichamelijke en geestelijke gezondheid goed doen.

Veel mensen weten ook niet hoe ze precies moeten ontspannen. De hierboven beschreven tips kunnen hier mogelijk bij helpen.