Geschreven door Dirk Cornelis, BSc
Iedereen zal wel eens per ongeluk een slokje bedorven melk binnenkrijgen. Dit kan even schrikken zijn.
Om ziekteverwekkende bacteriën te doden wordt melk een korte periode verhit, dit wordt ook wel het pasteurisatieproces genoemd. Jammer genoeg doodt dit proces niet alle bacteriën. In gepasteuriseerde melk zijn zelfs E.coli en Salmonella aangetroffen.
De lactose (melksuiker) vormt namelijk een voedingsbodem voor de bacteriën, waardoor ze zich kunnen vermenigvuldigen en de melk kan gaan bederven. Na opening zijn alle melksoorten, mits gekoeld, ongeveer 4-7 dagen houdbaar.
Kortom, is bedorven melk gevaarlijk?
KORT ANTWOORD
Na één of twee slokken bedorven melk hoef je je geen zorgen te maken. Het meest voorkomende symptoom is een vieze smaak. Een klein slokje bedorven melk veroorzaakt vaak geen symptomen. Vermijd matige of grote hoeveelheden bedorven melk. Met bedorven melk kan je een voedselvergiftiging oplopen dat vervelende spijsverteringssymptomen veroorzaakt, waaronder misselijkheid, maagpijn, braken en diarree. Eventuele symptomen verdwijnen meestal binnen 12-24 uur. Door de kenmerkende vieze smaak en geur zal de hoeveelheid ingenomen bedorven melk meestal beperkt blijven. Als je bedorven melk hebt binnengekregen, spoel je mond dan met water, spuug het meerdere keren uit en verwijder de smaak door je tanden te poetsen. Verdun eventuele achtergebleven resten door na het reinigen nog wat water te drinken.
Dit artikel vertelt je alle bijwerkingen en gevaren van het binnenkrijgen van bedorven melk, hoe je het kan herkennen en de houdbaarheid per melksoort.
Bijwerkingen van bedorven melk
De symptomen hangen af van de ingenomen hoeveelheid bedorven melk. Eventuele symptomen na het drinken van bedorven melk zijn:
- braken
- buikkrampen
- diarree
Deze symptomen kunnen optreden als er een grotere hoeveelheid bedorven melk is ingenomen.
Als je deze symptomen ervaart is het belangrijk dat je uitdroging voorkomt. Dit doe je door vloeistoffen te drinken die suiker of elektrolyten bevatten, zoals rehydratie vloeistoffen. Neem geen anti-diarree middelen, omdat ze de eliminatie van de oorzaak belemmeren.
De meeste symptomen zullen verdwijnen binnen 12-24 uur na het binnenkrijgen van bedorven melk. In sommige gevallen kunnen de symptomen dagen aanhouden.
Kortom, bedorven melk kan maagdarmklachten veroorzaken die ongeveer na 12-24 uur zullen wegtrekken.
Gevaren van bedorven melk
Gelukkig veroorzaken een of twee slokken bedorven melk meestal geen symptomen. Mogelijk ervaar je wat lichte maag-darmverschijnselen die op korte termijn verdwijnen. In de meeste gevallen zijn er dus geen langdurige gevolgen.
Aangezien de meeste ziekteverwekkers tijdens het pasteurisatieproces doodgaan, zal een zure melk waarschijnlijk geen ernstige zieke veroorzaken. Als de melk zowel goed ruikt als er goed uitziet kan je het waarschijnlijk veilig drinken.
Houdbaarheidsdatum van melk
Er bestaan verschillende soorten melk, met elk hun specifieke houdbaarheidsdatum. Na opening zijn alle melksoorten, mits gekoeld, ongeveer 4-7 dagen houdbaar.
Houdbaarheidsdata van verschillende melksoorten (ongeopend en gekoeld) zijn:
- volle melk: 5 – 7 dagen houdbaar
- magere melk: 7 dagen
- melk met verlaagd vetgehalte: 7dagen
- vetvrije melk: 7 – 10 dagen
- lactosevrije melk: 7 – 10 dagen
In de vriezer kan je melk tot maar liefst 6 maanden veilig bewaren. Het is echter beter om het na het invriezen binnen 1 maand te consumeren.
Om de kans op bacteriegroei te verminderen moet je de bevroren melk vervolgens in de koelkast, dus niet op kamertemperatuur, laten dooien.
Bedervingsproces van melk
Hoewel het pasteurisatieproces de meeste schadelijke bacteriestammen doodt, zoals Salmonella, E. coli en Listeria, doodt het niet alle bacteriesoorten.
Na opening wordt het pak melk aan de omgeving blootgesteld en kunnen de extra bacteriën zich gaan vermenigvuldigen. Door de overgroei van bacteriën zal de smaak, kwaliteit en textuur aangetast worden.
Tekenen van bedorven melk:
- smaakverandering: de zoetheid wordt vervangen door een zurige smaak
- geur: ranzige onaangename geur
- textuur: brokkelige, slijmerige textuur
- kleur: gele vale kleur
Het bedervingsproces wordt beïnvloed door:
- temperatuur
- licht blootstelling
- hoeveelheid bacteriën
Door aan de melk te ruiken weet je al snel of de melk bedorven is. Bij twijfel kan je eventueel een klein slokje nemen.
Voorkom derving en houdt de melk zo lang mogelijk vers:
- bewaar melk altijd in de koelkast
- sluit de verpakking altijd goed af
Take home message
In tegenstelling tot kaas zal melk na een lange periode niet lekkerder worden, maar juist bederven en gaan stinken.
Het kan wel eens gebeuren dat je een klein slokje bedorven melk opdrinkt. In dat geval hoef je je geen zorgen te maken. Voorkom maagdarmklachten door matige of grote hoeveelheden bedorven melk te vermijden.
Melk is waarschijnlijk over de datum als het niet meer naar melk ruikt, zuur is geworden en van textuur is veranderd. Als je ziek bent geworden na een glas bedorven melk kan het verstandig zijn om even langs de dokter te gaan.
Over Diederik
Bronnen
Lu, M., Shiau, Y., Wong, J., Lin, R., Kravis, H., Blackmon, T., … & Wang, N. S. (2013). Milk spoilage: Methods and practices of detecting milk quality. Food and Nutrition Sciences, 4(07), 113.
Magan, N., Pavlou, A., & Chrysanthakis, I. (2001). Milk-sense: a volatile sensing system recognises spoilage bacteria and yeasts in milk. Sensors and Actuators B: Chemical, 72(1), 28-34.
Lu, M., & Wang, N. S. (2017). Spoilage of milk and dairy products. In The microbiological quality of food (pp. 151-178). Woodhead Publishing.
Panchal, H., Patel, J., & Chaudhary, S. (2018). A comprehensive review of solar milk pasteurization system. Journal of Solar Energy Engineering, 140(1).
Doyle, M. P., Glass, K. A., Beery, J. T., Garcia, G. A., Pollard, D. J., & Schultz, R. D. (1987). Survival of Listeria monocytogenes in milk during high-temperature, short-time pasteurization. Applied and Environmental Microbiology, 53(7), 1433-1438.
