Kanker is wereldwijd de op één na belangrijkste doodsoorzaak. Bijna 40% van de mensen zal op enig moment te horen krijgen dat ze kanker hebben.

Gelukkig zijn er verschillende methoden om kanker te behandelen. Soms ondergaat de patiënt één soort behandeling, maar vaak bestaat een behandeling uit een combinatie van verschillende methodes. 

Afhankelijk van onder meer het stadium van de ziekte, de leeftijd en de algehele conditie, bepaalt de arts voor welke behandeling de patiënt in aanmerking komt.

Dus hoe kan kanker behandeld worden?

Dit artikel vertelt je de verschillende behandelingsmogelijkheden en geneesmiddelen, en hoe cytostatica precies werken.

Doel van kankerbehandeling

De behandelingsmethoden voor kanker kunnen een verschillend doel hebben: 

Curatief. Een curatieve behandeling is erop gericht om iemand te genezen. 

Palliatief. Een palliatieve behandeling is gericht op het afremmen van de ziekte en/of het verminderen van klachten wanneer de ziekte niet meer te genezen is.

Neoadjuvant & adjuvant. Ook bestaan er neoadjuvante en adjuvante behandelingen. De neoadjuvante behandeling doe je vooraf en de adjuvante behandeling doe je achteraf. Beide zijn aanvullend en hebben als doel de tumor of kleine, bijna onzichtbare uitzaaiingen (ook wel micrometastasen) te verwijderen.

Nu zullen we dieper ingaan op de verschillende geneesmiddelen bij kanker.

Verschillende geneesmiddelen bij kanker

Bij vrijwel alle soorten tumoren worden geneesmiddelen ingezet. Deze antikankergeneesmiddelen, ook wel oncolytica genoemd, kunnen als volgt worden ingedeeld: 

1. Klassieke cytostatica (chemotherapie). Deze middelen werken niet zo specifiek. Ze remmen de celdeling waarbij het effect dus het grootst is op sneldelende cellen. Voorbeelden hiervan zijn capecitabine en cyclofosfamide.
2. (Anti) hormoontherapie. Dit wordt ingezet bij hormoongevoelige tumoren, zoals borstkanker of prostaatkanker. Voorbeelden hiervan zijn tamoxifen en letrozol.
3. Immunotherapie. Hierbij wordt het immuunsysteem van de patiënt gebruikt om de kankercellen aan te vallen. Het immuunsysteem wordt door de behandeling ondersteund of extra actief gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn lenalidomide en pomalidomide.
4. Doelgerichte therapie. Het woord zegt het al. Hierbij werken kleine moleculen (proteïnekinaseremmers) of grotere moleculen (monoklonale antilichamen) specifiek op bepaalde aangrijpingspunten van de tumoren. Voorbeelden hiervan zijn ribociclib, imatinib en nilotnib.

Vrijwel alle veelvoorkomende tumoren zijn in redelijke mate gevoelig voor chemotherapie, vooral wanneer verschillende cytostatica met elkaar of met hormoon- of immunotherapie worden gecombineerd.

Verderop zullen de belangrijkste geneesmiddelen bij kanker en de meest voorkomende bijwerkingen uitgebreider aan de orde komen.

Om te begrijpen hoe cytostatica in het lichaam te werk gaat is het belangrijk om te begrijpen hoe een kankercel ontstaat.

Hoe werken cytostatica?

De cytostatica werken op verschillende manieren, maar hoofdzakelijk doen ze allemaal precies hetzelfde. Dus hoe werken cytostatica?

Cytostatica, of ook wel chemotherapie, remmen de celdeling. Daardoor kan de kanker genezen of kunnen tumoren kleiner worden. Voorbeelden van cytostatica zijn: capecitabine, endoxan, leukeran en alkeran.

Doordat cytostatica invloed hebben op de remming van sneldelende (kanker)cellen, hebben ze ook effect op de celdeling van gezonde cellen die snel delen. Dit zijn bijvoorbeeld haarcellen, bloedvormende cellen en slijmvliescellen. Cytostatica zorgt op deze manier voor verschillende bijwerkingen.

Take home message

De meest toegepaste behandelmethoden van kanker zijn momenteel chirurgie, radiotherapie en geneesmiddelen. 

Daarnaast zijn er nog andere therapieën beschikbaar zoals stamceltransplantatie, immunotherapie en experimentele behandelingen als onderdeel van wetenschappelijk onderzoek.

Cytostatica hebben dus ook effect op de celdeling van gezonde cellen waardoor er verschillende bijwerkingen op kunnen treden. In dit artikel zullen we daar meer over vertellen.