Moedervlekken zijn pigmentvlekken op de huid die vaak al van jonge leeftijd aanwezig zijn. 

Hoewel de meeste moedervlekken onschadelijk zijn, kunnen sommige moedervlekken gevaarlijk zijn. 

Dit komt doordat ze zich kunnen ontwikkelen tot huidkanker. Dus hoe kun je een schadelijke moedervlek herkennen?

Het is belangrijk om je moedervlekken regelmatig te laten checken door een arts, vooral als je een moedervlek hebt die in grootte, vorm of kleur verandert. Als je twijfelt over een moedervlek, ga dan langs je dokter.

In dit artikel vertellen we alles over een schadelijke moedervlek, de symptomen, oorzaken, behandelingen en preventie.

Hoe herken je een schadelijke moedervlek?

Er zijn een paar dingen waar je op kunt letten om te zien of een moedervlek schadelijk kan zijn:

• Veranderingen in grootte, vorm of kleur: Als een moedervlek groter wordt, verandert van vorm of van kleur, kan dit een teken zijn van huidkanker.
• Asymmetrie: Als een moedervlek niet symmetrisch is, met andere woorden, als de helften van de vlek niet op elkaar lijken, kan dit ook een teken zijn van huidkanker.
• Randen die niet glad zijn: Als de randen van een moedervlek ruw, gekarteld of onregelmatig zijn, kan dit ook een teken van huidkanker zijn.
• Veranderingen in gevoel: Als een moedervlek gevoelloos is of als je het gevoel hebt dat er iets in zit, kan dit ook een teken zijn van huidkanker.
• Meer dan één kleur: Als een moedervlek meer dan één kleur heeft, zoals bruin, zwart, rood of goudkleurig, kan dit ook een teken van huidkanker zijn.

Als je een moedervlek hebt met één of meer van deze kenmerken, raad ik aan om het te laten checken door een arts.

Oorzaken van schadelijke moedervlek

Er zijn een aantal factoren die het risico op het ontwikkelen van schadelijke moedervlekken kunnen verhogen:

• Te veel blootstelling aan de zon: Te veel blootstelling aan de zon verhoogt het risico op huidkanker, omdat UV-straling de huid kan beschadigen. Probeer daarom je huid te beschermen tegen de zon, bijvoorbeeld door een zonnebrandcrème te gebruiken met een hoge beschermingsfactor en door een hoed te dragen als je in de zon bent.
• Licht huidtype: Mensen met een licht huidtype, blond of rood haar, en blauwe, groene of grijze ogen hebben een groter risico op huidkanker dan mensen met een donkerder huidtype.
• Oudere leeftijd: Het risico op huidkanker neemt toe naarmate we ouder worden.
• Familiegeschiedenis: Als er mensen in je familie zijn die huidkanker hebben gehad, is het risico op huidkanker voor jou ook groter.
• Verzwakte afweer: Als je een afweerstoornis hebt, bijvoorbeeld als je HIV-positief bent of als je medicijnen gebruikt die je afweer verzwakken, is het risico op huidkanker groter.
• Zonnebanken: Het gebruik van zonnebanken verhoogt het risico op huidkanker, omdat ze ook UV-straling uitzenden.

Als je één of meer van deze risicofactoren hebt, is het belangrijk om extra voorzichtig te zijn en om regelmatig je moedervlekken te laten checken door een arts.

Behandelingen van een schadelijke moedervlek

Als een arts vermoedt dat een moedervlek schadelijk kan zijn, zal hij of zij de vlek meestal weghalen. 

Er zijn verschillende manieren om dit te doen, afhankelijk van de grootte en de locatie van de vlek:

• Excisie: Bij deze behandeling wordt de vlek met een scalpel weggesneden. De arts zal een rand van gezonde huid rondom de vlek verwijderen om ervoor te zorgen dat alle kankercellen worden verwijderd.
• Cryotherapie: Bij deze behandeling wordt de vlek bevroren met vloeibare stikstof om de kankercellen te doden.
• Laserchirurgie: Bij deze behandeling wordt een laser gebruikt om de vlek te verwijderen.
• Curettage en elektrocoagulatie: Bij deze behandeling wordt de vlek met een curette (een soort lepel) verwijderd en worden de bloedvaten naar de vlek afgebonden met elektriciteit om te voorkomen dat de vlek terugkomt.

Na de behandeling kan het nodig zijn om het gebied te verbanden of om het te laten hechten met hechtingen. 

Het genezingsproces kan enkele weken duren en er kan littekenweefsel achterblijven.

Als de vlek diep in de huid zit of als de kans op het terugkomen van de vlek groot is, kan de arts besluiten om na de behandeling radiotherapie of chemotherapie toe te dienen. Dit zijn behandelingen die de kans op terugval verkleinen.

Complicaties

Er zijn ook enkele complicaties en gevaren die verbonden zijn aan de behandeling van schadelijke moedervlekken, afhankelijk van de behandeling die wordt gebruikt. 

Bijvoorbeeld, bij de behandeling met cryotherapie of laserchirurgie kan er een brandwond ontstaan. 

Bij excisie kan er littekenweefsel achterblijven en kan er bloeding optreden. Bij curettage en elektrocoagulatie kan er infectie optreden. 

Als de vlek diep in de huid zit of als de kans op het terugkomen van de vlek groot is, kan de arts besluiten om na de behandeling radiotherapie of chemotherapie toe te dienen, wat ook bepaalde bijwerkingen kan hebben.

Preventie van schadelijke moedervlek

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om het risico op het ontwikkelen van schadelijke moedervlekken te verkleinen:

• Bescherm je huid tegen de zon: Probeer je huid te beschermen tegen de zon door een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor te gebruiken en door een hoed te dragen als je in de zon bent. Zoek ook de schaduw op als de zon op zijn sterkst is, tussen 11:00 en 15:00 uur.
• Gebruik geen zonnebanken: Het gebruik van zonnebanken verhoogt het risico op huidkanker, dus probeer ze te vermijden.
• Controleer je moedervlekken regelmatig: Controleer je moedervlekken regelmatig op veranderingen in grootte, vorm of kleur, en laat ze checken door een arts als je twijfelt.
• Laat je vaccineren: Laat je vaccineren tegen het humane papillomavirus (HPV), dat kan leiden tot huidkanker.
• Eet gezond: Eet voedsel dat rijk is aan antioxidanten, zoals groenten, fruit en noten. Dit kan het risico op huidkanker verminderen.
• Drink niet te veel: Probeer je alcoholconsumptie te beperken, omdat alcohol het risico op huidkanker kan verhogen.

Take home message

Hoewel de meeste moedervlekken onschadelijk zijn, kunnen sommige moedervlekken schadelijk zijn en zich ontwikkelen tot huidkanker. 

Door op tijd te handelen en de behandeling op te volgen die door een arts is voorgeschreven, kun je het risico op huidkanker verkleinen en ervoor zorgen dat je gezond blijft.

Daarnaast zijn er een aantal dingen die je kunt doen om het risico op het ontwikkelen van schadelijke moedervlekken te verkleinen, zoals je huid beschermen tegen de zon, geen zonnebanken gebruiken, een gezonde levensstijl behouden en je laten vaccineren tegen HPV. 

Door deze preventiemaatregelen op te volgen, kun je ervoor zorgen dat je huid gezond blijft en dat je het risico op huidkanker verkleint.