Verstopte urineleiders komen vrij vaak voor. De urineleider leidt de urine van de nieren naar de blaas. Deze urineleider kan om verschillende redenen verstopt raken. Het wordt ook wel een obstructie van de urineleider genoemd. 

Het is belangrijk dat je een verstopte urineleider tijdig herkend. Een verstopte urineleider kan namelijk tot nierbeschadiging leiden. Reden genoeg om er wat meer over te weten te komen.

Dit artikel vertelt je hoe een verstopte urineleider ontstaat, de symptomen inclusief de behandelingsmogelijkheden.

Oorzaken van een verstopte urineleider

Een verstopte urineleider kan ontstaan door prostaatvergroting, nierstenen, urineleiderstenen, tumoren, aangeboren afwijkingen, zwangerschap, ernstige constipatie, ziekte van Crohn en inwendige weefselgroei zoals bij endometriose. 

Dat zijn er nogal wat. We zullen er een paar toelichten.

Vergrote prostaat. Ureterale obstructies komen vaker bij mannen voor boven de leeftijd van 60 jaar. Dit heeft te maken met de prostaatklier die naarmate je ouder wordt ook groter wordt. De urinestroom kan door een vergrote prostaat belemmerd worden waardoor de urine zich in de blaas ophoopt. Maar de prostaat kan zelfs tegen de urineleider aandrukken en voor een verstopping zorgen.

Letsel. Door zenuwschade en zwakke spieren kan de druk ook verhoogd worden waardoor het ledigen van de blaas lastiger wordt.

Ureterale stricturen. Hierbij is de ruimte in de urineleiders vernauwt. Dit kan aangeboren zijn of ontstaan door bijvoorbeeld terugkerende nierstenen, urineweginfecties of langdurige ontstekingen.

Uitstulping. In de urineleider kan een kleine uitstulping ontstaan. Dit gebeurt wanneer de urineleider te nauw is. Deze uitstulping vormt zich meestal in het deel dat zich dicht bij de blaas bevindt. Door de blokkade kan de urine terugstromen en de nier beschadigd raken. 

Abnormale verbinding. De urinstroom kan door een abnormale verbinding verstoord worden. Zo kan een afwijkende verbinding tussen de nier en urineleider een nierzwelling veroorzaken (uretero pelvische junctie). Het kan vanaf de geboorte aanwezig zijn of tijdens de kindertijd ontstaan.

Aangeboren. Een verstopte urineleider kan al bij de geboorte aanwezig zijn. Zo kan de urineleider verdubbeld zijn. Dit is een veel voorkomende aangeboren afwijking. Hierbij heb je dus twee urineleiders in dezelfde nier. Wanneer één van deze twee urineleiders niet goed werkt kan de urine terugstromen en de nier beschadigen. Zo kan de tweede urineleider gedeeltelijk ontwikkeld zijn.

Fibrosering. Bij retroperitoneale fibrose ontstaat er achter de buik een vezelachtig weefsel. Oorzaken hiervan zijn kankers of het gebruik van migraine medicatie. De vezels kunnen de urineleiders omsluiten waardoor er urine in de nieren kan terugstromen. 

Kortom, een verstopte urineleider kan op verschillende manieren ontstaan.

Zo ontwikkelt een verstopte urineleider

Een of beide urineleiders kunnen verstopt zijn waardoor het urine niet naar de blaas vervoert kan worden. In de meeste gevallen is één urineleider aangedaan.

Wanneer er een verstopping in de urinewegen optreedt kan de druk hoger worden waardoor de urinestraal afneemt. Deze verstopping kan overal in de nieren optreden, van de nieren tot de urinebuis.

Een verstopping kan zich in de loop van meerdere dagen, weken of maanden ontwikkelen of plotseling optreden. 

Een verstopping in de urinewegen kan tot infectie, nierstenen en nierbeschadiging leiden. De urine hoopt zich namelijk op en zorgt voor stuwing. 

Dit is een situatie waarin het urine niet afgevoerd kan worden en de druk naar boven toeneemt. Het is dus belangrijk dat je het kan herkennen.

Bij een gedeeltelijke verstopte urineleider zijn er niet altijd duidelijke symptomen, de urinestroom is immers niet volledig gestopt, het stroomt dan langzamer.

Bij een volledige abrupte verstopping kunnen de symptomen al binnen enkele minuten verschijnen. Dan moet je natuurlijk wel weten welke symptomen er allemaal zijn.

Symptomen verstopte urineleider

De symptomen hangen af van de plek, of de verstopping gedeeltelijk of volledig is, of één of beide urineleiders zijn aangedaan en hoe snel de verstopping verergert. 

Een verstopte urineleider kan ernstige pijn veroorzaken, maar dit is niet altijd het geval. Zo kun je een ureterale obstructie hebben zonder symptomen te ervaren.

De symptomen van een verstopte urineleider kunnen door verschillende oorzaken ook onderling verschillen. De symptomen kunnen in het begin mild zijn terwijl iemand met stenen intense pijn kan ervaren.

De symptomen worden vaker gezien wanneer de verstopping volledig is en plotseling optreedt.

Symptomen van een verstopte urineleider kunnen zijn:

1. buikpijn
2. pijn in de flanken (onder de ribben)
3. pijn in de onderrug
4. moeite met ledigen van de blaas
5. plasproblemen
6. misselijkheid of braken
7. koorts
8. hoge bloeddruk
9. vaak moeten plassen
10. terugkerende urineweginfecties
11. troebele urine
12. bloed bij de urine

Als een verstopte urineleider niet behandeld wordt kan er verlies van nierfunctie en sepsis optreden en kan je zelfs overlijden.

Wanneer je naar de dokter moet

Als je je zorgen maakt moet je altijd naar de dokter. Zoek in ieder geval onmiddellijke medische hulp bij de volgende symptomen: 

1. plasproblemen
2. pijn in combinatie met rillingen en koorts
3. pijn in combinatie met misselijkheid en overgeven
4. Intense pijn waarbij je geen comfortabele houding aan kunt nemen of je niet eens meer stil kunt zitten
5. bloed in de urine

Behandelingen verstopte urineleider

Een verstopte urineleider kan tot onomkeerbare schade leiden. Het is dus belangrijk dat het tijdig wordt opgespoord en behandeld. 

Bij het vaststellen van een ureterale obstructie kunnen verschillende onderzoeken gebruikt worden:

1. bloed en urineonderzoek: tekenen van infecties
2. echografie, MRI, en CT-scan: plaats van de verstopping en om de oorzaak te achterhalen

Gelukkig kan een ureterale obstructie genezen worden. Welke methode gebruikt hangt af van de precieze oorzaak.

Bij ernstige pijn kan een onmiddellijke procedure nodig zijn. De urine moet verwijderd worden zodat de klachten afnemen.

Urine kan op meerdere manieren gedraineerd worden:

Stent. Met een ureterale stent kan de urineleider open gehouden worden. Een stent is een hol buisje dat ingebracht kan worden door een uroloog.

Nierkatheter. Bij een nefrostomie wordt een katheter in de nier aangebracht. Hierbij zullen artsen een opening moeten maken. Vervolgens kan de urine vanuit de nier wegvloeien. 

Blaaskatheter. Als de verstopping zich bij de blaas bevindt kan een urineblaas katheter gebruikt worden. 

Dankzij de beschikbare behandelingen zijn ernstige complicaties zeldzaam.

Take home message

Een verstopte urineleider kent meerdere oorzaken waaronder urineleiderstenen, prostaatvergroting, littekenvorming, tumoren en aangeboren afwijkingen.

Het opsporen is niet altijd even gemakkelijk aangezien de symptomen op andere aandoeningen kunnen lijken zoals een urinewegeinfectie.

De symptomen variëren van mild tot ernstig. Als je een verstopte urineleider vermoedt moet je naar de dokter. Ernstige complicaties zijn gelukkig zeldzaam.