50.000 Nederlanders hebben een aneurysma in hun buik, wat een verwijding van de buikslagader betekent. Als het scheurt, is het vrijwel altijd fataal.

Ongeveer 50% overlijdt voordat ze het ziekenhuis bereiken, en tussen de 30 en 50% overlijdt in het ziekenhuis.

Dit onderwerp ligt nauw aan mijn hart. Ik herinner het me als de dag van gisteren. Het was na mijn eerste dag van mijn afstudeeronderzoek dat ik een telefoontje kreeg. 

Mijn vader had een slagaderlijke bloeding en lag al op de operatietafel. Ik wist meteen dat het om een gescheurd aneurysma ging, en mijn moed zonk me in de schoenen.

Gelukkig is alles goed afgelopen en heeft hij er nauwelijks iets aan overgehouden. Ik ben de zorgverleners hiervoor eeuwig dankbaar.

Ik zal de meest gestelde vragen over aneurysma beantwoorden, zoals de oorzaken, symptomen, hoe de operatie precies verloopt, en hoe het leven er daarna uitziet.

Wat is een aneurysma?

Een aneurysma is een verwijde slagader. Dit is een zwakke plek omdat het uitstulpt, steeds dunner wordt, en uiteindelijk kan scheuren.

Waar kan je een aneurysma krijgen?

Een aneurysma komt het vaakst voor in de buikslagader, maar het kan ook voorkomen in de borstkas, hersenen, liezen en knieholtes. 

Het kan gedurende lange tijd onopgemerkt groeien. 

Normaal gesproken is de doorsnede van de buikslagader tussen de 10 en 20 mm breed, maar zodra deze de 30 mm overschrijdt, spreken we van een aneurysma.

Wat is de oorzaak van een aneurysma? 

Een aneurysma ontstaat meestal door zwakke plekken in de wand van een bloedvat. 

Deze plekken kunnen opzwellen wanneer er druk op wordt uitgeoefend, waardoor een aneurysma ontstaat, vergelijkbaar met hoe een ballon opgeblazen wordt. 

Verschillende factoren, zoals hoge bloeddruk, roken, genetische aanleg of letsel, kunnen hieraan bijdragen. 

Het lijkt er dus op dat het bloedvat een zwak punt heeft dat onder druk staat, wat leidt tot zwelling en de vorming van een aneurysma.

Hoe merk je dat je een aneurysma hebt? Dus hoe weet je dat je aneurysma hebt? Waar pijn bij aneurysma?

Wat zijn de klachten bij een aneurysma Aortae? 

Vaak merk je niet meteen dat je een aneurysma hebt, omdat het in het begin meestal geen symptomen veroorzaakt. 

Maar als een aneurysma groter wordt of begint te scheuren, kunnen er wel symptomen optreden.

Bij een aneurysma van de aorta (de grote slagader die vanuit het hart komt) kunnen symptomen variëren afhankelijk van de locatie van het aneurysma.

Soms is er helemaal geen pijn, maar als er wel pijn optreedt, kan het verschillende vormen aannemen. 

Het kan bijvoorbeeld pijn of een kloppend gevoel in de buik, borst of rug veroorzaken, afhankelijk van waar het aneurysma zich bevindt en of het drukt op nabijgelegen organen of zenuwen. 

Het is belangrijk om te weten dat niet alle aneurysma’s symptomen veroorzaken, dus regelmatige medische controles zijn belangrijk, vooral als je risicofactoren hebt.

Hoe gevaarlijk is een aneurysma? 

Een aneurysma kan potentieel gevaarlijk zijn, vooral als het scheurt of barst.

Ongeveer 50% van de mensen met een gescheurd aneurysma overlijdt voordat ze het ziekenhuis bereiken, terwijl tussen de 30 en 50% zelfs in het ziekenhuis overlijdt.

Kleine aneurysma’s veroorzaken vaak geen problemen en worden soms zelfs nooit ontdekt, omdat ze geen symptomen veroorzaken.

Maar als een aneurysma groter wordt, kan het risico op scheuren toenemen.

Daarom is het belangrijk om regelmatig medisch advies in te winnen, vooral als je bekend bent met risicofactoren zoals hoge bloeddruk, roken of een familiegeschiedenis van aneurysma’s. 

Met tijdige detectie en behandeling kunnen ernstige complicaties vaak worden voorkomen.

Is buikaneurysma gevaarlijk? Hoeveel procent overleeft een aneurysma?

Elk jaar wordt een buikaneurysma gemiddeld zo’n 10% groter. Als het de diameter van 5 cm overschrijdt, is een operatie noodzakelijk, anders is de overlevingskans maar 20% per jaar.

Met de grootte van het buikaneurysma neemt het risico op een scheuring toe. Bij aneurysma’s groter dan 6 cm is het risico op een scheuring 25% per jaar. Als zo’n aneurysma scheurt, is de kans op overlijden ongeveer 80%.

Is aneurysma operatie gevaarlijk?

De meeste patiënten sterven nog voordat ze in het ziekenhuis aankomen en een chirurgische reparatie slaagt slechts in 50% van de gevallen. 

Deze alarmerende cijfers onderstrepen het belang van preventie, vroege detectie en snelle medische hulp bij abdominale aorta-aneurysma’s.

Is aneurysma in hoofd gevaarlijk?

Een gescheurd hersenaneurysma kan buitengewoon ernstig zijn, met vaak verwoestende gevolgen voor de gezondheid en het leven van een persoon. 

Ongeveer 25% van de mensen bij wie een hersenaneurysma scheurt, komt binnen 24 uur te overlijden. 

Binnen drie maanden na de ruptuur overlijdt ongeveer 50% als gevolg van complicaties. 

Zelfs degenen die de initiële crisis overleven, worden vaak geconfronteerd met blijvende hersenbeschadiging – een zorgwekkende 66% van de overlevenden loopt het risico op dergelijke schade. 

Hoewel sommige mensen geluk hebben en herstellen met minimale of geen invaliditeit, illustreert deze verontrustende statistiek de ernst van een gescheurd hersenaneurysma en de dringende behoefte aan preventieve maatregelen en nauwgezette medische zorg.

Hoe wordt gescheurd aneurysma behandeld?

Een gescheurd aneurysma vereist een spoedoperatie. Hier zijn de grote lijnen van wat er tijdens zo’n operatie kan gebeuren:

Toegang tot de aorta. Om toegang te krijgen tot de aorta (de grote slagader die vanuit het hart komt), wordt de borstkas geopend door een chirurgische incisie. Ik heb gehoord dat het openen van de borstkas soms wordt aangeduid als de motorkapprocedure. Dit kan een verticale incisie (sternotomie) of een horizontale incisie (thoracotomie) zijn, afhankelijk van de specifieke locatie van het aneurysma.

De hart-longmachine. Tijdens de operatie neemt de hart-longmachine het werk van het hart over. Deze machine zorgt voor de circulatie van bloed door het lichaam en voorziet de organen van zuurstof terwijl de chirurg de aorta behandelt. Dit biedt de mogelijkheid om het hart tijdelijk stil te leggen en maakt het chirurgen mogelijk om de benodigde procedures uit te voeren met een minimaal risico voor de patiënt.

Afkoeling van het lichaam. Tijdens de operatie kan het nodig zijn om het lichaam van de patiënt af te koelen. Dit helpt de stofwisseling van de cellen te vertragen, waardoor de weefsels beter bestand zijn tegen zuurstofgebrek tijdens de operatie.

Vervanging of reparatie van de aorta. Nadat de bloedtoevoer naar het aneurysma is gestopt, wordt het beschadigde deel van de aorta vervangen door een synthetische buis, bekend als een graft. Soms kan de aorta ook worden gerepareerd door het beschadigde gebied te verwijderen en de aorta weer aan elkaar te hechten.

Dit is een algemene beschrijving van wat er kan gebeuren tijdens de behandeling van een gescheurd aneurysma, maar het specifieke verloop van de operatie kan variëren afhankelijk van de individuele omstandigheden van de patiënt en de ernst van de situatie.

Kan je genezen van aneurysma? En hoe kom je van aneurysma af?

In veel gevallen kan een aneurysma worden behandeld.

Kleine aneurysma’s die geen symptomen veroorzaken, kunnen vaak nauwlettend worden gevolgd door regelmatige controles en medische behandelingen om het risico op complicaties te verminderen.

Voor grotere aneurysma’s of diegene die symptomen veroorzaken, kunnen verschillende behandelingen worden overwogen, zoals chirurgische reparatie, endovasculaire embolisatie (een minder invasieve procedure waarbij een stent wordt ingebracht om het aneurysma af te sluiten), of medicatie om de bloeddruk onder controle te houden en het risico op scheuren te verminderen.

Hoewel sommige aneurysma’s volledig kunnen worden genezen door middel van behandeling, kan het zijn dat anderen levenslange medische controle of aanpassingen vereisen om het risico op complicaties te beheersen.

Wat mag je niet doen met een aneurysma? 

Als je een aneurysma hebt, zijn er bepaalde activiteiten die je moet vermijden of waar je voorzichtig mee moet zijn om het risico op complicaties te verminderen. Hier zijn enkele voorbeelden:

Vermijd zware lichamelijke inspanning. Overmatige lichamelijke activiteit kan de bloeddruk verhogen en het risico op scheuren of barsten van het aneurysma vergroten. Raadpleeg je arts voor richtlijnen over welke vormen van lichaamsbeweging veilig zijn voor jou.

Stop met roken. Roken kan de wanden van bloedvaten verzwakken en het risico op aneurysma’s vergroten. Als je rookt, vraag dan om hulp bij het stoppen.

Beheers je bloeddruk. Hoge bloeddruk kan het risico op complicaties bij een aneurysma vergroten. Zorg ervoor dat je regelmatig je bloeddruk controleert en volg het advies van je arts op voor het beheren ervan.

Wees voorzichtig met zware voorwerpen tillen. Til geen zware objecten die druk kunnen uitoefenen op je buik of rug, vooral als je een aneurysma in de buikstreek hebt. Mijn vader heeft een aneurysma, daarom help ik hem regelmatig met tillen en klussen in huis. 

Voorkom constipatie. Vermijd het persen tijdens het poepen, omdat dit de druk in de buik kan verhogen en het aneurysma kan belasten. Ook hebben onderzoekers ontdekt dat als je je moet inspannen tijdens het poepen, het risico op een hersenbloeding kan verzevenvoudigen.

Het is belangrijk om met je arts te praten over eventuele specifieke richtlijnen of beperkingen die van toepassing zijn op jouw situatie, aangezien de aanbevelingen kunnen verschillen afhankelijk van de grootte, locatie en gezondheidstoestand van het aneurysma.

Welke leeftijd aneurysma? 

Aneurysma’s kunnen op elke leeftijd voorkomen, maar ze komen vaker voor bij mensen tussen de 30 en 60 jaar oud. 

Dit betekent dat ze het meest voorkomen tijdens de volwassenheid en middelbare leeftijd. 

Op deze leeftijden beginnen de bloedvaten vaak te verzwakken door factoren zoals levensstijl, genetica en veroudering.

Het is belangrijk op te merken dat aneurysma’s niet beperkt zijn tot deze leeftijdsgroep. Ze kunnen ook voorkomen bij jongere mensen, hoewel minder vaak. 

Dit kan te maken hebben met genetische aanleg, aangeboren afwijkingen of andere risicofactoren.

Is een aneurysma te voorkomen? 

Een aneurysma kan soms worden voorkomen, maar dit hangt af van verschillende factoren. 

Het is belangrijk om gezonde gewoonten te handhaven, zoals niet roken, regelmatig sporten en een gezond dieet volgen om het risico te verlagen. 

Mensen met een familiegeschiedenis van aneurysma’s moeten extra voorzichtig zijn en mogelijk regelmatig medische controles ondergaan. 

Soms kan het nodig zijn om onderliggende aandoeningen, zoals hoge bloeddruk, te behandelen om het risico op het ontwikkelen van een aneurysma te verminderen. 

Als een aneurysma echter al aanwezig is, kunnen artsen behandelingsopties voorstellen om te voorkomen dat het scheurt, zoals operatieve ingrepen of medicatie.

Welk ziekenhuis is gespecialiseerd in aneurysma?

Je kunt voor een operatie aan een verwijde buikslagader naar bijna elk ziekenhuis. Het St. Antonius Ziekenhuis voert echter de meeste aorta-operaties uit en heeft sinds de start in 1996 meer dan 2000 patiënten behandeld met een endoprothese.

Take home message

Ongeveer 50.000 Nederlanders hebben een aneurysma in hun buik, wat een verwijding van een slagader betekent. 

Als het scheurt, is het vrijwel altijd fataal. Tot 50% overlijdt voordat ze het ziekenhuis bereiken, en tussen de 30 en 50% overlijdt zelfs in het ziekenhuis. 

Dit onderwerp raakt me persoonlijk, vooral door de ervaring met mijn vader, die een gescheurd aneurysma had maar het gelukkig heeft overleefd. 

Maar wat is een aneurysma?

Een aneurysma is een verwijde slagader die zwakker wordt en uiteindelijk kan scheuren. 

Het kan voorkomen in verschillende delen van het lichaam, zoals de buikslagader, borstkas, hersenen, liezen en knieholtes. 

De oorzaken zijn onder meer hoge bloeddruk, roken, genetische aanleg en letsel. 

Vaak veroorzaakt een aneurysma geen symptomen in het begin, maar bij groei of scheuring kunnen symptomen zoals pijn optreden, afhankelijk van de locatie. 

Het is essentieel om regelmatige medische controles te hebben, vooral met risicofactoren. 

Een aneurysma kan potentieel gevaarlijk zijn en tijdige detectie en behandeling zijn cruciaal om ernstige complicaties te voorkomen. 

De steun van lezers is cruciaal om 365 dagen per jaar educatief materiaal te blijven maken over medische onderwerpen zoals deze.