We hebben allemaal wel eens een pijnlijke spierkramp ervaren, een plotselinge en onwillekeurige samentrekking die op verschillende momenten kan optreden, zoals tijdens het sporten of ’s nachts. Maar waardoor ontstaat kramp?

Dit artikel vertelt je waardoor kramp ontstaat, 8 oorzaken, inclusief hoe je het kunt voorkomen.

Oorzaken kramp

Kramp kan veroorzaakt worden door:

1. aanspannen van een spier, spieroverbelasting
2. langdurig een houding vasthouden 
3. spierverrekking
4. uitdroging
5. zenuwbeknelling door bijvoorbeeld een beknelde nek of rugzenuw of ruggenmergletsel
6. laag elektrolytengehalte waaronder magnesium, calcium of kalium
7. zwangerschap
8. bepaalde geneesmiddelen
9. onvoldoende bloedtoevoer

Hopelijk is het nu wat duidelijker waardoor kramp ontstaat. Maar er zijn nog meer oorzaken die je in je achterhoofd moet houden.

Het kan soms namelijk ook duiden op een onderliggende gezondheidsprobleem:

1. tekort aan elektrolyten of mineralen 
2. onvoldoende bloedtoevoer
3. beknelde zenuwen
4. zwangerschapsproblemen
5. schildklieraandoeningen
6. suikerziekte
7. cirrose
8. fibromyalgie
9. nierfalen
10. amyotrofische laterale sclerose (ALS)

Zoals je ziet kunnen verschillende factoren aan de spierkramp bijdragen. Echter, vaak is de onderliggende oorzaak niet duidelijk.

Nachtelijke beenkrampen. Mensen kunnen ook last hebben van nachtelijke beenkrampen. Over het algemeen heeft dit te maken met spiervermoeidheid en zenuwproblemen. Naarmate je ouder wordt neemt de kans op nachtelijke beenkrampen toe. Hetzelfde geldt voor zwangere vrouwen.

Onvoldoende bloedtoevoer. Meestal in spierkramp onschuldig. Echter, soms kan er een medische aandoening aan ten grondslag liggen waaronder onvoldoende doorbloeding.

Voordat we gaan vertellen hoe je kramp kunt verminderen, nemen we kort twee mogelijke ontstaanswijzen van kramp door.

Mechanisme kramp

De precieze pathofysiologie van krampen wordt nog niet volledig begrepen, maar er zijn wel twee hypotheses die het zouden kunnen verklaren.

Hypothese 1. Zo wordt er gedacht dat het ontstaat door een veranderde zenuwprikkeling (veranderende exciteerbaarheid van motorneuronen).

Hypothese 2. Krampen kunnen mogelijk ook ontstaan doordat de motorische zenuwen zich spontaan ontladen.

Kramp verminderen

Tijdens het sporten of ‘s nachts kunnen spierkrampen toeslaan. Er is helaas geen magische pil die de spierkramp kan laten verdwijnen. Gelukkig kun je met een aantal stappen de kramp verlichten:

1. getroffen gebied rekken
2. opstaan en rondlopen
3. massage
4. vrij verkrijgbare pijnstillers
5. ijskompres, verwarmingskussen of warm bad

Voedingsstoffen. Zoals hiervoor besproken kan een laag elektrolytengehalten kramp veroorzaken. Onder de gele schil van bananen zijn belangrijke voedingsstoffen verstopt zoals kalium, calcium en magnesium. Precies wat je kan gebruiken om de spierkramp te verminderen.

Het zou natuurlijk nog fijner zijn als je de spierkramp kan voorkomen.

Kramp voorkomen

Door de hiervoor besproken veelvoorkomende oorzaken te vermijden kun je het risico op spierkrampen kleiner maken.

Spierkramp voorkomen:

1. veel water drinken
2. voor het sporten rekken en strekken
3. elektrolyten aanvullen, met name na het sporten
4. vermijd overbelasting 
5. alcohol beperken

Helaas kunnen niet alle spierkrampen voorkomen worden, dus ook met deze tips kan er nog een pijnlijke spierkramp ontstaan.

Spierkramp en spierspasme worden nog wel eens door elkaar gehaald, maar wat is nou het verschil?

Verschil tussen kramp en spasme

Spierkramp is een langdurige pijnlijke spierspasme.

Spierkramp is een onwillekeurige samentrekking gevolgd door ontspanning wat vaak plotseling optreedt en pijnlijk kan zijn. Meestal duurt het een paar seconden tot zelfs een paar minuten.

Het lijkt erg op een spasme, maar krampen duren langer en zijn vaak ook krachtige samentrekkingen. 

Om deze reden wordt een langdurige pijnlijke spierspasme ook wel spierkramp geoemd. Een gebruikelijk lekenterm.

Krampen en spasmen treden het vaakst op in het been. Krampen en spasmen worden over het algemeen veroorzaakt door spieroverbelasting, uitdroging of een verstoord elektrolytenevenwicht.

Take home message

Dus waardoor ontstaat kramp?

Oorzaken van kramp zijn spieroverbelasting, spierverrekking, langdurig een houding vasthouden en uitdroging.

Wees je ervan bewust dat spierkramp op een onderliggend gezondheidsprobleem kan duiden waaronder tekort aan elektrolyten of mineralen, onvoldoende bloedtoevoer, zwangerschapsproblemen, beknelde zenuwen, schildklieraandoeningen, fibromyalgie, suikerziekte, cirrose, nierfalen en amyotrofische laterale sclerose (ALS).