Bij een hoge bloeddruk is de kracht tegen de wanden van je slagaders hoger waardoor je hart harder moet werken.
Maar waar wordt dit door veroorzaakt? Waarom bloeddruk hoog?
KORT ANTWOORD
Meestal ontwikkelt hoge bloeddruk zich geleidelijk over vele jaren. In de meeste gevallen is er geen specifieke oorzaak aan te wijzen. Dit wordt ook wel primaire of essentiële hypertensie genoemd.
Hoge bloeddruk kan ook door een onderliggende aandoening veroorzaakt worden, zoals bijvoorbeeld schildklierproblemen, bijniertumoren, hoest- en verkoudheidsmiddelen, nierziekte, obstructieve slaapapneu, aangeboren hartafwijkingen, bepaalde pijnstillers, anticonceptiepillen, amfetaminen en cocaïne. Dit staat bekend als secundaire hypertensie. In tegenstelling tot primaire hypertensie, verschijnt secundaire hypertensie meestal plotseling.
Dit artikel legt uit waarom je bloeddruk hoog kan zijn, de veelvoorkomende boosdoeners, de mogelijke oorzaak van primaire hypertensie, en wat je eraan kunt doen.

De mogelijke oorzaak van primaire hypertensie
Er zijn studies die suggereren dat hyperhomocysteïnemie een mogelijke factor kan zijn bij de ontwikkeling van primaire hypertensie.
1. Hyperhomocysteïnemie. Homocysteïne is een stof in ons lichaam die betrokken is bij verschillende chemische processen. Als de niveaus van homocysteïne te hoog worden, noemen we dat hyperhomocysteïnemie. Een verhoogd homocysteïneniveau wordt in verband gebracht met schade aan de bloedvaten.
2. Beschadigde bloedvaten. Als het homocysteïnegehalte hoog blijft, kan het schade veroorzaken aan de gladde spiercellen van de bloedvaten en de cellen die de binnenkant van de bloedvaten bekleden (endotheelcellen). Deze schade aan de bloedvaten kan bijdragen aan het ontstaan van hypertensie (hoge bloeddruk) en hart- en vaatziekten.
Het verband tussen verhoogd homocysteïne en hypertensie is echter niet de enige factor die bijdraagt aan hoge bloeddruk.
Hypertensie wordt meestal door verschillende dingen beïnvloed, zoals genetica, levensstijl en andere gezondheidsproblemen.
Risicofactoren hoge bloeddruk
Factoren die het risico op hoge bloeddruk verhogen, omvatten:
- oudere leeftijd
- te veel zout
- overgewicht
- stress
- tabak
- genetische aanleg
- te veel alcohol
- sommige chronische aandoeningen (diabetes, nierziekte, slaapapneu)
- donkere huidskleur
- te weinig lichaamsbeweging
- zwangerschap
- laag kaliumgehalte
Zout en hoge bloeddruk
Het eerste waar je op gaat letten met een hoge bloeddruk is het zout. Er zijn een aantal alternatieven beschikbaar zoals zoutvervangers en light-zoutvervangers.
Een zoutvervanger is gemaakt van kaliumchloride en light-zoutvervangers zijn gemaakt van kaliumchloride en natriumchloride (zout).
Zeezout is wat betreft de bloeddruk en hartgezondheid niet gezonder dan tafelzout. Zout blijft zout, het maakt niet uit of het roze of wit is en of het kleine kristallen heeft op juist grote vlokken.
Het lijkt er wel op dat steenzout beter kan zijn voor chronische nierpatiënten. Dit blijkt uit experimenteel onderzoek.
Door de hoeveelheid zout te verlagen tot 1.500 of milligram per dag kan de bloeddruk verlaagd worden.
Een dagelijkse zoutbeperking van 1.000 milligram kan de bloeddruk- en hartgezondheid verbeteren.
Zoutinname bij een hoge bloeddruk
Zout kan namelijk voor een aantal negatieve effecten zorgen:
- Hoge bloeddruk (hypertensie)
- Diabetes
- slechtere hartgezondheid: extra zout kan ervoor zorgen dat patiënten met een hartziekte of congestief hartfalen extra vocht gaan vasthouden. En vocht in de longen kan kortademigheid en ziekenhuisopname veroorzaken.
- Nierfunctiestoornissen
Vermijd zoutrijke voeding
Door het zout (natriumgehalte) op het voedseletiket te controleren en zoutrijke voeding te vermijden, kan een hoge bloeddruk verlaagd worden.
Ook kun je hiermee op de lange termijn nierschade verminderen of zelfs voorkomen.
Voedingsmiddelen die veel natrium kunnen bevatten:
Kruiden en zout:
- Bouillonblokjes
- Citroenpeper
- Vleesvermalsmiddel
- Gearomatiseerd zout: selderij-, uien-, en knoflookzout
- Keukenzout
- Keukenzout
- Kosher zout
- Zeezout
- Mononatriumglutamaat
Snacks
- Noten
- Pompoenpitten
- Maïs, aardappel en tortillachips
- Krakelingen
- Gezouten crackers
Sauzen
- Sojasaus
- Barbecuesaus
- Marinades
- Teriyaki saus
- Steak saus
Gemaksvoeding
- Chili
- Chinees eten
- Fastfood
- Ramen noedels
- Voorgerechten
- Diepvriesmaaltijden
- Droge soep mixen
- Macaroni en kaas
Gepekelde voedingsmiddelen:
- Bacon
- Zuurkool
- Lunch spek
- Olijven
- Worst
- Ham
- Augurken
- Zilt varkensvlees
Zuivel
- Pudding mix
- Kaas
- Karnemelk
Ingeblikte voedingsmiddelen:
- Rundvlees voorgerechten
- Soepen
- Groenten in blik
- Tomatenproducten
- Groentesappen
Kruiden en specerijen
Als je geen zoutvervangers kunt gebruiken, zijn er nog steeds smakelijke alternatieven die je smaakpapillen stimuleren.
Een aantal geschikte kruiden zijn:
- rozemarijn
- tijm
- uienpoeder
- peterselie
- salie
- knoflookpoeder
- koriander
- selderijzaad
Take home message
Hoge bloeddruk kan door verschillende dingen veroorzaakt worden. Waarom bloeddruk hoog?
Meestal ontstaat een hoge bloeddruk geleidelijk over vele jaren en in de meeste gevallen kan er geen aanwijsbare oorzaak aangetoond worden.
Hoge bloeddruk kan ook veroorzaakt worden door een onderliggende aandoening zoals schildklierproblemen, bijniertumoren, hoest- en verkoudheidsmiddelen, nierziekte, aangeboren hartafwijkingen, obstructieve slaapapneu, bepaalde pijnstillers, anticonceptiepillen, amfetaminen en cocaïne.
Bovendien zijn er een aantal risicofactoren waaronder een teveel aan zout.
Een te hoge zoutinname kan leiden tot een hoge bloeddruk, hartziekten en beroertes. Vandaar dat zout met mate geconsumeerd moet worden.
Bij een hoge bloeddruk is het beperken van het zout dus belangrijk en moet je een natriumbeperkt dieet volgen.
Vaak gebruiken mensen met hoge bloeddruk zoutvervangers.
Over Diederik
Bronnen
Greer, R. C., Marklund, M., Anderson, C. A., Cobb, L. K., Dalcin, A. T., Henry, M., & Appel, L. J. (2020). Potassium-enriched salt substitutes as a means to lower blood pressure: benefits and risks. Hypertension, 75(2), 266-274.