Testosteron is een belangrijk mannelijk geslachtshormoon dat verantwoordelijk is voor het onderhouden van spiermassa, botdichtheid, seksdrive en spermaproductie. 

Met een testosteron test kan de hoeveelheid testosteron in het bloed van een man gemeten worden.

Als de testosteronniveaus in het bloed te laag zijn, kan dit leiden tot een aantal symptomen zoals gynaecomastie, verminderde seksdrive, depressie en osteoporose. 

Dit artikel vertelt je meer over de testosteron test, wanneer het wordt gedaan, de verschillende soorten testen en wat er gedaan wordt bij een lage uitslag.

Wanneer een testosteron test?

Er zijn verschillende redenen waarom een arts een testosteron test zou kunnen uitvoeren. Hier zijn een paar voorbeelden:

1. Vermoeden van een lage testosteron: Als een man klachten heeft zoals gynaecomastie, verminderde seksdrive, depressie, osteoporose of verminderde spiermassa, dan kan een arts besluiten om een testosteron test uit te voeren om te controleren of de testosteronniveaus in het bloed normaal zijn.
2. Vermoeden van een verhoogd testosteron: Als een man ongewone haargroei of acne heeft, dan kan een arts besluiten om een testosteron test uit te voeren om te controleren of de testosteronniveaus in het bloed verhoogd zijn.
3. Monitoring van hormonale behandeling: Als een man hormonale behandeling ondergaat voor bijvoorbeeld hypogonadisme, dan kan de arts regelmatig de testosteronniveaus in het bloed controleren om te zorgen dat de hormonale behandeling effectief is.
4. Monitoring voor bepaalde ziekten: Soms kan een arts een testosteron test uitvoeren als er vermoeden is van bepaalde ziekten zoals kanker of andere hormonaal gerelateerde ziekten

Weet wel dat een testosteron test alleen een momentopname is van de hoeveelheid testosteron in het bloed, dus een arts zal vaak andere symptomen en signalen bekijken voordat een diagnose wordt gesteld.

Welke testosteron testen zijn er?

Er zijn verschillende soorten testosteron testen die artsen kunnen gebruiken om het testosteronniveau van een persoon te meten. 

Hier is een lijst met enkele van de meest voorkomende testosteron testen:

1. Serumtestosteron: Dit is de meest voorkomende manier om het testosteronniveau te meten. Het meet de hoeveelheid testosteron in het bloedserum.
2. Totale testosteron: Dit meet zowel vrij testosteron als gebonden testosteron in het bloed.
3. Vrij testosteron: Dit meet alleen het testosteron dat niet is gebonden aan eiwitten in het bloed en daardoor beschikbaar is voor de cellen.
4. Bio-beschikbaar testosteron: Dit meet het testosteron dat niet alleen vrij is, maar ook biologisch beschikbaar is voor de cellen, inclusief SHBG gebonden testosteron.
5. Luteïniserend hormoon (LH) en follikel stimulerend hormoon (FSH): Deze hormonen spelen een rol bij de productie van testosteron en zijn daarom ook van belang om het testosteronniveau te bepalen.
6. Testosteron: Shbg ratio: Dit is een ratio van Testosteron gebonden aan SHBG ten opzichte van totaal testosteron, kan een indicatie geven van hoeveel van het testosteron biologisch beschikbaar is.

Symptomen laag testosteron

Als iemand een laag testosteronniveau heeft bij een test, kan dit verschillende oorzaken hebben en kan dit invloed hebben op verschillende aspecten van iemands gezondheid. 

Hier zijn enkele van de mogelijke symptomen en gevolgen van een laag testosteronniveau:

1. Minder spiermassa en kracht: Testosteron speelt een belangrijke rol in de opbouw van spiermassa en kracht. Wanneer het niveau van testosteron laag is, kan dit leiden tot vermindering van spiermassa en verminderde kracht.
2. Minder energie: Laag testosteron kan leiden tot verminderde energie en vermoeidheid.
3. Gewichtstoename: Laag testosteron kan leiden tot gewichtstoename, vooral rond de buik.
4. Minder zin in seks: Laag testosteron kan leiden tot verminderde zin in seks of zelfs tot impotentie.
5. Lagere botdichtheid: Testosteron helpt ook bij het behoud van een gezonde botdichtheid. Laag testosteron kan daarom leiden tot verminderde botdichtheid en een grotere kans op osteoporose.
6. Veranderingen in stemming: Laag testosteron kan leiden tot veranderingen in stemming, zoals prikkelbaarheid, depressie en angst.
7. Haaruitval: Testosteron speelt ook een rol in de groei van haar. Laag testosteron kan dus ook leiden tot haaruitval, vooral op het hoofd.

Behandelingen laag testosteron

Er zijn verschillende behandelingsopties voor mensen met een laag testosteronniveau. Hier zijn enkele van de meest voorkomende behandelingsopties:

1. Testosteron-supplementen: Dit zijn preparaten die testosteron bevatten, zoals gels, zalven, pleisters, tabletten en injecties. Deze kunnen helpen bij het verhogen van het testosteronniveau en vermindering van symptomen.
2. Clomifeen citraat: een oraal geneesmiddel, wordt vaak gebruikt voor de behandeling van onvruchtbaarheid bij vrouwen, maar kan ook worden gebruikt als een testosterontherapie bij mannen.
3. Hormoonvervangende therapie: Dit betreft behandeling met hormonen die andere hormonen kunnen vervangen die ontbreken in het lichaam, zoals testosteron of luteïniserend hormoon (LH).
4. Chirurgie: Chirurgische interventie kan worden overwogen bij een aandoening zoals kanker van de bijnierschors of testikels.
5. Levensstijlaanpassing: Aanpassing van levensstijl zoals gezonde voeding, lichaamsbeweging, vermindering van stress kan de symptomen van laag testosteron verminderen en gezondheid verbeteren.

Het is belangrijk om te benadrukken dat elke behandelingsoptie afhankelijk is van de oorzaak van het lage testosteronniveau. 

Te hoog testosteron bij de testosteron test

Het is mogelijk dat iemand een te hoog testosteronniveau heeft bij een testosterontest. 

Dit wordt ook wel hypertestosteronisme genoemd. Dit kan verschillende oorzaken hebben, waaronder aandoeningen van de bijnierschors, testikels of hypothalamus-hypofyse-testikel as. 

Hier zijn enkele symptomen en gevolgen van een te hoog testosteronniveau:

1. Acne en haargroei: Hoog testosteron kan leiden tot verhoogde talgproductie, wat kan leiden tot acne en een toename van haargroei op de gezicht, borst en rug.
2. Onderontwikkelde borsten: Hoog testosteron kan leiden tot onderontwikkeling van de borsten
3. Verminderde sperma-kwaliteit en verminderde vruchtbaarheid: Te hoog testosteron kan leiden tot een vermindering van sperma-kwaliteit en verminderde vruchtbaarheid.
4. Lagere botdichtheid: Hoog testosteron kan leiden tot verminderde botdichtheid, met verhoogd risico op osteoporose.
5. Leverproblemen: Hoge niveaus van testosteron kunnen leiden tot problemen met de lever, zoals leververvetting.
6. Verhoogd risico op kanker: Hoog testosteron kan leiden tot een verhoogd risico op prostaatkanker en borstkanker bij mannen.
7. Veranderingen in stemming: Hoog testosteron kan leiden tot veranderingen in stemming, zoals agressie, prikkelbaarheid, en een overmatige drift naar seksuele activiteit.

Take home message

Bij klachten die wijzen op een tekort aan testosteron kan de arts een testosteron test aanvragen. 

De testosteron test kan worden uitgevoerd op elk moment van de dag, maar in de meeste gevallen wordt het aanbevolen om de test ’s ochtends te doen, omdat de testosteronniveaus in het bloed dan het hoogst zijn. 

Er zijn verschillende manieren om de testosteron test uit te voeren, maar de meest voorkomende is een bloedmonster. 

Er zijn ook andere testmethodes zoals een speeksel- of urine-test, maar deze zijn niet zo betrouwbaar als bloedtest.

De uitslag van de testosteron test zal de arts vertellen of de testosteronniveaus in het bloed van de patiënt normaal zijn, of dat er sprake is van een tekort. 

Als er een tekort wordt geconstateerd, dan kan een arts besluiten om hormonale behandeling aan te bieden, zoals testosteron supplementen of injecties.