Bij baby’s kan de oogkleur flink veranderen, maar ook een klein percentage van de volwassenen merkt op dat hun oogkleur verandert. Hoe zit dat? Hoe kunnen ogen veranderen van kleur?

Dit artikel vertelt je waarom je ogen van kleur kunnen veranderen.

1. Pigmentgehalte in je oog

De oogkleur wordt bepaald door de opgeslagen informatie in je DNA en het melaninegehalte (pigmentgehalte). 

Het pigmentgehalte in je oog bepaalt net zoals op je huid hoe licht of hoe donker het oog zal worden.

Tijdens het opgroeien zal dit melanineniveau hoger worden waardoor je oog dus donkerder wordt. Dit is echter niet altijd het geval.

Zo zal namelijk 10 tot 15% van de Kaukasische ogen juist lichter worden omdat het pigment in de iris afbreekt of juist verandert. Een proces dat tijdens het ouder worden plaatsvindt.

Ook kan de grootte van je pupillen veranderen waardoor de pigmenten in de iris gecomprimeerd worden. Als gevolg zetten ze uit wat de oogkleur een beetje kan veranderen.

2. Sterke emoties en pupilgrootte

Je zou het waarschijnlijk niet verwachten maar de kleur van je ogen kan ook door sterke emoties veranderen. 

In emotionele situaties komen hormonen vrij die je pupillen vervolgens kleiner ofwel groter maken. Dit kan de tint van je ogen veranderen.

Zo kunnen je ogen door boosheid en blijdschap levendiger worden. Als je pupillen verwijden lijkt het dus alsof de oogkleur verandert.

3. Oogsproetjes

Blootstelling aan de zon kan kleine sproetjes op je iris geven, ook wel irissproetjes genoemd. Deze irisproetjes zijn bruin van kleur.

Gelukkig zijn oogsproeten net zoals huidsproetjes meestal ongevaarlijk. Grotere irissproeten worden iris nevi genoemd die op moedervlekken kunnen lijken.

Ze zijn dan wel meestal onschadelijk, maar ze kunnen de kans op kanker wel verhogen. De iris nevi moeten daarom door een dokter gecontroleerd worden.

4. Een illusie

Soms denken mensen dat de ogen van kleur veranderen terwijl het in werkelijkheid slechts een illusie is. Deze zogenaamde kleurverandering wordt veroorzaakt door bijvoorbeeld:

1. de kleding
2. verlichting
3. omgevingskleuren

De hiervoor besproken oogkleur veranderingen waren onschuldig, maar er kan ook een onderliggend gezondheidsprobleem aan te wijten zijn waarvoor directe behandeling nodig zal zijn.

5. Plotselinge oogkleurverandering

Als je ouder wordt kunnen je ogen dus geleidelijk van kleur veranderen, maar wanneer de oogkleur plotseling verandert, moet je je ogen direct laten onderzoeken.

Zo zijn er een aantal bijzonder gevaarlijke situaties:

1. oogkleurverandering van blauw naar bruin 
2. oogkleurverandering van bruin naar groen 

Grote veranderingen in pigment kunnen een teken zijn van een ziekte zoals het syndroom van Horner.

6. Geneesmiddelen

Door geneesmiddelen zoals glaucoommedicijnen (prostaglandinen) kunnen je ogen van kleur veranderen.

Zo kunnen de ogen na verloop van tijd donkerder worden. Deze oogkleurverandering door prostaglandinen kan permanent zijn.

7. Middenoogontsteking (uveïtis)

De middelste laag van de oogbol kan door een trauma, ontsteking, infectie, of blootstelling aan giftige stoffen ontstoken raken. In de medische wereld wordt dit ook wel uveïtis genoemd. 

Dit kan de doorzichtige oogwitlaag rood doen lijken wat de indruk wekt alsof de oogkleur veranderd is. Uveïtis vereist onmiddellijke behandeling.

8. Verlies van pigment

Je ogen zullen lichter worden als je pigment verliest. Het verlies van pigment staat bekend als het pigmentdispersiesyndroom. 

Het verloren pigment kan de afvoer van het oog blokkeren waardoor de oogdruk vervolgens toe kan nemen.

9. Het iridocorneaal endotheel syndroom

Het iridocorneale endotheel syndroom is een zeldzaam syndroom waarbij het hoornvlies en de iris is aangedaan. De hoornvliescellen hebben zich naar de iris verplaatst, wat oogvlekken veroorzaakt.

10. Oogontsteking

FHI (Fuchs heterochromische iridocyclitis) is een inwendige oogontsteking dat pigmentverlies veroorzaakt waardoor de oogkleur in één oog kan veranderen. 

FHI kan er dus voor zorgen dat je twee ogen met verschillende kleuren hebt, ook wel heterochromie genoemd. FHI kan naast pigmentverlies ook tot het volgende leiden:

1. oogontsteking
2. atrofie van de iris
3. cataract

11. Bultjes op de iris

Er kunnen bruine bultjes over je iris gaan groeien, die ook wel bekend staan als Lisch nodules of Lisch-knobbeltjes.

Vaak houden deze gezwellen verband met neurofibromatos, een aandoening van het zenuwstelsel waarbij tumoren op de zenuwen gaan groeien. 

Meestal leiden patiënten met neurofibromatose een normaal leven en meestal zullen de Lisch-nodules het gezichtsvermogen ook niet aantasten.

Take home message

Hoe komt het dat je ogen veranderen van kleur?

De oogkleur van volwassenen kan op natuurlijke wijze veranderen en bijvoorbeeld lichter of donkerder worden.

Er zijn echter ook een aantal onnatuurlijke oorzaken en ziekten wat tot een oogkleurverandering kan leiden.

Desondanks blijven echte oogkleurveranderingen zeldzaam en zul je bij een duidelijke of plotselinge oogkleurverandering direct naar de dokter moeten.