Niet Kunnen Slikken: 6 Oorzaken en Oplossingen

Niet kunnen slikken (dysfagie) is erg vervelend. Slikproblemen kunnen namelijk tot uitdroging, ondervoeding, gewichtsverlies en herhaalde borstontstekingen leiden.

Als je niet kan slikken kan je niet meer genieten van sociale aangelegenheden en van de etentjes en maaltijden. 

Door dysfagie kan ook de angst om je te verslikken en te stikken toenemen waardoor je niet meer eet of drinkt. Dit verhoogt de kans weer op uitdroging en ondervoeding. 

Dit artikel vertelt je de bijkomende symptomen, de meest voorkomende oorzaken, en hoe het behandeld kan worden.

vrouw grijpt naar keel

Symptomen van dysfagie

Naast het niet kunnen doorslikken van bepaalde vloeistoffen of voedingsmiddelen kunnen er ook nog andere tekenen zijn:

  1. je verslikken tijdens het eten of drinken 
  2. dat het voedsel voor je gevoel in de borst of keel vastzit 
  3. hoesten tijdens het drinken of eten
  4. pijn bij het slikken
  5. regurgitatie: voedsel dat weer omhoog komt, dit kan via de neus gaan
  6. aanhoudend speeksel kwijlen
  7. tijdens het eten of drinken een nat klinkende of gorgelende stem
  8. voedsel niet goed kunnen kauwen

Waarom je niet kan slikken

Wanneer je spieren en zenuwen die betrokken zijn bij het slikken samengedrukt, beschadigt of geïrriteerd raken, kan je niet slikken. Naarmate je ouder wordt kan dit vaker voorkomen.

Van neurologische aandoeningen tot maag-darmklachten, verschillende gezondheidsproblemen kunnen dysfagie veroorzaken. 

1. Onschuldige oorzaak 

Er ligt niet altijd een medische aandoening aan ten grondslag. Soms kan het slecht kauwen of te snel eten voor slikproblemen zorgen. Niet kunnen slikken kan een tijdelijke klacht zijn en vanzelf overgaan.

2. Terugvloeiend maagzuur

De meest voorkomende oorzaak van dysfagie is zurerefluxziekte. Bij gastro-oesofageale refluxziekte lekt er maagzuur terug in de slokdarm. Hierdoor kan je niet meer slikken. 

Mensen met zure reflux kunnen slokdarmproblemen hebben zoals een vernauwing van de slokdarm of een maagzweer.

3. Slokdarmontsteking

De slokdarm kan ontstoken raken met eosinofielen, dit is een bepaald type immuuncel. Het wordt daarom een eosinofiele slokdarmontsteking genoemd. De precieze oorzaak is niet bekend maar er wordt gedacht dat het door bepaalde allergenen veroorzaakt wordt.

Het slokdarmweefsel kan beschadigd raken door de ophoping van deze eosinofielen. Als gevolg kunnen er slikproblemen ontstaan en verhoogt de kans op het blijven steken van voedsel.

Symptomen eosinofieleMond slokdarm maag slokdarmontsteking:

  1. slikproblemen 
  2. vastzittend voedsel (voedselimpactie)
  3. pijn op de borst
  4. brandend maagzuur

Eosinofiele slokdarmontsteking kan door een maag-darm-leverarts met een weefsel biopsie vastgesteld worden. Met medicijnen kan de onsteking vervolgens verminderd worden. Een diëtist kan je de allergenen helpen vermijden.

4. Aandoeningen van het zenuwstelsel 

Niet kunnen slikken kan ook een teken zijn van een ernstige aandoening zoals een beroerte. De volgende zenuwstelselaandoeningen kunnen ervoor zorgen dat je niet niet kan slikken: 

  1. hoofdletsel / traumatisch hersenletsel
  2. beroerte
  3. hersenverlamming
  4. dementie
  5. multiple sclerose
  6. ziekte van Parkinson en andere degeneratieve neurologische aandoeningen zoals ALS (amyotrofische laterale sclerose)

De meest voorkomende neurologische oorzaak van dysfagie is een beroerte. 

5. Kanker

Door slokdarmkanker of mondkanker kan je mogelijk ook niet meer slikken. Een kankergezwel die de slokdarm vernauwt kan slikproblemen veroorzaken, maar dit is minder waarschijnlijk.

6. Achalasie

Bij achalasie zijn de zenuwcellen van de slokdarm beschadigd en beweegt de slokdarm niet goed waardoor moeilijker in de maag terecht komt. Bovendien zorgt achalasie ervoor dat de sluitspier van de slokdarm zich niet goed ontspant. Dit zal de maaglediging verhinderen.

Symptomen achalasie:

  1. slikproblemen 
  2. brandend maagzuur
  3. pijn op de borst
  4. regurgitatie
  5. gewichtsverlies

Overige oorzaken

  1. struma (vergrote schildklier)
  2. Zenker’s divertikel (slokdarmdivertikel): een uitpuilend zakje in de wand van de slokdarm
  3. Myasthenia gravis: spierzwakte omdat je lichaam zichzelf aanvalt
  4. slokdarmspasmen

Wanneer naar de dokter

Om de oorzaak van de slikproblemen te achterhalen zul je naar een arts moeten gaan. Als je denkt dat er wat in je keel vast zit of als je ook moeite hebt bij de ademhaling, moet je direct een arts bellen.

Bij plotselinge verlamming of spierzwakte moet je direct naar de eerste hulp gaan of 112 bellen. Als je al een langere tijd moeite hebt met slikken is het verstandig om een afspraak te maken met een maag-darm-leverarts.

Oplossingen voor slikklachten

Om voedingstekorten te voorkomen is het belangrijk dat de slikklachten worden opgelost. De precieze behandeling hangt af van het type dysfagie en de onderliggende oorzaak. Hoewel veel gevallen verbeterd kunnen worden is genezing helaas niet altijd mogelijk.

Er bestaan verschillende dysfagiebehandelingen waaronder:logopedie

  1. speciale technieken en oefeningen om het slikken te herstellen
  2. taaltherapie
  3. spraaktherapie
  4. het wijder maken van de slokdarm, met een stent kan de slokdarm opgerekt worden
  5. sondevoeding

Eventuele thuiszorg tips:

  1. langzamer eten 
  2. goed kauwen
  3. frequente kleine maaltijden
  4. andere voedingsmiddelen en vloeistoffen, een andere consistentie is voor het doorslikken namelijk veiliger 
  5. alcohol en gekruid voedsel vermijden (kan zure reflux verergeren) 
  6. coördinatie-oefeningen waardoor de zenuwen gestimuleerd worden 
  7. stoppen met roken

Take home message

Moeite met slikken wordt in de medische wereld ook wel dysphagie genoemd. Het is belangrijk dat de slikklachten worden opgelost, anders kan je voedingstekorten oplopen.

Niet kunnen slikken kan veroorzaakt worden door zure reflux, slokdarmontsteking, aandoeningen van het zenuwstelsel en kanker. 

Niet kunnen slikken wordt niet altijd door een medische aandoening veroorzaakt en kan dus tijdelijk van aard zijn en vanzelf verdwijnen. Het is belangrijk dat de arts je klachten grondig onderzoekt en de oorzaak achterhaalt.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Paciaroni, M., Mazzotta, G., Corea, F., Caso, V., Venti, M., Milia, P., … & Gallai, V. (2004). Dysphagia following stroke. European neurology, 51(3), 162-167.

Roden, D. F., & Altman, K. W. (2013). Causes of dysphagia among different age groups: a systematic review of the literature. Otolaryngologic Clinics of North America, 46(6), 965-987.

Carucci, L. R., & Turner, M. A. (2015). Dysphagia revisited: common and unusual causes. Radiographics, 35(1), 105-122.

White, G. N., O’Rourke, F., Ong, B. S., Cordato, D. J., & Chan, D. K. (2008). Dysphagia: causes, assessment, treatment, and management. Geriatrics, 63(5).