Bijna 545 miljoen mensen hebben momenteel een chronische longaandoening, wat overeenkomt met 7,4% van de wereldbevolking.

Symptomen zoals een aanhoudende hoest of lichte piepende ademhaling moet je daarom goed in de gaten houden omdat het de eerste tekenen kunnen zijn van COPD, astma en longkanker.

Hoe eerder je erbij bent hoe beter. Vroegtijdige opsporing kan je leven redden. Dus wat voel je als je longen niet goed zijn?

Bij een van de volgende 6 waarschuwingssignalen moet je zo snel mogelijk een afspraak met je arts maken.

1. Chronische hoest

Een aanhoudende hoest die acht weken of langer aanhoudt, wordt beschouwd als een chronische hoest. 

Dit kan een belangrijk vroeg symptoom zijn van een onderliggend longprobleem. Het kan wijzen op:

Luchtweginfecties. Het kan beginnen als gevolg van een luchtweginfectie, zoals bronchitis of longontsteking. Als de hoest na de behandeling niet verdwijnt, kan dit wijzen op een ernstigere infectie.

Roken. Roken is een veelvoorkomende oorzaak van een chronische hoest. Het kan een vroeg teken zijn van de ontwikkeling van chronische obstructieve longziekte (COPD), een aandoening veroorzaakt door roken.

Allergieën. Allergieën, met name allergische rhinitis of astma, kunnen een aanhoudende hoest veroorzaken vanwege de ontsteking in de luchtwegen.

Zure reflux. Problemen met zure reflux kunnen leiden tot irritatie van de luchtwegen en een aanhoudende hoest.

Longaandoeningen. Een aanhoudende hoest kan ook een teken zijn van ernstige longaandoeningen, zoals longfibrose, longkanker of bronchiëctasie.

Werkgerelateerde factoren. In sommige beroepen worden mensen blootgesteld aan irriterende stoffen zoals stof of chemicaliën, wat een aanhoudende hoest kan veroorzaken.

2. Kortademigheid

Kortademigheid betekent dat je moeite hebt met ademhalen en het gevoel hebt dat je niet genoeg lucht krijgt. 

Dit symptoom kan verschillende oorzaken hebben en wijst vaak op problemen in je ademhalingssysteem. Een aantal mogelijke oorzaken:

Astma. Astma kan kortademigheid veroorzaken, vooral als de luchtwegen ontstoken en vernauwd zijn, wat samengaat met piepende ademhaling.

Longaandoeningen. Longziekten, zoals COPD (chronische obstructieve longziekte), kunnen kortademigheid veroorzaken omdat de luchtwegen vernauwen en het ademen moeilijk wordt.

Fysieke inspanning. Normaal gesproken ben je buiten adem na het sporten of andere lichamelijke activiteiten omdat je lichaam dan meer zuurstof nodig heeft. Maar als je buiten adem raakt na kleine inspanningen of zelfs in rust, kan dit wijzen op een medisch probleem.

Hartproblemen. Problemen met het hart, zoals een hartaanval of hartfalen, kunnen kortademigheid veroorzaken omdat het hart dan niet voldoende bloed kan pompen en er een zuurstoftekort ontstaat.

Bloedarmoede. Bloedarmoede, waarbij je te weinig rode bloedcellen hebt, kan kortademigheid veroorzaken omdat je lichaam dan niet genoeg zuurstof kan transporteren.

Overgewicht. Overgewicht kan extra druk uitoefenen op je longen en je ademhalingssysteem, wat kortademigheid kan veroorzaken, vooral bij inspanning.

Psychische factoren. Stress en angst kunnen leiden tot kortademigheid, soms in de vorm van hyperventilatie.

Als je regelmatig kortademig bent zonder duidelijke reden, vooral als dit plotseling optreedt of ernstig is, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. 

3. Piepende ademhaling

Piepende ademhaling is het geluid dat je kunt horen wanneer je ademt en je luchtwegen vernauwd of geblokkeerd zijn. 

Dit symptoom kan verschillende oorzaken hebben en wijst vaak op problemen in je ademhalingssysteem:

Astmatische aandoeningen. Veel mensen met astma ervaren piepende ademhaling. Dit geluid wordt veroorzaakt door ontstoken en vernauwde luchtwegen.

Longaandoeningen. Piepende ademhaling kan een teken zijn van ernstige longaandoeningen, zoals COPD (chronische obstructieve longziekte), bronchiëctasie, of longfibrose.

Allergieën. Allergieën, zoals hooikoorts, kunnen piepende ademhaling veroorzaken vanwege de ontsteking in je luchtwegen.

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Zure oprispingen kunnen je luchtwegen irriteren en een piepende ademhaling veroorzaken.

Inhalatie van irriterende stoffen. Blootstelling aan irriterende stoffen zoals stof, rook, of chemicaliën op je werkplek, kan piepende ademhaling veroorzaken.

4. Overmatige slijmproductie

Mogelijk heb je een longaandoening als je luchtwegen al een maand of langer te veel slijm aanmaken. Dit kan verschillende oorzaken hebben:

Luchtweginfecties. Een aanhoudende overproductie van slijm kan beginnen als gevolg van luchtweginfecties, zoals bronchitis of longontsteking. Als het slijm niet verdwijnt na behandeling, kan dit duiden op een ernstigere infectie.

COPD en chronische bronchitis. Aanhoudende slijmproductie is een kenmerk van chronische obstructieve longziekte (COPD), vooral chronische bronchitis, vanwege de ontsteking en vernauwing van de luchtwegen.

Allergieën. Allergieën, zoals allergische rhinitis, kunnen door ontstekingen de slijmproductie in de luchtwegen verhogen.

Astma. Astma kan ook slijmproductie veroorzaken, vooral wanneer de luchtwegen ontstoken en vernauwd zijn.

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Terugstromend maagzuur kan leiden tot irritatie van de luchtwegen en overmatige slijmproductie.

Longaandoeningen. Overmatige slijmproductie kan een teken zijn van ernstigere longaandoeningen, zoals longfibrose, bronchiëctasie of longkanker.

Het is belangrijk om een arts te raadplegen als je last hebt van aanhoudende overmatige slijmproductie, vooral als dit gedurende een lange periode aanhoudt. 

5. Chronische pijn op de borst

Chronische pijn op de borst betekent dat je al lange tijd last hebt van aanhoudende pijn of ongemak in je borstgebied. Dit symptoom kan verschillende oorzaken hebben:

Hartaandoeningen. Chronische pijn op de borst kan een teken zijn van hartaandoeningen, zoals angina pectoris of hartaanvallen. Het kan zich uiten als een drukkend, beklemmend gevoel op de borst.

Longaandoeningen. Longaandoeningen zoals longontsteking, pleuritis of bronchitis kunnen pijn op de borst veroorzaken, vooral bij het ademhalen.

Maag- en spijsverteringsproblemen. Maagproblemen, zoals gastro-oesofageale refluxziekte (GERD), kunnen pijn op de borst veroorzaken wanneer maagzuur terugvloeit naar de slokdarm, wat brandend maagzuur en pijn kan veroorzaken.

Spieraandoeningen. Pijn op de borst kan ook voortkomen uit spieraandoeningen, zoals costochondritis, waarbij de kraakbeenverbindingen tussen de ribben ontstoken raken.

Psychologische factoren. Stress, angst en paniekaanvallen kunnen pijn op de borst veroorzaken, vaak als gevolg van spanning of druk.

Het is belangrijk om medische hulp te zoeken als je last hebt van aanhoudende pijn op de borst, vooral als dit symptoom blijft aanhouden. 

6. Bloed ophoesten

Bloed ophoesten, ook wel hemoptoë genoemd, is een verontrustend symptoom waarbij je bloed uit de longen of bovenste luchtwegen ophoest. 

Dit kan verschillende oorzaken hebben en wijst vaak op ernstige gezondheidsproblemen:

Infecties. Luchtweginfecties, zoals bronchitis of longontsteking, kunnen soms bloed ophoesten veroorzaken, maar meestal gaat dit gepaard met andere symptomen.

Longaandoeningen. Bloed ophoesten kan een verontrustend teken zijn van ernstige longaandoeningen, zoals longkanker, longembolie (bloedstolsels in de longen) en tuberculose.

Letsel of trauma. Fysiek letsel aan de borst of longen kan bloed in de luchtwegen brengen waarna je het op kan hoesten.

Bloedingen in de luchtwegen. Door bloedingsstoornissen of aandoeningen zoals bronchiëctasie (beschadigde luchtwegen) kun je bloed ophoesten.

Gastro-oesofageale refluxziekte (GERD). Zure reflux kan je luchtwegen irriteren waardoor je bloed op kunt hoesten.

Medicijngebruik. Sommige medicijnen, zoals bloedverdunners, kunnen het risico op bloed ophoesten verhogen.

Bloed ophoesten is altijd een verontrustend symptoom en vereist onmiddellijke medische aandacht.

Hoe kun je testen of je longen goed zijn?

Je de gezondheid van je longen op verschillende manieren controleren:

Spirometrie. Dit is de meest gebruikelijke longfunctietest. Hierbij adem je zo hard en snel mogelijk in een apparaat (spirometer). Dit meet hoeveel lucht je kunt uitademen en hoe snel je dat kunt doen, waarmee problemen zoals astma en COPD vastgesteld kunnen worden.

Beeldvorming van de longen. Een röntgenfoto of CT-scan van je borst kan de structuur van je longen in kaart brengen. Hiermee kunnen afwijkingen, zoals infecties, tumoren of littekenweefsel, opgespoord worden.

Bloedgasanalyse. Deze test meet de hoeveelheid zuurstof en koolstofdioxide in je bloed. Dit laat zien hoe goed je longen zuurstof opnemen en koolstofdioxide afgeven.

Bronchoscopie. Dit is een onderzoek waarbij een dunne, buigzame buis (een bronchoscoop) via je neus of mond naar je luchtwegen wordt gebracht. Het kan problemen in de luchtwegen opsporen, zoals tumoren of ontstekingen.

Longfunctietests. Dit zijn verschillende tests om te meten hoe goed je longen werken. Ze kunnen specifieke longproblemen vaststellen. Zo zien deze testen hoe goed je zuurstof opneemt, hoe groot de longen zijn, en hoeveel zuurstof je maximaal kunt opnemen.

Sputumonderzoek. Als je vaak hoest of veel slijm ophoest, kan een analyse van je slijm uitgevoerd worden om infecties, ontstekingen of andere problemen op te sporen.

Hoe lang moet je kunnen uitblazen in een spirometer?

Tijdens een longfunctietest, zoals spirometrie, adem je zo hard en krachtig mogelijk uit in een apparaat (spirometer). 

Er zijn geen strikte tijdsbeperkingen voor hoe lang je moet uitblazen, maar er zijn twee belangrijke metingen:

Forced Expiratory Volume in one second (FEV1). Dit meet hoeveel lucht je in de eerste seconde van de uitademing kunt uitblazen. Deze uitademing duurt meestal ongeveer 1 seconde.

Forced Vital Capacity (FVC). Dit meet de totale hoeveelheid lucht die je kunt uitblazen na een diepe inademing. Bij FVC is er meestal geen vaste tijdslimiet voor de uitademing, maar je wordt aangemoedigd om zo lang mogelijk krachtig uit te blazen.

De duur van het uitblazen kan variëren van persoon tot persoon en hangt af van verschillende factoren, zoals leeftijd en gezondheid.

Hoe lang moet je je adem in houden voor gezonde longen?

Het vermogen om je adem in te houden kan variëren, maar de meeste mensen kunnen hun adem ergens tussen de 30 seconden en 1 minuut inhouden voordat ze de behoefte voelen om opnieuw te ademen. 

Het is belangrijk om te begrijpen dat het inhouden van je adem voor langere perioden niet noodzakelijk een teken is van gezonde longen. 

Het inhouden van je adem voor een bepaalde tijd heeft dus geen directe relatie met de gezondheid van je longen. 

Er is geen specifieke tijdslimiet die aangeeft hoe lang je je adem moet kunnen inhouden om gezonde longen te hebben. 

In plaats daarvan zijn er andere manieren om de gezondheid van je longen te beoordelen, zoals longfunctietests, beeldvorming van de longen en het evalueren van symptomen zoals kortademigheid, hoesten en pijn op de borst.

Om gezonde longen te behouden, is het belangrijk om regelmatig te bewegen, niet te roken, jezelf te beschermen tegen luchtverontreiniging en een gezonde levensstijl te behouden.

Take home message

Dus wat voel je als je longen niet goed zijn?

De belangrijkste symptomen van longen die niet goed functioneren, zijn onder andere aanhoudende hoest, kortademigheid, piepende ademhaling, overmatige slijmproductie, chronische pijn op de borst en het ophoesten van bloed. 

Deze symptomen kunnen verschillende onderliggende oorzaken hebben, zoals luchtweginfecties, longaandoeningen of andere gezondheidsproblemen.

En hoe kun je testen of je longen goed zijn?

Met spirometrie kun je de longfunctie meten, met röntgenfoto’s of CT-scans kunnen de longen in kaart gebracht worden, met een bloedgasanalyse kan de zuurstof- en koolstofdioxideniveaus in je bloed gemeten worden, met bronchoscopie kunnen problemen in de luchtwegen geïdentificeerd worden, met longfunctietests kunnen specifieke longaandoeningen gediagnosticeerd worden, en met sputumonderzoek kunnen infecties, ontstekingen en andere problemen aangetoond worden.

Onthoud deze waarschuwingssignalen en in geval van symptomen, moet je direct een arts raadplegen voor een grondige beoordeling en de juiste behandeling. 

Een vroege diagnose en de juiste medische zorg zijn cruciaal.

Dit artikel geeft geen medisch advies. Voor een juiste diagnose en behandeling van gezondheidsproblemen moet je altijd een deskundige arts raadplegen.