Hernia en stenose worden nog wel eens door elkaar gehaald. Zo kunnen ze allebei je zenuwen verdrukken. Dus wat is het verschil tussen hernia en stenose?

Dit artikel vertelt je het verschil tussen hernia en stenose, waar de verwarring vandaan komt inclusief verdieping.

Verwarring hernia en stenose

Het is niet zo gek dat hernia en stenose door elkaar worden gehaald. Zo kunnen zowel een hernia als stenose de zenuwen in de wervelkolom verdrukken. Maar op een andere manier.

Bij een discushernia, stulpt er een deel van de tussenwervelschijf uit en bedrukt een zenuw in de rug. Klachten zijn scherpe, brandende pijn in een been, vaak tot in de voet en  veelal gepaard gaande met tintelingen, krachtsverlies en verlies van gevoel. 

Een grote hernia, met mogelijk ook een andere oorsprong dan de tussenwervelschijf,  kan het wervelkanaal dusdanig vernauwen dat je uitval van meerdere zenuwen krijgt. Je kan dan zelfs gevoelloosheid in de schaamstreek en urine- en ontlastingverlies krijgen. Raadpleeg in dat geval ook altijd direct een arts. 

Bij een stenose wordt het wervelkanaal, de ruimte waar het zenuwweefsel door heen loopt, kleiner waardoor de zenuwen bedrukt worden. De klachten overlappen gedeeltelijk met die van een hernia. De klachten treden echter vaak in beiden benen op en verergeren door het opstrekken van de rug, zoals bijvoorbeeld bij lopen of staan, het kanaal vernauwd dan nog meer. Terwijl een gebogen houding van de rug de klachten juist vaak doet afnemen. 

Een hernia is dus een uitstulping naar buiten terwijl een stenose een vernauwing is dat voor samendrukking zorgt. 

Hernia’s en stenoses lijken soms dus op elkaar en de namen kunnen voor verwarring zorgen. Zo kan een uitstulpende tussenwervelschijf een spinale stenose (vernauwing) veroorzaken.

Kortom, je ruggenmerg heeft ruimte nodig, wanneer je ruggenmerg door een uitstulping (hernia) of botgroei (stenose) vernauwd wordt ontstaan er klachten.

Maar er zijn nog veel meer soorten hernia’s en stenose.

Wat is een hernia?

Een hernia is een uitstulping. Er zijn verschillende soorten hernia’s/uitstulpingen:

Verschillende soorten hernia’s:

1. liesbreuk
2. navelbreuk
3. middenrifbreuk
4. maagkuil breuk
5. incisionele hernia
6. femorale hernia
7. discushernia 

De meeste hernia’s komen in de buik of liesstreek voor.

Normaal gesproken houdt je buikwand de buikinhoud (darmen, vet) binnen. Wanneer er een zwakke plek is of een defect kan de buikinhoud naar buiten komen.

Bij een buik hernia is er een opening in de spierwand waardoor de inhoud naar buiten steekt.

De uitstulping kan ontstaan na zwaar tillen, hoesten, lachen of buigen. Zware belasting kan de uitstulping duidelijk maken.

Hernia’s ontstaan door een combinatie van:

1. druk
2. zwakte van fascie of spier of een opening 

Door de druk kan het weefsel/orgaan gaan uitstulpen.

Vanaf de geboorte kan er al spierzwakte zijn, maar het treedt vaker op latere leeftijd op.

De meeste hernia’s zullen niet vanzelf verdwijnen en hebben dus een behandeling nodig. Zo kan je alleen met een operatie een liesbreuk verhelpen.

Een hernia in de rug veroorzaakt door een uitstulping van de discus verdwijnt echter in de meeste gevallen wel. Het uitstulpende deel verdwijnt na verloop van tijd en de bedrukte en geïrriteerde/ontstoken zenuw kan tot rust komen. Hoe lang dit duurt hangt onder andere af van de ernst en duur van de klachten en kan variëren tussen enkele weken en maanden. In uitzonderlijke gevallen verdwijnen de klachten nooit helemaal. 

In ernstige gevallen wordt er soms overgegaan tot een chirurgische ingreep waarbij het uitstulpende deel wordt verwijderd. Echter, de voorkeur heeft een behandeling die bestaat uit fysiotherapie en pijnstilling. 

Wat is een stenose?

Bij stenose is er sprake van vernauwing. Door deze vernauwing kan er druk op je ruggenmerg of zenuwen ontstaan.

Stenose ontstaat meestal door ouderdom en ‘slijtage’ van de wervelkolom. Die ‘slijtage’, ook wel degeneratie genoemd, is op zich een heel normaal verschijnsel en hoeft geen klachten te veroorzaken, je rugklachten kunnen ook ergens anders door veroorzaakt worden. Een fysiotherapeut kan je hierbij goed helpen. 

Schrik dus ook niet direct als er op een röntgenfoto slijtage te zien is. Echter, er kan als gevolg van ernstige slijtage of breuk een toename van botstructuren ontstaan welke ervoor zorgen dat het wervelkanaal, waar de zenuwen doorheen lopen, vernauwd. 

Hierdoor worden de zenuwen samengedrukt. Er wordt gesproken van een spinale stenose of ook wel wervelkanaalstenose wanneer het wervelkanaal kleiner is geworden.

Wervelkanaalvernauwing kan in principe overal in de wervelkolom optreden, maar het komt in de meeste gevallen voor in de onderrug.

Wervelkanaalvernauwing kan niet genezen worden. Wel kunnen de symptomen met behandelingen verlicht worden.

Manuele therapie kan verlichting van pijnklachten geven door middel van adviezen en behandeling. 

De pijn en zwelling kunnen met vrij verkrijgbare ontstekingsremmende medicijnen afnemen.

Als dit geen verlichting biedt kan de dokter andere medicatie voorschrijven of cortisone-injecties aanbevelen.

Als je ruggenmergzenuwen lang worden samengedrukt kan er permanente verlamming of gevoelloosheid optreden.

Er zijn chirurgische procedures waarmee een spinale stenose behandeld kan worden, bijvoorbeeld met laminectomie. Hierbij wordt er bot verwijderd waardoor er meer ruimte ontstaat. De klachten keren echter na verloop van tijd vaak weer terug.

Kortom, hoewel stenose niet genezen of omgedraaid kan worden zijn er wel behandelingen beschikbaar.

Take home message

Hernia en stenose zijn andere complicaties maar worden alsnog vaak door elkaar gebruikt. Dus wat is het verschil tussen hernia en stenose?

Een hernia is een uitstulping door een zwakte of opening. Een stenose is een samendrukking door een vernauwing.

Bij een hernia is er een inwendig lichaamsdeel door een zwakke plek of opening geduwt. Door de druk kan het door de spier of weefselwand heen duwen.

Een hernia is een uitstulping van weefsel of een inwendig lichaamsdeel. Dit ontstaat door een combinatie van druk en een zwakke plek of opening.

Stenose betekent vernauwing. Een stenose ontstaat meestal door slijtage hierdoor neemt de druk op het onderliggende weefsel toe.

Bij wervelkanaalvernauwing komt er druk op je ruggenmerg of zenuwen. Door de zenuw verdrukking kan er gevoelloosheid of verlamming optreden.

Het verschil zit hem dus in de oorzaak van de verdrukking want zowel een uitstulping of vernauwing veroorzaakt druk op het ruggenmerg. 

Bij een hernia is er een opening of zwakte terwijl bij een stenose de druk door verdikking van weefsel verhoogd wordt.