Ochtend piekeren kan een normale reactie zijn op de verschillende dingen die zich in je leven afspelen.

Denk hierbij aan financiële problemen, relationele problemen, lichamelijke problemen en grote levensgebeurtenissen.

Het kan ook een normale biologische reactie zijn omdat je in de ochtend nou eenmaal meer stresshormonen aanmaakt.

Er kan ook meer aan de hand zijn want constant piekeren kan bijvoorbeeld een symptoom zijn van een gegeneraliseerde angststoornis. 

Overmatig piekeren is namelijk een kenmerk van een angststoornis. Zo heeft 14% van de Europeanen een angststoornis.

Het kan ook gewoon aan een stressvolle periode of periode met tegenslagen liggen. 

Constant piekeren, racende gedachten, zenuwachtigheid en ijsberen kan bijvoorbeeld op overmatige stress duiden.

Echter als je er al een lange tijd elke ochtend last van hebt is er misschien meer aan de hand en kan het je leven en dagelijkse activiteiten flink belemmeren.

Wat de oorzaak ook mag zijn, je wilt het piekeren natuurlijk bij de wortel aanpakken zodat je in vervolg juist uitgerust en ontspannen de dag kan beginnen. 

Aan de hand van een aantal symptomen kun je een idee krijgen waar het vandaan komt. Dit artikel vertelt je een aantal mogelijke oorzaken van ochtend piekeren.

1. Ochtend Angst

Wakker worden met overmatige stress en zorgen kan ook op ochtendangst duiden. 

Er is een biologische oorzaak van ochtend angst. In het eerste uur na ontwaken is het stresshormoon cortisol het hoogste.

Een overreactie op dit stresshormoon kan je in de ochtend een down gevoel geven. Na verloop van tijd kan cortisol zelfs bijdragen aan angst en depressie. 

Als je in de ochtend meer piekert dan op andere momenten van de dag, zou dit dus misschien een rol kunnen spelen.

2. Grote levensgebeurtenissen en stressvolle situaties

Iedereen piekert wel eens ergens over, dus misschien heb je momenteel meer aan je hoofd dan gewoonlijk. Zo kunnen grote of heftige life events ervoor zorgen dat je meer piekert:

1. echtscheiding
2. financiële problemen
3. verlies van een geliefde
4. ontslag, beginnen aan een nieuwe baan of met pensioen gaan
5. verhuizing
6. (chronische) ziekte
7. levensfasen zoals puberteit en adolescentie

Ook kunnen vakanties, bruiloften, en verhuizingen flink wat stress opleveren. Inzicht in deze belangrijkste levensgebeurtenissen kan je helpen er beter mee om te gaan.

3. Angststoornis

Iedereen is wel eens angstig, maar wist je dat 14% van de Europeanen een angststoornis heeft?

Mogelijk heb je een angststoornis als je overmatig piekert, je vaak angstig voelt, last hebt van nachtmerries, bepaalde plaatsen of situaties vermijdt.

Er bestaan verschillende angststoornissen waaronder gegeneraliseerde angststoornissen, posttraumatische stressstoornis, paniekstoornis en obsessief-compulsieve stoornis.

Andere angststoornissen zijn sociale angststoornis, agorafobie en verlatingsangst. Dit zijn er nogal wat.

Het kan ook aan overmatige stress te wijten zijn.

3. Overmatige stress

De ingebouwde stressrespons activeert onze fight or flight reactie. De stresshormonen leiden vervolgens tot emotionele, lichamelijke en gedragsmatige symptomen. 

Aan de hand van die verschillende categorieën kun je een idee krijgen of het ochtend piekeren door stress wordt veroorzaakt. We zullen de verschillende soorten symptomen even doornemen.

Lichamelijke symptomen. Bekende lichamelijk symptomen van stress zijn zenuwachtigheid, nagelbijten, ijsberen, friemelen, beven, droge mond, zweterige of koude handen en voeten, maagproblemen, kaken klemmen, knarsetanden, en spijsverteringsproblemen.

Stress is niet altijd even makkelijk te herkennen terwijl je lichaam het toch echt kan aangeven. Andere lichamelijke symptomen van stress:

1. misselijkheid, constipatie
2. moeite met slikken
3. hoge bloeddruk, snelle hartslag, pijn op de borst
4. pijnen, hoofdpijn
5. slaapproblemen, vermoeidheid
6. spierspanning, trillen
7. oorsuizen, duizeligheid
8. moeite met seks, verminderd seksueel verlangen
9. verzwakt immuunsysteem, frequente verkoudheden en infecties

Mentale symptomen. Bekende mentale symptomen van stress zijn onder andere racende gedachten, constant piekeren, prikkelbaarheid, moeilijk kunnen ontspannen, snel gefrustreerd of geïrriteerd zijn, vergeetachtigheid, concentratieproblemen, je overweldigd voelen, verlies van controle, angst, paniekaanvallen, pessimisme.

Andere mentale symptomen van stress zijn

1. depressie, somberheid
2. ongeorganiseerdheid
3. waardeloos, eenzaam, en depressief gevoel
4. laag gevoel van eigenwaarde
5. anderen vermijden
6. slecht beoordelingsvermogen

Gedragsmatige symptomen. Bekende gedragsmatige symptomen waarmee mensen stress verlichten zijn roken, alcohol drinken, drugs. Andere gedragsmatige symptomen van stress zijn:

1. op het internet surfen, winkelen
2. uitstelgedrag
3. eetlustveranderingen, te veel eten, niet eten, eetstoornis
4. gokken
5. verantwoordelijkheden vermijden

4. Rusteloosheid

Ervaar je naast het ochtend piekeren ook een rusteloos gevoel? Verschillende substanties en verschillende lichamelijke en geestelijke problemen kunnen hieraan bijdragen.

Oorzaken van rusteloosheid zijn:

1. te veel cafeïne
2. gezondheidsprobleem: een overactieve schildklier, rusteloze benen syndroom
3. stimulerende medicijnen, stoppen met medicijnen
4. geestelijke problemen zoals angststoornissen en ADHD

Ervaar je ook nachtelijke rusteloosheid? Dit zou bijvoorbeeld door een slechte slaaphygiëne kunnen komen. 

Het kan ook veroorzaakt worden door stress, een angststoornis en depressie. Andere mogelijke oorzaken van nachtelijke rusteloosheid zijn:

1. hormonen
2. obstructieve slaap apneu, rusteloze benen syndroom, narcolepsie
3. laat in de avond sporten, laat in de avond werken
4. dieet

Ervaar je naast rusteloosheid ook agitatie? Verschillende psychologische aandoeningen kunnen dit veroorzaken zoals bipolaire stoornis, schizofrenie en dementie. Ook hier kan een medische aandoening aan ten grondslag liggen.

5. Onderliggend probleem

Je kunt ook een onrustig gevoel in je lichaam krijgen door verschillende onderliggende problemen zoals hormonale onevenwichtigheden tot zelfs neurologische aandoeningen.

Houd hier rekening mee. Dit waren slechts een paar onderliggende problemen die je een onrustig gevoel kunnen geven.

Take home message

Waarom heb ik last van ochtend piekeren?

Een van de mogelijke oorzaken van ochtendpiekeren of ochtend angst zijn de verhoogde cortisolniveaus. Cortisol is een stresshormoon dat je lichaam aanmaakt. 

Het kan een normale reactie op heftige dingen zijn. Er zijn ook nog een aantal andere mogelijke oorzaken. 

Zo zou er sprake kunnen zijn van overmatige stress, een angststoornis of mogelijk een onderliggend gezondheidsprobleem.

Ervaar je daarnaast ook rusteloosheid? Dit kan onder andere komen door te veel cafeïne, stimulerende medicijnen, overactieve schildklier, stoppen met medicijnen, geestelijke problemen zoals angststoornissen en ADHD en rusteloze benen syndroom.

Dit zijn nogal uitlopende oorzaken die zich ook met overlappende symptomen kunnen presenteren. Ga dus naar de dokter voor een juiste diagnose.

Probeer in ieder geval elke nacht 7-9 uur te slapen, gezond te eten, alcohol en cafeïne te beperken, en stress zowel thuis als op het werk te verminderen.