Meestal treedt een whiplash op na een verkeersongeval, valpartij of uitglijder waarbij de nek een plotselinge en hevige beweging naar voren of achteren maakt.

Het komt vaker voor dan je denkt. Zo heeft 1% van de mensen last van aanhoudende chronische nekpijn door auto-ongelukken.

Misschien vermoed je een whiplash of wil je er meer over weten. Dit artikel vertelt je wat een whiplash is, de symptomen die op kunnen treden en de behandelingsmogelijkheden.

Wat een whiplash is

Whiplash is een nekletsel. Het wordt veroorzaakt door een plotselinge en krachtige heen-en-weergaande beweging van het hoofd en de nek. Denk hierbij aan de beweging van een zweep, de naam is er immers ook afkomstig van (zweepslag).

Hoe een whiplash ontstaat 

Een whiplash kan bij elke beweging ontstaan wanneer je hoofd plotseling naar voren of achteren wordt gerukt, want hierdoor kan je nek verrekt of verstuikt raken. 

Door zijn snelle beweging kan er een verwonding optreden aan je wervelkolom, schijven tussen de botten, spieren, ligamenten, zenuwen en andere nekweefsels.

Wanneer treedt een whiplash op?

Een whiplash kan ontstaan na:

1. verkeersongeval zoals een auto-ongeluk (meestal door kop-staart ongevallen)
2. sportongelukken
3. valpartij
4. uitglijder
5. lichamelijke mishandeling
6. andere soorten trauma’s

Symptomen whiplash

De meest voorkomende symptomen van een whiplash zijn pijn en stijfheid. De veelvoorkomende symptomen van een whiplash:

1. nekpijn
2. hoofdpijn (begint meestal aan de schedelbasis)
3. stijve nek 
4. hoofd moeilijk kunnen bewegen
5. pijn en spierkramp in de armen en schouders

Andere symptomen:

1. vermindert bewegingsbereik in de nek.
2. verergering van de pijn als je de nek beweegt
3. gevoelloosheid of tintelingen in je armen.
4. gevoeligheid of pijn in de armen, schouder of bovenrug 
5. duizeligheid
6. vermoeidheid

De dagen na een whiplash

Na de blessure kan het uren duren voordat de symptomen zich openbaren. Doorgaans duurt het 12 tot 24 uur. Het kan echter ook dagen duren voordat je symptomen ontwikkelt. 

De pijn en stijfheid zullen in de meeste gevallen de volgende dag veel erger zijn. Met de dag kan de pijn verergeren, afhankelijk van de ernst van het ongeval.

Na een whiplash ervaren veel mensen nekpijn. Dit kan direct na het letsel optreden, maar het kan ook nog weken tot zelfs maanden duren voordat deze pijn optreedt. 

Het kan een oppervlakkige of diepe pijn zijn die met spanning, scherpe pijn, stijfheid en bepaalde pijnlijke bewegingen samengaan. De nekpijn en stijfheid zullen vaak na een paar weken verdwijnen.

De symptomen kunnen meerdere weken aanhouden. Meestal wordt een whiplash wel binnen 2 tot 3 maanden beter.

Behandelingen whiplash

Behandelingsopties omvatten:

1. 1 tot 2 dagen rust na het letsel
2. pijnstillers: zoals paracetamol of ibuprofen, je huisarts kan eventueel een sterke pijnstiller voorschrijven zoals codeïne
3. eventueel spierverslappers om de pijn te verlichten
4. dagelijkse bezigheden voortzetten om het herstel te bevorderen
5. oefeningen om het bewegingsbereik terug te krijgen

Als er geen verbetering van de symptomen optreedt is er mogelijk fysiotherapie nodig. Eventueel kan een pijnspecialist ook helpen.

Ga geen halskraag of nekbrace dragen omdat dat simpelweg niet helpt. Gewrichten hebben juist regelmatige, lichte beweging nodig om te herstellen.

Aandachtspunten

Diagnose: Het stellen van een diagnose voor whiplash kan soms moeilijk zijn omdat de symptomen variëren en niet altijd direct na het letsel optreden. Een medisch onderzoek en het bespreken van de medische geschiedenis en de omstandigheden van het letsel zijn belangrijk om een diagnose te stellen.

Ernst van de whiplash: Whiplash kan variëren in ernst, van mild tot ernstig. Bij ernstige gevallen kunnen de symptomen langer aanhouden en kan er sprake zijn van langdurige invaliditeit.

Postwhiplash-syndroom (PWS): Sommige mensen ervaren na een whiplash langdurige symptomen die bekend staan als het postwhiplash-syndroom. Deze symptomen kunnen langer dan 3 maanden aanhouden en kunnen bestaan uit aanhoudende nekpijn, hoofdpijn, cognitieve problemen, slaapstoornissen en stemmingsveranderingen.

Multidisciplinaire aanpak: Bij de behandeling van whiplash kan een multidisciplinaire aanpak effectief zijn. Dit omvat mogelijk fysiotherapie, ergotherapie, pijnmanagement, psychologische ondersteuning en andere vormen van therapie, afhankelijk van de individuele behoeften van de patiënt.

Zelfzorgmaatregelen: Naast professionele behandeling zijn er ook zelfzorgmaatregelen die kunnen helpen bij het herstel van een whiplash. Dit omvat het nemen van voldoende rust, het vermijden van activiteiten die de symptomen verergeren, het toepassen van warmte of koude kompressen op de nek, en het doen van specifieke oefeningen en stretches zoals aanbevolen door een zorgverlener.

Take home message

Whiplash is een nekletsel dat door een plotselinge, krachtige heen-en-weergaande beweging wordt veroorzaakt. Je kunt het vergelijken met een zweepslag, vandaar de naam.

Veelvoorkomende symptomen van een whiplash zijn nekpijn, stijve nek, hoofdpijn, hoofd moeilijk kunnen bewegen en pijn en spierkramp in de armen en schouders.

De behandeling bestaat uit pijnverlichting en het voortzetten van de dagelijkse bezigheden. Hoewel de dagelijkse activiteiten pijn kunnen doen zal het je herstel bevorderen.

In tegenstelling tot wat veel mensen denken, moet je geen nekbrace of halskraag gaan dragen. Laat je altijd goed informeren door je dokter en fysiotherapeut.