Soja en Zwangerschap: Veiligheid en Hoeveelheid

Soja kan je hormonen beïnvloeden waardoor het ook enig effect zal hebben op je baby. Dus gaat het wel samen, soja en zwangerschap?

KORT ANTWOORD

Tijdens de zwangerschap mag soja een onderdeel van je dieet uitmaken. Dagelijks één of twee porties soja is waarschijnlijk veilig. Het kan zelfs je gezondheid bevorderen. Ook veel soja brengt de menstruatie en vruchtbaarheid waarschijnlijk niet in gevaar. Dit blijkt uit een publicatie in de American Society for Reproductive Medicine. Echter, een paar studies hebben mogelijke negatieve effecten van soja op de foetus met elkaar in verband gebracht zoals een laag geboortegewicht, een onderdrukt immuunsysteem en hypospadie (plasbuis aandoening). Neem dus het zekere voor het onzekere en neem geen overmatige hoeveelheden soja. Er kunnen nog geen harde uitspraken worden gedaan. Veel studies zijn alleen nog op dieren verricht en de effecten van soja op de placentafunctie en de foetus zijn nog niet goed onderzocht. 

Dit artikel vertelt je alles over soja en zwangerschap, of het de foetus kan beïnvloeden, de  vruchtbaarheid en hoe soja precies je hormonen kan beïnvloeden.

zwangere vrouw drinkt sojamelk

Soja, vruchtbaarheid en zwangerschap

Soja bevat isoflavonen, dit zijn plantaardige fyto-oestrogenen. Dit zit je al snel aan het denken, want de hormonale anticonceptiepil bevat ook oestrogenen.

Vrouwen die zwanger willen worden maken zich daarom zorgen over de isoflavonen in sojaproducten. Ze zijn bang dat deze soja-oestrogenen de eisprong kan onderdrukken. 

Er is geen bewijs dat natuurlijke soja voortplantingsproblemen kan veroorzaken. Een matige hoeveelheid soja zal de vruchtbaarheid van de vrouw waarschijnlijk niet beïnvloeden. 

Er zit ook een verschil tussen natuurlijke en genetisch gemodificeerde soja. Zo kan genetisch gemodificeerde soja erectiestoornissen bij mannen veroorzaken. 

Foetus en placenta

Een jaar lang sojasupplementen bij apen had geen invloed op de hormoonspiegels, hoeveelheid bloedingen of lengte van de menstruatiecyclus. 

De precieze effecten van soja op de placentafunctie en de foetus is nog niet goed in kaart gebracht. Dit zal in de toekomst nader onderzocht moeten worden.

Een onderzoek heeft soja wel in verband gebracht met een plasbuisaandoening (hypospadie). Of soja de boosdoener is moet nog goed onderzocht worden. Hypospadie ontstaat vaak zonder duidelijke oorzaak. Maar dit was niet de enige studie.

Een dierenstudie bracht soja-inname in verband met een onderdrukt immuunsysteem en een lager geboortegewicht. 

De effecten ontstonden alleen bij het vrouwelijk nageslacht. Er zijn nog geen menselijke studies verricht.

Soja en vruchtbaarheid

Een studie heeft aangetoond dat zowel een sojarijkdieet als sojasupplementen de vruchtbaarheid waarschijnlijk niet zal aantasten. 

Gedurende het één jaar durende onderzoek kregen vrouwelijke apen sojasupplementen dat twee keer zoveel soja bevatten als wat vrouwen typisch eten. 

De soja had geen invloed op de eierstokfunctie en dus ook niet op de vruchtbaarheid.

Hoeveel soja mag je tijdens de zwangerschap?

Volgens het American College of Obstetricians and Gynecologists kan je soja met mate eten en hoef je je dan geen zorgen te maken. 

Tijdens de zwangerschap zou je dagelijks één tot twee porties soja kunnen consumeren. Onder een portie soja wordt een kopje sojamelk of een half kopje tofu beschouwd.

Wees je ervan bewust dat er geen officiële richtlijnen beschikbaar zijn en de precieze hoeveelheid soja dus niet vaststaat. 

Veilige hoeveelheden soja:sojamelk sojabonen

  1. halve  kop sojabonen
  2. halve kop tofu
  3. 1 kop sojamelk
  4. halve kop tempeh

In plaats van tofu en sojamelk zou je ook gefermenteerde sojaproducten kunnen nemen zoals miso en tempeh. Dit raden een aantal deskundigen aan omdat het makkelijker verteerd wordt.

Als je precies wilt weten hoeveel soja je mag, is het verstandig om met je arts te overleggen. De arts kan met jouw specifieke gezondheidssituatie rekening houden. 

Soja beïnvloedt hormonen

Je vrouwelijke en mannelijke hormonen zijn de oestrogenen en androgenen. Deze hormonen moeten in balans zijn. Echter, soja kan deze balans soms verstoren.

Soja beschikt namelijk over milde oestrogene effecten. Als je te veel soja binnenkrijgt gaan de soja oestrogenen op de receptoren zitten waar de natuurlijke oestrogenen horen te binden.

Maar de kracht van de soja-oestrogenen is veel zwakker dan de natuurlijke. Als gevolg neemt de oestrogene activiteit af en krijgen de mannelijke hormonen (androgenen) de overhand.

Via dit mechanisme kan de hormoonbalans dus verstoord raken.

Ook mannen kunnen er last van hebben. Zo kunnen overmatige hoeveelheden soja zelfs tot erectiestoornissen leiden.

Soja en menstruatiecyclus

Hoewel soja plantaardig oestrogeen bevat lijkt het de menstruatiecyclus niet te beïnvloeden.cyclus vrouw

In een studie kregen apen een jaar lang twee keer zoveel oestrogenen in de vorm van supplementen. Er werden geen veranderingen in de menstruatiecyclus aangetroffen. 

Soja en borstkanker 

Hoge oestrogeenniveaus kunnen het risico op borstkanker verhogen. Dan ga je je al snel afvragen of te veel soja dit risico kan verhogen. 

Gelukkig bevatten soja voedingsmiddelen onvoldoende isoflavonen om het borstkankerrisico te verhogen.

Integendeel zelfs. De isoflavonen in soja kunnen ook juist bescherming bieden. Zo blijkt dat een dieet met een grote hoeveelheid fyto-oestrogenen het risico op borstkanker kan verlagen.

Soja kan namelijk de menstruatiecyclus verlengen en de eierstokhormonen verminderen. Echter, deze menstruatiecyclus veranderingen kunnen mogelijk de vruchtbaarheid aantasten. 

De dynamiek tussen soja en hormonen is dus nogal complex.

Positieve hormonale effecten 

Soja kan voordelig zijn voor premenopauzale vrouwen. Een studie heeft veelbelovende kankerpreventieve effecten van sojaconsumptie onder de aandacht gebracht.

Positieve effecten soja zwangerschap 

Soja kan ook een aantal voordelige effecten hebben tijdens de zwangerschap zoals:

  1. betere cholesterol en bloedsuikerspiegels
  2. een beter humeur
  3. minder kans op bloedarmoede 

Take home message

Van soja is het bekend het je hormonen kan beïnvloeden. Maar de vraag is in welke mate en gaan soja en zwangerschap dan wel samen?

Je zou matige hoeveelheden soja kunnen consumeren zonder je zorgen te hoeven maken over de zwangerschap en foetus. Een beetje soja bevat niet genoeg oestrogenen om negatieve effecten te kunnen uitoefenen.

Echter, de precieze effecten van soja op de placenta en foetus moeten nog beter onderzocht worden. Veel studies zijn op dieren verricht.  

Kortom, je kan nog steeds van soja genieten, maar wel met mate.

Bodytekst

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Kurzer, M. S. (2002). Hormonal effects of soy in premenopausal women and men. The Journal of nutrition, 132(3), 570S-573S.

Kaplan, J. R., Berga, S. L., Wilson, M. E., & Clarkson, T. B. (2004). High isoflavone soy protein does not alter menstrual cyclicity or ovarian function in fully mature, premenopausal monkeys. Fertility and Sterility, 82, S269-S270.

Carmichael, S. L., Cogswell, M. E., Ma, C., Gonzalez-Feliciano, A., Olney, R. S., Correa, A., … & National Birth Defects Prevention Study. (2013). Hypospadias and maternal intake of phytoestrogens. American journal of epidemiology, 178(3), 434-440.