Valeriaanwortel kan de spieren ontspannen en de bloeddruk verlagen wat het een effectief middel maakt tegen slapeloosheid. 

Meerdere studies hebben aangetoond dat valeriaan de tijd die je nodig hebt om in slaap te vallen kan verminderen en de kwaliteit van de slaap kan verbeteren. 

Wellicht heb je ergens over de krachtige effecten van valeriaan gelezen en vraag je je nu af wat de neveneffecten zijn. Kortom, wat zijn de bijwerkingen van valeriaan?

De bijwerkingen van valeriaan zijn maagklachten, droge mond, hoofdpijn, prikkelbaarheid, geestelijke dufheid, onbehaaglijkheid, slapeloosheid en in extreme gevallen zelfs hartstoornissen. ’s Ochtends na inname voelen sommige mensen zich loom, dit wordt vooral bij hogere doseringen gezien. In sommige gevallen gaan mensen er levendiger van dromen.

Dit artikel vertelt je alles over de bijwerkingen en veiligheid van valeriaan inclusief gezonde alternatieven.

Bijwerkingen van valeriaan

Veel voorkomende bijwerkingen van valeriaanwortel zijn: 

  1. prikkelbaarheid.
  2. hepatotoxiciteit (lever giftigheid)
  3. hoofdpijn
  4. ochtend slaperigheid
  5. slapeloosheid
  6. onbehaaglijkheid
  7. sedatie
  8. hartstoornissen

Hepatotoxiciteit. Bij een klein aantal gevallen was valeriaan betrokken bij leverletsel. Echter, leverschade vond meestal plaats wanneer valeriaan in combinatie met andere botanische middelen werd gebruikt zoals bij zwarte cohosh of glidkruid. Aangezien valeriaan wereldwijd wordt gebruikt moet leverschade als zeer zeldzame bijwerking worden beschouwd.

Kater. Uit een gedateerd onderzoek bleek dat de inname van 900 mg valeriaanwortel de slaperigheid verhoogt en dat het de volgende ochtend kan leiden tot een ‘kater-effect’.

Toekomstig onderzoek naar de bijwerkingen en effectiviteit is nodig. Er bestaan veel valeriaan soorten en alleen de Valeriana officinalis is zorgvuldig onderzocht. Bovendien waren de studies naar de effectiviteit van valeriaan soms inconsistent.

Hoe veilig valeriaan innemen

Omdat in verschillende studies de doseringen valeriaan varieerde, is de optimale dosis nog onbekend. Het is ook onduidelijk hoe lang je een bepaalde dosering precies zou mogen innemen. 

De langetermijneffecten en veiligheid van valeriaan moet nog onderzocht worden. Valeriaan is veilig gebruikt in studies die maar een maand duurden.

Correcte inname 

Neem bij slapeloosheid het valeriaan 1 tot 2 uur voor het slapen gaan in. Je kan het ook in de loop van de dag 3 keer innemen met de laatste inname rondom het slapengaan.

Wees je ervan bewust dat het een paar weken kan duren voordat je iets van de effecten zult merken.

Wie zou valeriaan moeten vermijden 

Kinderen. De afdeling van vergiftigingen geeft aan dat kinderen jonger dan 3 jaar geen valeriaan moeten innemen. 

Kalmerende middelen. Vermijd de combinatie van valeriaan met kalmerende middelen, zoals slaapmiddelen.

Zwangerschap. Als je zwanger bent of borstvoeding geeft kan je het beste valeriaan en melatoninesupplementen vermijden. 

Interacties van valeriaan met andere medicijnen

Er kunnen interacties met andere medicijnen plaatsvinden. Zo is bekend dat valeriaan de werking van slaapmiddelen kan versterken. 

Valeriaan kan daarnaast de kalmerende effecten van depressiva, zoals benzodiazepinen, alcohol, en verdovende middelen versterken. 

Bovendien kan valeriaan een wisselwerking hebben met voedingssupplementen waaronder sint-janskruid.

Probeer deze combinaties dus te vermijden of ga er voorzichtig mee om.

Alternatieven van valeriaan om in slaap te komen

Valeriaan is slechts een van de natuurlijke slaapmiddelen. Je kan de  bijwerkingen van valeriaan eenvoudig voorkomen door een van de volgende alternatieven.

Natuurlijke slaapmiddelen:

  1. melatonine
  2. lavendel
  3. glycine
  4. magnesium
  5. passiebloem

Slaaptips: 

  1. Dezelfde bed en wektijd;
  2. Intensieve sporten alleen in de ochtend of middag en ontspannende oefeningen juist voor het slapengaan;
  3. 30 minuten lichaamsbeweging per dag;
  4. Natuurlijk zonlicht: doe de gordijnen wijd open en probeer elke dag even naar buiten te gaan;
  5. Probeer ontspannende ademhalingsoefeningen en progressieve spierontspanning voor het slapengaan;
  6. Neem voor het slapengaan een warme douche of bad;
  7. Gebruik het bed alleen voor een goede nachtrust en seks, deze associatie zal je nachtrust ten goede komen. Werk niet in bed, kijk geen tv in bed en eet niet in bed;
  8. Draai je klok om of zet het uit het zicht, omdat je onrustig kan worden wanneer je de tijd ziet;
  9. Zet alle meldingen van je telefoon uit;
  10. Dagboek: schrijf alles uit waar je je zorgen om maakt of waaraan je denkt terwijl je in slaap probeert te komen. Hierdoor wordt je hoofd leeg en kan je er de volgende dag iets mee doen.
  11. Als je na ongeveer 20 minuten niet in slaap bent gevallen, ga dan iets ontspannends doen zoals lezen en duik vervolgens weer het bed in. 

Kortom, er zijn genoeg manieren om valeriaan bijwerkingen te voorkomen. 

Take home message 

Over het algemeen worden weinig bijwerkingen ervaren, maar er is nog weinig bekend over de lange termijn veiligheid van valeriaan. 

Sommige mensen ervaren bijwerkingen waaronder hoofdpijn, geestelijke dufheid, maagklachten, onbehaaglijkheid, prikkelbaarheid, hartstoornissen en slapeloosheid.

Aanhoudende slapeloosheid kan wijzen op slechte slaapgewoonten of psychologische of medische aandoeningen. 

Het is verstandig om met een arts te praten als klachten van slapeloosheid aanhouden. 

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij over gezondheidskwesties.

Bronnen

Bent, S., Padula, A., Moore, D., Patterson, M., & Mehling, W. (2006). Valerian for sleep: a systematic review and meta-analysis. The American journal of medicine, 119(12), 1005-1012.

Donath, F., Quispe, S., Diefenbach, K., Maurer, A., Fietze, I., & Roots, I. (2000). Critical evaluation of the effect of valerian extract on sleep structure and sleep quality. Pharmacopsychiatry, 33(02), 47-53.

Balderer, G., & Borbély, A. A. (1985). Effect of valerian on human sleep. Psychopharmacology, 87(4), 406-409.

Wheatley, D. (2001). Stress‐induced insomnia treated with kava and valerian: singly and in combination. Human Psychopharmacology: Clinical and Experimental, 16(4), 353-356.

Leathwood, P. D., Chauffard, F., Heck, E., & Munoz-Box, R. (1982). Aqueous extract of valerian root (Valeriana officinalis L.) improves sleep quality in man. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 17(1), 65-71.