We zijn allemaal wel eens zenuwachtig, bijvoorbeeld voor een belangrijke toets of presentatie op school of op het werk, een spannende afspraak met iemand, of wanneer we ons zorgen maken over geld of relaties. 

Soms kan ook het gebrek aan slaap of een slechte gezondheid ervoor zorgen dat we ons zenuwachtig voelen.

Maar waarom wordt je zenuwachtig?

Dit artikel vertelt je alle functies van zenuwachtigheid, waarom sommige mensen minder zenuwachtig zijn en het levensbelang van zenuwachtigheid.

Alle functies van zenuwachtigheid

Er zijn verschillende functies van zenuwachtigheid, en hier zijn enkele van de belangrijkste:

1. Concentratie. Het kan ons helpen om ons te concentreren en ons scherp te houden in stressvolle situaties, zoals tijdens een examen of een belangrijke presentatie.
2. Alertheid. Het kan ons ook helpen om te reageren op potentieel gevaar of bedreigingen, door het “vecht- of vluchtsysteem” te activeren en ons te voorzien van extra energie en alertheid. Vanuit een evolutionair perspectief kan zenuwachtigheid dus gezien worden als een mechanisme dat ons helpt om te overleven in stressvolle of gevaarlijke situaties. 
3. Motivator. Zenuwachtigheid kan ook dienen als een motivator om te presteren en ons te helpen om doelen te behalen. Als je bijvoorbeeld zenuwachtig bent voor een sportwedstrijd, kan dat je extra energie geven om je best te doen en te winnen.
4. Communicatie. Zenuwachtigheid kan ons ook helpen om beter te communiceren en onszelf te uiten, door ons te helpen om oplettender te zijn en ons te concentreren op wat we zeggen en hoe we het zeggen.
5. Emoties uiten. Ten slotte kan zenuwachtigheid ook dienen als een sociale indicator, door ons te helpen om onze emoties en gevoelens te uiten aan anderen en ons te helpen om te verbinden met andere mensen. Als je bijvoorbeeld zenuwachtig bent tijdens een eerste date, kan dat laten zien dat je geïnteresseerd bent en gemotiveerd bent om een goede indruk te maken.

Situaties waarin mensen vaak zenuwachtig worden

Er zijn talloze situaties waarin mensen zenuwachtig kunnen worden, en hier zijn enkele voorbeelden:

1. Tijdens een examen of toets, vooral als het om een belangrijk examen gaat dat invloed kan hebben op iemands toekomst.
2. Tijdens een belangrijke presentatie of speech, vooral als er veel mensen naar kijken of luisteren.
3. Tijdens een sollicitatiegesprek, vooral als iemand zich bewust is van het belang van de baan of het bedrijf.
4. Tijdens een eerste date of andere sociale situatie waarbij iemand probeert een goede indruk te maken.
5. Tijdens een sportwedstrijd of andere competitieve activiteit, vooral als er veel op het spel staat.
6. Tijdens een belangrijke levensbeslissing, zoals het kiezen van een studie of het aangaan van een relatie.
7. Tijdens het spreken in het openbaar, zoals tijdens een huwelijk of een begrafenis.
8. Tijdens situaties waarbij iemand zich ongemakkelijk voelt, zoals bij het spreken met autoriteiten of bij het uitvoeren van een taak waarvoor iemand weinig ervaring heeft.

Waarom sommige mensen minder zenuwachtig zijn

Er zijn verschillende redenen waarom sommige mensen minder zenuwachtig lijken te zijn dan anderen:

1. Stabielere reactie. Sommige mensen hebben misschien een natuurlijk stabielere emotionele reactie op stressvolle situaties. Dit kan te maken hebben met hun genetische aanleg of met de manier waarop ze zijn opgevoed en blootgesteld aan stressoren tijdens hun jeugd.
2. Meer zelfvertrouwen. Anderen kunnen een groter gevoel van zelfvertrouwen hebben, wat kan helpen om zenuwachtigheid te verminderen. Als iemand zichzelf als competent en capabel ziet, kan dat de neiging om zich zenuwachtig te voelen verminderen.
3. Emotionele intelligentie. Sommige mensen hebben misschien ook een grotere emotionele intelligentie, wat kan helpen om beter om te gaan met stressvolle situaties. Dit betekent dat ze beter in staat zijn om hun emoties te begrijpen en te reguleren, wat kan helpen om zenuwachtigheid te verminderen.
4. Je instelling. Ten slotte kan ook de manier waarop mensen naar stressvolle situaties kijken een rol spelen. Als iemand bijvoorbeeld stress als een uitdaging ziet in plaats van als een bedreiging, kan dat helpen om zenuwachtigheid te verminderen.

Wanneer ben je te zenuwachtig

Het is normaal om af en toe zenuwachtig te zijn, vooral in stressvolle of belangrijke situaties. Het is echter belangrijk om te letten op tekenen van te veel of ongezonde zenuwachtigheid. Dit kan omvatten:

• Constant zenuwachtig zijn, zelfs in niet-stressvolle situaties
• Zich zorgen maken over dingen die niet waarschijnlijk zijn om te gebeuren
• Moeite hebben om te slapen of een rustig gevoel te hebben
• Fysieke klachten zoals hartkloppingen, zweten, trillen, duizeligheid of misselijkheid

Als je deze soorten zenuwachtigheid ervaart en het beïnvloedt hoe je functioneert in het dagelijks leven, kan het nuttig zijn om professioneel advies te vragen om te leren hoe je op een gezonde manier met zenuwachtigheid om kunt gaan.

Take home message

We hebben gezien dat zenuwachtigheid ons kan helpen om te concentreren, te presteren, te communiceren en te verbinden met andere mensen, en dat het ook een evolutionair voordeel kan zijn door ons te helpen om te overleven in stressvolle of gevaarlijke situaties. 

Hoewel zenuwachtigheid dus nuttig kan zijn, is het belangrijk om te leren hoe je op een gezonde manier met zenuwachtigheid om kunt gaan en te voorkomen dat het te intens wordt of te vaak voorkomt. 

Door te leren hoe je stress kunt reguleren en hoe je emoties kunt begrijpen en beheersen, kun je leren om zenuwachtigheid op een productieve manier te gebruiken om te presteren en te slagen in het leven.