Recreatief Hardlopen schaadt de Gewrichten van Gezonde Mensen NIET

Tijdens het hardlopen komt er acht keer zoveel gewicht op je lichaam. Aangezien ik elke donderdag 10 km loop, vraag ik me af of mijn gewrichten daar wel blij mee zijn.

Dus is hardlopen belastend voor de gewrichten? Is hardlopen slecht voor je gewrichten? En zo ja, is hardlopen over lange afstanden schadelijk voor gewrichten?

KORT ANTWOORD

Regelmatig hardlopen kan je gewrichten versterken en beschermen tegen artrose, doordat het kraakbeen in je knieën samengedrukt wordt. Dit bevordert de circulatie van vocht en zuurstof, waardoor ontstekingen en afvalstoffen beter worden afgevoerd.

Een onderzoek onder 3.804 marathonlopers in Chicago liet zien dat er geen direct verband is tussen het aantal kilometers per week en het risico op knie- en heupartrose. Dit risico wordt vooral beïnvloed door factoren zoals familiegeschiedenis, leeftijd, BMI en eerdere blessures.

Wel bleek uit een ander onderzoek dat extreem intensief hardlopen, zoals bij elitesporters, kan leiden tot een verhoogd risico op artrose, mogelijk doordat zij vaker blessures oplopen die het kraakbeen verzwakken. Daarom lijkt balans de sleutel: zowel een zittende levensstijl als te veel of te intensief hardlopen kunnen het risico op artrose verhogen.

Kortom, hardlopen kan je gewrichten sterker maken, maar overbelast jezelf niet en luister naar je lichaam.

man rent marathon

Misvattingen Rond Hardlopen en Gewrichtsschade

Een van de meest hardnekkige mythes is dat hardlopen je knieën en heupen onvermijdelijk beschadigt. Dit idee is grotendeels gebaseerd op het feit dat hardlopen een high-impact sport is; elke stap zet een behoorlijke hoeveelheid druk op je gewrichten. Maar zoals zo vaak in de wereld van fitness en gezondheid, is de waarheid genuanceerder dan de eenvoudige aanname dat impact slecht is.

De impact van hardlopen zorgt er juist voor dat je gewrichten sterker worden, mits het op de juiste manier wordt uitgevoerd en je niet overbelast raakt. Het lichaam heeft een ongelooflijk vermogen om zich aan te passen aan stress, en gewrichten zijn daarop geen uitzondering. Wanneer je regelmatig loopt, raken je knieën, heupen, en enkels gewend aan de impact en worden ze efficiënter in het absorberen van die belasting.

Hoe Hardlopen Het Gewrichtskraakbeen Beschermt

Het kraakbeen in je gewrichten speelt een essentiële rol in het opvangen van de schokken die ontstaan bij activiteiten zoals hardlopen. Je kunt kraakbeen vergelijken met een spons die vocht opzuigt wanneer hij wordt samengedrukt. Tijdens het hardlopen wordt je gewrichtskraakbeen samengedrukt en losgelaten, wat helpt om vocht en voedingsstoffen rond het gewricht te laten circuleren. Deze circulatie is cruciaal omdat kraakbeen geen eigen bloedtoevoer heeft.

Zonder regelmatige beweging en compressie krijgt het kraakbeen geen toegang tot de voedingsstoffen die het nodig heeft om gezond te blijven. Hierdoor kan het dunner en zwakker worden, wat uiteindelijk kan leiden tot artrose. Hardlopen stimuleert echter juist deze circulatie en houdt het kraakbeen in goede conditie.

Het Onderzoek: Hardlopen Versterkt de Gewrichten

Een onderzoek onder 3.804 marathonlopers in Chicago liet zien dat er geen direct verband is tussen het aantal kilometers per week en het risico op knie- en heupartrose. Dit is bemoedigend nieuws voor de recreatieve hardlopers onder ons, want het bewijst dat het aantal kilometers niet automatisch leidt tot schade aan de gewrichten.

Factoren die het Risico op Artrose Beïnvloeden

Toch is het belangrijk om te beseffen dat hardlopen niet de enige factor is die een rol speelt bij de gezondheid van je gewrichten. Je risico op artrose wordt beïnvloed door verschillende factoren, zoals je familiegeschiedenis, leeftijd, BMI en eerdere blessures. Bijvoorbeeld, als je ouders of grootouders last hadden van artrose, is de kans groter dat jij hier ook mee te maken krijgt, ongeacht je fysieke activiteiten.

Een ander belangrijk punt is dat overgewicht een aanzienlijke belasting kan vormen voor de gewrichten. Mensen met een hoog BMI zetten meer druk op hun knieën en heupen bij elke stap, wat het risico op slijtage vergroot. Dit betekent echter niet dat hardlopen niet goed voor hen is; in tegendeel, afvallen door middel van hardlopen kan juist de belasting op de gewrichten verminderen en de kans op artrose verlagen.

Wanneer Wordt Hardlopen een Risico?

Hoewel recreatief hardlopen de gewrichten juist kan versterken, is het mogelijk om te veel van het goede te doen. Uit een ander onderzoek bleek dat extreem intensief hardlopen, zoals bij elitesporters, kan leiden tot een verhoogd risico op artrose, mogelijk doordat zij vaker blessures oplopen die het kraakbeen verzwakken. Professionele atleten, die intensieve trainingsschema’s volgen, hebben een grotere kans om overbelasting en blessures te ervaren, vooral wanneer ze niet voldoende tijd nemen om te herstellen.

Blessures zoals meniscusscheuren of ligamentproblemen kunnen het kraakbeen in de knieën verzwakken, wat uiteindelijk kan leiden tot artrose. Dit toont aan dat het niet het hardlopen zelf is dat de gewrichten schaadt, maar eerder de blessures die soms gepaard gaan met te intensieve inspanning zonder voldoende herstel.

Het Belang van Balans en Luisteren naar je Lichaam

Net zoals bij veel aspecten van gezondheid en fitness, is balans de sleutel. Zowel een zittende levensstijl als te veel of te intensief hardlopen kunnen het risico op gewrichtsproblemen verhogen. Daarom is het belangrijk om naar je lichaam te luisteren en de signalen te herkennen wanneer je te veel vraagt van jezelf.

Als je merkt dat je knieën of heupen na een run langdurig pijn doen, kan dat een teken zijn dat je moet terugschakelen of je looptechniek moet verbeteren. Het toevoegen van krachttraining aan je routine, gericht op de spieren rondom je gewrichten, kan helpen om de belasting tijdens het hardlopen beter te verdelen en blessures te voorkomen.

Tips om Je Gewrichten te Beschermen tijdens het Hardlopen

Om optimaal te profiteren van de voordelen van hardlopen zonder je gewrichten te overbelasten, zijn er enkele belangrijke dingen waar je op kunt letten:

  1. Kies de juiste schoenen – Goede hardloopschoenen zijn essentieel om de schokken op je gewrichten te dempen en je voeten te ondersteunen. Kies voor schoenen die passen bij jouw loopstijl en de ondergrond waarop je loopt.

  2. Verhoog je intensiteit geleidelijk – Als je nieuw bent in hardlopen, bouw dan langzaam op. Het lichaam heeft tijd nodig om zich aan te passen aan de belasting, en te snel te veel willen doen, verhoogt het risico op blessures.

  3. Warm up en cool down – Voor je aan een loop begint, is het belangrijk om je lichaam goed op te warmen. Stretch je spieren en gewrichten, en doe een korte warming-up met bijvoorbeeld een paar minuten wandelen. Na het hardlopen is een goede cool down essentieel om je spieren en gewrichten soepel te houden.

  4. Focus op techniek – Een goede looptechniek kan veel doen om de druk op je gewrichten te verlichten. Let bijvoorbeeld op je houding: houd je bovenlichaam rechtop, kijk vooruit en zorg ervoor dat je niet te veel met je voeten naar binnen of buiten landt.

  5. Luister naar je lichaam – Het is misschien wel het belangrijkste advies van allemaal: forceer jezelf niet. Pijn is een signaal dat er iets niet in orde is. Als je klachten hebt, neem dan rust of schakel over op een andere vorm van beweging, zoals fietsen of zwemmen, die minder belastend is voor de gewrichten.

Conclusie

Kortom, recreatief hardlopen schaadt de gewrichten van gezonde mensen niet – het kan ze juist sterker maken. Studies laten zien dat regelmatige, gematigde fysieke activiteit zoals hardlopen kan helpen om het risico op artrose te verlagen door het kraakbeen gezond te houden en de spieren rondom de gewrichten te versterken. Zoals met alles is het echter belangrijk om een goede balans te vinden. Overbelast jezelf niet en luister naar de signalen van je lichaam. Met de juiste aanpak kan hardlopen een uitstekende manier zijn om je gewrichten, en je algehele gezondheid, te verbeteren zonder schade te veroorzaken.

Over Diederik

Diederik heeft een medisch-wetenschappelijke achtergrond. In zijn vrije tijd schrijft hij onder andere over gezondheidskwesties voor Human Nature.

Bronnen

Hartwell, M. J., Tanenbaum, J. E., Chiampas, G., Terry, M. A., & Tjong, V. K. (2024). Does Running Increase the Risk of Hip and Knee Arthritis? A Survey of 3804 Marathon Runners. Sports Health, 16(4), 622-629. 

Coburn, S. L., Crossley, K. M., Kemp, J. L., Warden, S. J., West, T. J., Bruder, A. M., … & Culvenor, A. G. (2023). Is running good or bad for your knees? A systematic review and meta-analysis of cartilage morphology and composition changes in the tibiofemoral and patellofemoral joints. Osteoarthritis and Cartilage, 31(2), 144-157.

Alentorn-Geli, E., Samuelsson, K., Musahl, V., Green, C. L., Bhandari, M., & Karlsson, J. (2017). The association of recreational and competitive running with hip and knee osteoarthritis: a systematic review and meta-analysis. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy, 47(6), 373-390.

Dong, X., Li, C., Liu, J., Huang, P., Jiang, G., Zhang, M., … & Zhang, X. (2021). The effect of running on knee joint cartilage: a systematic review and meta-analysis. Physical Therapy in Sport, 47, 147-155.

Esculier, J. F., & Barton, C. (2023). Recreational running is not bad for healthy people’s joints—it is time to study the safety of running in people with osteoarthritis. Osteoarthritis and Cartilage, 31(2), 135-137.