Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Roesje en narcose zijn allebei vormen van verdoving, maar in veel opzichten zijn ze verschillend.
Wat is het verschil tussen roesje en narcose?
KORT ANTWOORD
Het verschil zit hem in de mate van verdoving en de bewustzijnsgraad. Bij een roesje ben je verdoofd maar kan je nog reageren op vragen en bevelen, terwijl je bij narcose niets zal voelen, herinneren of horen. Narco betekent namelijk slaap. BIj een roesje kan je nog op pijn (of herhaaldelijke pijnprikkels) reageren terwijl je bij narcose op geen enkel pijnniveau reageert. Het verhoogde niveau van anesthesie betekent ook dat het herstel van een narcose langer duurt. Een roesje wordt bijvoorbeeld gebruikt tijdens een darmonderzoek terwijl een narcose tijdens een grote ziekenhuis operatie wordt toegepast. Een roesje wordt ook wel sedatie genoemd terwijl narcose ook wel algehele anesthesie wordt genoemd.
Dit artikel vertelt je wat een roes en narcose is, wat voor soorten je hebt inclusief wanneer het precies wordt toegepast.
Wat is een roesje?
Een roesje wordt ook wel sedatie genoemd. Het is een tijdelijke depressie van het bewustzijn.
Als een medische procedure tot pijn of ongemak kan leiden wil je waarschijnlijk verdoofd zijn. In dat geval kan je voorafgaand aan een procedure een roesje krijgen.
Er zijn drie sedatieniveaus: minimaal, matig en diep. Bij een minimale sedatie ben je wakker maar ontspannen. Hierbij kan je nog op fysieke en verbale stimulaties reageren.
Soorten roesjes:
- lachgas
- orale sedatie
- intraveneuze sedatie
Met lachgas of orale medicatie kan minimale sedatie bereikt worden. Intraveneuze sedatie is krachtiger, daarom kunnen mensen met veel angst daar baat bij hebben.
Wanneer wordt een roesje gebruikt:
- tandheelkundige ingrepen zoals verwijderen van verstandskiezen
- kleine chirurgische ingrepen
- darmonderzoek (gastroscopie)
- bepaalde cosmetische ingrepen
- patiënten met angstklachten
Als aanvulling op het roesje kan je ook nog pijnstillende medicatie gegeven worden, dit wordt ook wel analgetica genoemd.
In vergelijking met narcose zal je met een roesje over het algemeen sneller herstellen.
Sedatie vormt een onderdeel van algehele anesthesie (narcose).
Wat is narcose?
Narcose wordt ook wel algehele anesthesie genoemd. Bij narcose is er sprake van volledig bewustzijnsverlies. Je zal dus niks voelen, herinneren of horen.
Narcose wordt gebruikt tijdens grote operaties zoals hartoperaties, knie- en heupprothesies en kankerbehandelingen.
Soorten algemene anesthesie medicijnen:
- propofol
- etomidaat
- thiopental
- ketamine
- methohexital
Verschillende verdovingsniveaus
Er zijn verschillende verdovingsniveaus. Niveaus van sedatie:
- minimale sedatie: angstreductie (anxiolyse)
- gematigde sedatie
- dissociatie (je reageert nog op prikkels maar bent gedissocieerd van de omgeving)
- diepe sedatie / analgesie
- algehele anesthesie (narcose)
Lichte narcose
Hoe sterker de verdoving, hoe minder het bewustzijn.
Bij een diepe sedatie kan je nog wel op herhaaldelijke pijnlijke stimulaties reageren.
Maar je bent wel minder bewust dan bij minimale sedatie. Zo wordt een diepe sedatie ook wel een lichte narcose genoemd.
Bij een diepe sedatie moet de ademhaling mogelijk ondersteund worden. Over het algemeen is bij die sedatie de cardiovasculaire functie niet aangetast.
Tijdens een narcose ben je volledig buiten bewustzijn.
Bewustzijnsniveau
Er is dus een spectrum van bewustzijn. Als er geen sedatie is ben je volledig bewust terwijl je bij algehele anesthesie volledig bewusteloos bent.
Tussen deze niveaus in varieert het niveau van bewustzijn. Dit hangt af van de dosering van de medicatie.
Een roesje en narcose staan dus op verschillende plekken van het spectrum van bewustzijn.
Keuzes
Dankzij alle verschillen kan de medisch professional de verdoving kiezen die het meest gewenst is. Op deze manier heb je het minste pijn en herstel je het snelste.
Bij een ingrijpende operatie wil je natuurlijk niets kunnen herinneren en is het logisch dat het herstel wat langer zal duren.
Na een tandheelkundige ingreep wil je natuurlijk nog normaal kunnen functioneren. Zo heeft elke situatie een optimaal middel.
Take home message
Sommige medische procedures kunnen voor de patiënten nogal ongemakkelijk of pijnlijk zijn.
Daarom kan er gekozen worden voor bijvoorbeeld een roesje of narcose. Maar wat is het verschil tussen roesje en narcose?
Bij een roesje ben je wakker maar voel je geen pijn terwijl je bij narcose (algehele anesthesie) slaapt en niet door pijnprikkels gewekt kan worden.
Bij een roesje kan je nog reageren op vragen en bevelen terwijl je onder narcose niet meer bij bewustzijn bent.
Een roesje is een veelgebruikte vorm van pijnbestrijding. Het zorgt voor ontspanning en soms val je in slaap.
Kortom, roesje en narcose verschillen in het spectrum van bewustzijn.
Over Diederik
Bronnen
Chanpong, B., Haas, D. A., & Locker, D. (2005). Need and demand for sedation or general anesthesia in dentistry: a national survey of the Canadian population. Anesthesia progress, 52(1), 3-11.
Boysen, K., Sanchez, R., Krintel, J. J., Hansen, M., Haar, P. M., & Dyrberg, V. (1989). Induction and recovery characteristics of propofol, thiopental and etomidate. Acta anaesthesiologica scandinavica, 33(8), 689-692.
Donaldson, M., Gizzarelli, G., & Chanpong, B. (2007). Oral sedation: a primer on anxiolysis for the adult patient. Anesthesia progress, 54(3), 118-129.
